DOI article:
Kalinowska, Janina: Akwizgran: Przyczynek do poznania pierwotnego programu ikonograficznego dekoracji mozaikowej kaplicy pałacowej Karola Wielkiego
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20403#0013
towego. Poniżej, wokół kopuły, starcy w białych
szatach, opisani w księdze Apokalipsy, stoją, po-
zostawiwszy swe trony, trzymając w rękach złote
korony. Poniżej postaci Chrystusa widnieje mono-
gram & ” Jest to ostatni znany opis mozaik
tej świątyni, wykonany około czterdziestu lat
przed ich usiuinięcieim iz tnurów Ikcpuły22.
W wieku XIX, po r. 1871, odkryto nowe źró-
dło artystyczne, poszerzające naszą wiedzę o te-
matach w dekoracji kaplicy występujących. Mia-
nowicie po zrzuceniu stiukowej dekoracji, którą
ozdobiono ten kościół po usunięciu karolińskich
mozaik, odkryto szereg sinopii w kopule i na skle-
pieniach obejść (ryc. 2 i 3). Dwie z nich wydają się
posiadać większe znaczenie dla naszych badań:
postać biibiijima na sklepieniu dolnego dbiejśoia
oraz świę/ta z koroną w ręce (ryc. 4, 5).
Usytuowanie postaci biblijnej proroka czy
apostoła pozwala na hipotetyczne obliczenie ilo-
ści osób pierwotnie tam zapewne wyobrażonych.
Mogło być ich 16 w dolnym i 16 w górnym obej-
ściu, czyli razem 32. Naprzeciwko każdego z sze-
regów figur staro- i nowotestamentowych, w prze-
ciwległych polach sklepiennych, bliższych zewnę-
^ Ciampini, o.c., s. 134,—ili3|6. Przytaczam waż-
niejsze fragmenty opisu Ciampiniego: „Depressior illi
concamerałio contigit musivi operis beneficio, coelum
aureum repraesentans, ut in annexa tabula rubris sy-
derum imaginibus inteipunctum; media Inter haec sy-
dera pro chori conspectu effigies Christus Domdnum
exh'ibet,, solio insideintem, aureo diademata [...] coronatum
[...] Adstant singuli utrinąue angeli, apertum volumen
exhibentes et regis sui humeros alacres stipantes. E tho-
li centro, lumimis in morem, erumpunt radii, qui se
circum Christi caput diffudunt. Circa thronum locatur
sphera, seu globus, coloribus quinque distinctus [...] Ima-
ginibus itaque subtus Christi pedes in zophoro circa
trullum locatis nomen appingit hoc ipsum caput Apo-
calypsis, ad cuius normam conformatae videntur. Co-
ronas aureas mandibus praeferunt, seddbuis relictis, stan-
tes, et oandidis v,es!tibu<s orniatae imitanitur [...] seniores
in codice Apocalypsis descriptos [...] Subtus zophorum,
Christa pedilbuis suibiacet muisivum monogramma hiero-
gilyphicuim sdmile antiquituis fuerat [...]”
^ W r. 1720 zniknęły ostatecznie resztki pierwotnych
mozaik kaplicy. Zastąpiono je dekoracją stiukową i ma-
larską, zrzuconą z kolei z murów w r. 1871, gdy przy-
stąpiono do prac nad przywróceniem dekoracji moza-
ikowej w kopule (Ciem en, o.c., s. 23 i n.). Do reali-
zacji zakwalifikowano projekt Jeana de Bethuny z Ge-
newy, który oparł się w niektórych fragmentach na
przekazie Petrusa a Beeck i dlatego Chrystusowi to-
warzyszą tam dziś cztery symbole ewangelistów, któ-
rych nigdy tam zapewne nie wyobrażono.
9
szatach, opisani w księdze Apokalipsy, stoją, po-
zostawiwszy swe trony, trzymając w rękach złote
korony. Poniżej postaci Chrystusa widnieje mono-
gram & ” Jest to ostatni znany opis mozaik
tej świątyni, wykonany około czterdziestu lat
przed ich usiuinięcieim iz tnurów Ikcpuły22.
W wieku XIX, po r. 1871, odkryto nowe źró-
dło artystyczne, poszerzające naszą wiedzę o te-
matach w dekoracji kaplicy występujących. Mia-
nowicie po zrzuceniu stiukowej dekoracji, którą
ozdobiono ten kościół po usunięciu karolińskich
mozaik, odkryto szereg sinopii w kopule i na skle-
pieniach obejść (ryc. 2 i 3). Dwie z nich wydają się
posiadać większe znaczenie dla naszych badań:
postać biibiijima na sklepieniu dolnego dbiejśoia
oraz świę/ta z koroną w ręce (ryc. 4, 5).
Usytuowanie postaci biblijnej proroka czy
apostoła pozwala na hipotetyczne obliczenie ilo-
ści osób pierwotnie tam zapewne wyobrażonych.
Mogło być ich 16 w dolnym i 16 w górnym obej-
ściu, czyli razem 32. Naprzeciwko każdego z sze-
regów figur staro- i nowotestamentowych, w prze-
ciwległych polach sklepiennych, bliższych zewnę-
^ Ciampini, o.c., s. 134,—ili3|6. Przytaczam waż-
niejsze fragmenty opisu Ciampiniego: „Depressior illi
concamerałio contigit musivi operis beneficio, coelum
aureum repraesentans, ut in annexa tabula rubris sy-
derum imaginibus inteipunctum; media Inter haec sy-
dera pro chori conspectu effigies Christus Domdnum
exh'ibet,, solio insideintem, aureo diademata [...] coronatum
[...] Adstant singuli utrinąue angeli, apertum volumen
exhibentes et regis sui humeros alacres stipantes. E tho-
li centro, lumimis in morem, erumpunt radii, qui se
circum Christi caput diffudunt. Circa thronum locatur
sphera, seu globus, coloribus quinque distinctus [...] Ima-
ginibus itaque subtus Christi pedes in zophoro circa
trullum locatis nomen appingit hoc ipsum caput Apo-
calypsis, ad cuius normam conformatae videntur. Co-
ronas aureas mandibus praeferunt, seddbuis relictis, stan-
tes, et oandidis v,es!tibu<s orniatae imitanitur [...] seniores
in codice Apocalypsis descriptos [...] Subtus zophorum,
Christa pedilbuis suibiacet muisivum monogramma hiero-
gilyphicuim sdmile antiquituis fuerat [...]”
^ W r. 1720 zniknęły ostatecznie resztki pierwotnych
mozaik kaplicy. Zastąpiono je dekoracją stiukową i ma-
larską, zrzuconą z kolei z murów w r. 1871, gdy przy-
stąpiono do prac nad przywróceniem dekoracji moza-
ikowej w kopule (Ciem en, o.c., s. 23 i n.). Do reali-
zacji zakwalifikowano projekt Jeana de Bethuny z Ge-
newy, który oparł się w niektórych fragmentach na
przekazie Petrusa a Beeck i dlatego Chrystusowi to-
warzyszą tam dziś cztery symbole ewangelistów, któ-
rych nigdy tam zapewne nie wyobrażono.
9