DOI article:
Dutkiewicz, Józef Edward: Malowidła romańskie w kościele w Dziekanowicach
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.19942#0091
Ryc. 17. Narodzenie Chrystusa, fresk w kościele św. Marcina w Fenollar (według M, Durliat)
łają na bliższe związanie malowideł w Dziekanowi-
cach z którymkolwiek z tych środowisk.
Trudno również doszukać się określonych ana-
logii z malarstwem niemieckim, którego dość liczne
zabytki, obok malowideł w kościołach na wyspie
Reichenau z wieku X—XII, zachowały się do
ostatniej wojny w Nadrenii, np. w Brauweiler,
Emmerich, Knechsteden, Niedegen, u św. Gereona
w Kolonii — i w Saksonii, np. w Soest, Hildeshei-
mie, Goslarze, Halberstadt. Większość malowideł na
tym terenie pochodzi z pierwszej połowy wieku XIII.
Jak wspomniano, nie wykazują one jednak żadnych
określonych analogii w stosunku do malowideł
w Dziekanowicach.
Wobec braku analogii tak w malarstwie polskim
jak i w zabytkach dużych środowisk sztuki, pozostaje
jeszcze możliwość poszukiwania ich w krajach
bezpośrednio sąsiadujących z Polską.
I istotnie, w przeglądzie związków stylistycznych
i formalnych wysuwają się na pierwszy plan ich
przykłady w odniesieniu do malowideł ściennych
z terenu Austrii, Czech i Węgier. Co więcej, przykła-
dy te dotyczą nie tylko korzystania ze wspólnych
27 Malowidła te bywają związane ze środowiskiem wiirz-
burskim i bamberskim. P. Schmieder, o.c, s. LXXXVII. —
Entdeckungen u. Restaurierungen mittelalterlicher Wandgemalde.
źródeł inspiracji, lecz nawet, jak się zdaje, świadczą
o istnieniu bezpośrednich związków.
Wśród nich wysuwają się na czoło malowidła
w zachodniej, międzywieżowej części kościoła opac-
twa w Lambach w Austrii Górnej. Na trójprzęsło-
wym sklepieniu tej części kościoła i częściowo
na ścianach odkryto jeszcze w roku 1868 malowidła
przedstawiające historię Trzech Króli (ryc. 20).
Odkrycia te zostały rozszerzone w ostatnich latach
w związku z prowadzonymi pracami konserwatorski-
mi27, podczas, których odnaleziono jeszcze sceny
z młodości i życia publicznego Jezusa. Szczególną
uwagę zwraca scena Hołdu Trzech Magów umiesz-
czona w środkowym przęśle. Postać Marii, trzyma-
jącej obiema rękami Dzieciątko na łonie, ustawiona
jest frontalnie i okryta, podobnie jak na malowidle
dziekanowickim, czerwonorudym płaszczem, spo-
wijającym głowę i szyję; Dzieciątko odziane w żół-
tobiałą szatę wyciąga rękę gestem błogosławieństwa.
Królowie, z których pierwszy jest lekko pochylony,
trzymają w rękach 4ary, podobne w kształcie do
wyobrażonych na malowidle w Dziekanowicach.
Podobieństwo występuje również w płaskim trakto-
(Osterr. Zeitschrift f. Kunst- u. Denkmalpflege XII, Wien
1958, s. 156, fig. 181).
6«
83
łają na bliższe związanie malowideł w Dziekanowi-
cach z którymkolwiek z tych środowisk.
Trudno również doszukać się określonych ana-
logii z malarstwem niemieckim, którego dość liczne
zabytki, obok malowideł w kościołach na wyspie
Reichenau z wieku X—XII, zachowały się do
ostatniej wojny w Nadrenii, np. w Brauweiler,
Emmerich, Knechsteden, Niedegen, u św. Gereona
w Kolonii — i w Saksonii, np. w Soest, Hildeshei-
mie, Goslarze, Halberstadt. Większość malowideł na
tym terenie pochodzi z pierwszej połowy wieku XIII.
Jak wspomniano, nie wykazują one jednak żadnych
określonych analogii w stosunku do malowideł
w Dziekanowicach.
Wobec braku analogii tak w malarstwie polskim
jak i w zabytkach dużych środowisk sztuki, pozostaje
jeszcze możliwość poszukiwania ich w krajach
bezpośrednio sąsiadujących z Polską.
I istotnie, w przeglądzie związków stylistycznych
i formalnych wysuwają się na pierwszy plan ich
przykłady w odniesieniu do malowideł ściennych
z terenu Austrii, Czech i Węgier. Co więcej, przykła-
dy te dotyczą nie tylko korzystania ze wspólnych
27 Malowidła te bywają związane ze środowiskiem wiirz-
burskim i bamberskim. P. Schmieder, o.c, s. LXXXVII. —
Entdeckungen u. Restaurierungen mittelalterlicher Wandgemalde.
źródeł inspiracji, lecz nawet, jak się zdaje, świadczą
o istnieniu bezpośrednich związków.
Wśród nich wysuwają się na czoło malowidła
w zachodniej, międzywieżowej części kościoła opac-
twa w Lambach w Austrii Górnej. Na trójprzęsło-
wym sklepieniu tej części kościoła i częściowo
na ścianach odkryto jeszcze w roku 1868 malowidła
przedstawiające historię Trzech Króli (ryc. 20).
Odkrycia te zostały rozszerzone w ostatnich latach
w związku z prowadzonymi pracami konserwatorski-
mi27, podczas, których odnaleziono jeszcze sceny
z młodości i życia publicznego Jezusa. Szczególną
uwagę zwraca scena Hołdu Trzech Magów umiesz-
czona w środkowym przęśle. Postać Marii, trzyma-
jącej obiema rękami Dzieciątko na łonie, ustawiona
jest frontalnie i okryta, podobnie jak na malowidle
dziekanowickim, czerwonorudym płaszczem, spo-
wijającym głowę i szyję; Dzieciątko odziane w żół-
tobiałą szatę wyciąga rękę gestem błogosławieństwa.
Królowie, z których pierwszy jest lekko pochylony,
trzymają w rękach 4ary, podobne w kształcie do
wyobrażonych na malowidle w Dziekanowicach.
Podobieństwo występuje również w płaskim trakto-
(Osterr. Zeitschrift f. Kunst- u. Denkmalpflege XII, Wien
1958, s. 156, fig. 181).
6«
83