DOI Artikel:
Alberowa, Zofia: Symbolika dekoracji japońskich inrô w okresie Edo (na przykladzie zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20357#0195
kowie (ryc. 56)231. Gałązki te, prószone złotem,
zwisają od góry, lekko ukośnie, jakby poruszone
wiatrem, obejmując misterną siatką listków całe
puzderko wokoło. Czarne, błyszczące tło gra tutaj
neutralną rolę nieba, po którym przesuwają się
matowe, złote obłoki, rozświetlone gęsto lśniącymi
punktami inkrustowanego złotego kruszcu, przysła-
niające od góry konary. Całość robi wrażenie, jakby
patrzyło się z dołu na gałęzie drzewa w pochmurny
dzień, kiedy wiatr rozgania chmury po deszczu,
podświetlone już słońcem. Wspomniana kilkakrot-
nie, właściwa Japończykom, umiejętność stworzenia
atmosfery, nastroju, nie przez mnożenie, a przez
redukcję form i ograniczenie się do kilku prostych
tematycznie elementów dochodzi tu w pełni do
głosu.
Wierzba płacząca, drzewo poetyckich metafor
w7 literaturze Dalekiego Wschodu, posiadało również
i inne symboliczne skojarzenia. W ikonografii
buddyjskiej bogini miłosierdzia Kannon używała
gałązki wierzbowej do skrapiania chorych i umiera-
jących nektarem życia232. Stąd też wysnuto prze-
konanie, że listki wierzby płaczącej modlą się do
nieba o uzdrawiający ziemię deszcz. Ale w dalszym
rozwinięciu asocjacji wierzba stała się symbolem
szczęścia i powodzenia233. Przypuszczalnie nie bez
wpływu na powstanie tego symbolicznego skojarze-
nia była łatwość, z jaką przyjmuje się zasadzona
w ziemi gałązka wierzby i wypuszcza zdrowe pędy.
Te symboliczne cechy szczęścia i powodzenia przy-
pisywane wierzbie były powodem, iż w czasie nowo-
rocznych świąt posługiwano się pałeczkami do je-
dzenia wystruganymi z tego drzewa. Zwyczaj ten
zresztą w wielu japońskich domach zachował się aż
do dziś234.
Dekorację dwóch ostatnich puzderek na lekar-
stwa z w. XIX, znajdujących się w zbiorach Mu-
zeum Narodowego w Krakowie, stanowią rośliny
jadalne — melon i ryż. Pierwsze z tych puzderek,
pokryte laką brązową z ciemniejszymi plamami,
zdobione jest w niskim reliefie złotem w dwóch
odcieniach (ryc. 57)235. Motywem dekoracyjnym
jest pnącze melona, owijające się jak girlanda wokół
dolnej części puzderka. Mięsiste liście, kwiaty i dwa
duże owoce oraz skręcone wąsy rośliny, odcinające
231 Inró z laki ro-iro-nuri, dekoracja hirarnakie, kirigane,
95 x 53 x 32 mm. Nr inw. 141 596. Z kolekcj i Feliksa Jasień-
skiego, 1. połowa w. XIX.
232 Carr, o. c., s. 84.
233 Joya, o. c., s. 443.
56. Inrd z gałązkami wierzby plączącej, 1. połowa w. XIX
(fot. Muzeum Narodowe w Krakowie).
234 Tamże.
235 Inró z laki tahha-nuri, dekoracja takamakie, kirigane,
73 x 52 x 22 mm. Ojime z jasnoczerwonego, matowego szklą.
Netsuke rzeźbione w kości przedstawia kobietę w stroju chiń-
skim siedzącą przy stoliku. Nr inw. 141 584. Z kolekcji Feliksa
Jasieńskiego.
187
zwisają od góry, lekko ukośnie, jakby poruszone
wiatrem, obejmując misterną siatką listków całe
puzderko wokoło. Czarne, błyszczące tło gra tutaj
neutralną rolę nieba, po którym przesuwają się
matowe, złote obłoki, rozświetlone gęsto lśniącymi
punktami inkrustowanego złotego kruszcu, przysła-
niające od góry konary. Całość robi wrażenie, jakby
patrzyło się z dołu na gałęzie drzewa w pochmurny
dzień, kiedy wiatr rozgania chmury po deszczu,
podświetlone już słońcem. Wspomniana kilkakrot-
nie, właściwa Japończykom, umiejętność stworzenia
atmosfery, nastroju, nie przez mnożenie, a przez
redukcję form i ograniczenie się do kilku prostych
tematycznie elementów dochodzi tu w pełni do
głosu.
Wierzba płacząca, drzewo poetyckich metafor
w7 literaturze Dalekiego Wschodu, posiadało również
i inne symboliczne skojarzenia. W ikonografii
buddyjskiej bogini miłosierdzia Kannon używała
gałązki wierzbowej do skrapiania chorych i umiera-
jących nektarem życia232. Stąd też wysnuto prze-
konanie, że listki wierzby płaczącej modlą się do
nieba o uzdrawiający ziemię deszcz. Ale w dalszym
rozwinięciu asocjacji wierzba stała się symbolem
szczęścia i powodzenia233. Przypuszczalnie nie bez
wpływu na powstanie tego symbolicznego skojarze-
nia była łatwość, z jaką przyjmuje się zasadzona
w ziemi gałązka wierzby i wypuszcza zdrowe pędy.
Te symboliczne cechy szczęścia i powodzenia przy-
pisywane wierzbie były powodem, iż w czasie nowo-
rocznych świąt posługiwano się pałeczkami do je-
dzenia wystruganymi z tego drzewa. Zwyczaj ten
zresztą w wielu japońskich domach zachował się aż
do dziś234.
Dekorację dwóch ostatnich puzderek na lekar-
stwa z w. XIX, znajdujących się w zbiorach Mu-
zeum Narodowego w Krakowie, stanowią rośliny
jadalne — melon i ryż. Pierwsze z tych puzderek,
pokryte laką brązową z ciemniejszymi plamami,
zdobione jest w niskim reliefie złotem w dwóch
odcieniach (ryc. 57)235. Motywem dekoracyjnym
jest pnącze melona, owijające się jak girlanda wokół
dolnej części puzderka. Mięsiste liście, kwiaty i dwa
duże owoce oraz skręcone wąsy rośliny, odcinające
231 Inró z laki ro-iro-nuri, dekoracja hirarnakie, kirigane,
95 x 53 x 32 mm. Nr inw. 141 596. Z kolekcj i Feliksa Jasień-
skiego, 1. połowa w. XIX.
232 Carr, o. c., s. 84.
233 Joya, o. c., s. 443.
56. Inrd z gałązkami wierzby plączącej, 1. połowa w. XIX
(fot. Muzeum Narodowe w Krakowie).
234 Tamże.
235 Inró z laki tahha-nuri, dekoracja takamakie, kirigane,
73 x 52 x 22 mm. Ojime z jasnoczerwonego, matowego szklą.
Netsuke rzeźbione w kości przedstawia kobietę w stroju chiń-
skim siedzącą przy stoliku. Nr inw. 141 584. Z kolekcji Feliksa
Jasieńskiego.
187