DOI Heft:
Recenzje i przeglądy
DOI Artikel:Ostrowski, Jan K.: W kręgu mistrza Pinsla: W związku z wystawą w Olesku i we Lwowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20611#0168
23. Pinsel (i warsztat?) Alegoria męstwa(?), ołtarz św.
Mikołaja w cerkwi Pokrowy w Buczaczu
24. Archanioł Michał, drzwi diakońskie ikonostasu cer-
kwi Wołoskiej we Lwowie (fot. J. K. Ostrowski)
jest tu zwrot całej postaci w trzech czwartych
w prawo, stwarzający widok odmienny od narzu-
cających się frontalnych ujęć figur pełnoplastycz-
nych.
3.4. Punktem wyjścia czwartej serii jest figura
Św. Atanazego na fasadzie katedry Św. Jura,
'udokumentowane archiwalnie dzieło Pinsla z r.
1759. Jej kompozycja została powtórzona stosun-
kowo wiernie w rzeźbach z cerkwi w Horodence
i w cerkwi Pclkrowy w Buczaczu, dalekich jednak
od potęgi i ekspresji oryginału 41.
*
* *
Oprócz omówionych wyżej czterech serii ana-
logicznych rozwiązań można wskazać ściśle współ-
zależne pary rzeźb: Samson ze lwem (Hodowica
i ratusz w Buczaczu, w obydwu wypadkach wła-
snoręczne dzieła Pinsla); Sw. Jan Ewangelista (Ho-
dowica i Busk, Żółkiew i Nawaria), Anioł Stróż
z cerkwi w Horodence i Tobiasz z cerkwi Pokro-
wy w Buczaczu oraz omówione w pierwszej czę-
41 Omówienie i reprodukcje u Hornunga, Majster
Pinsel..., s. 117, 121, il. 100, 102.
ści pracy pary aniołów z Hodowicy i Nawarii. Li-
sta tego rodzaju zjawisk będzie z pewnością ro-
snąć w miarę postępu w badaniach, a w szcze-
gólności w miarę wzbogacania dokumentacji iko-
nograficznej.
Pierwszy wniosek, jaki nasuwa zestawienie
materiału dotyczy znaczenia Pinsla jako głównej
indywidualności lwowskiej szkoły rzeźbiarskiej.
Wszystko zdaje się wskazywać, że niezależnie od
roli wzorów graficznych właśnie w jego dziełach
następowała kodyfikacja powielanych następnie
rozwiązań. Wpływ ten sięgnął aż do ziemi san-
domierskiej (podobieństwo Matki Boskiej Boles-
nej z Grodna do dzieł z kręgu lwowskiego wy-
nika zapewne jedynie ze wspólnoty wzoru grafi-
cznego), a trwał przynajmniej do progu lat osiem-
dziesiątych. Stwierdzone zależności pozwalają na
zaliczenie do bezpośredniego kręgu Pinsla nie tyl-
ko Polejowskiego, o czym wiadomo skądinąd, ale
również Obrocfciego, a być może i Olędzkiego.
Także wśród anonimowych współpracowników i
naśladowców znajdowali się wybitni twórcy, jak
np. autor Matki Boskiej Bolesnej z Mominy.
Osobne zagadnienie stanowi ściśle techniczna
problematyka krążenia wzorów i inspiracji w krę-
gu rzeźby lwowskiej. Wielokrotnie już podnoszo-
164
Mikołaja w cerkwi Pokrowy w Buczaczu
24. Archanioł Michał, drzwi diakońskie ikonostasu cer-
kwi Wołoskiej we Lwowie (fot. J. K. Ostrowski)
jest tu zwrot całej postaci w trzech czwartych
w prawo, stwarzający widok odmienny od narzu-
cających się frontalnych ujęć figur pełnoplastycz-
nych.
3.4. Punktem wyjścia czwartej serii jest figura
Św. Atanazego na fasadzie katedry Św. Jura,
'udokumentowane archiwalnie dzieło Pinsla z r.
1759. Jej kompozycja została powtórzona stosun-
kowo wiernie w rzeźbach z cerkwi w Horodence
i w cerkwi Pclkrowy w Buczaczu, dalekich jednak
od potęgi i ekspresji oryginału 41.
*
* *
Oprócz omówionych wyżej czterech serii ana-
logicznych rozwiązań można wskazać ściśle współ-
zależne pary rzeźb: Samson ze lwem (Hodowica
i ratusz w Buczaczu, w obydwu wypadkach wła-
snoręczne dzieła Pinsla); Sw. Jan Ewangelista (Ho-
dowica i Busk, Żółkiew i Nawaria), Anioł Stróż
z cerkwi w Horodence i Tobiasz z cerkwi Pokro-
wy w Buczaczu oraz omówione w pierwszej czę-
41 Omówienie i reprodukcje u Hornunga, Majster
Pinsel..., s. 117, 121, il. 100, 102.
ści pracy pary aniołów z Hodowicy i Nawarii. Li-
sta tego rodzaju zjawisk będzie z pewnością ro-
snąć w miarę postępu w badaniach, a w szcze-
gólności w miarę wzbogacania dokumentacji iko-
nograficznej.
Pierwszy wniosek, jaki nasuwa zestawienie
materiału dotyczy znaczenia Pinsla jako głównej
indywidualności lwowskiej szkoły rzeźbiarskiej.
Wszystko zdaje się wskazywać, że niezależnie od
roli wzorów graficznych właśnie w jego dziełach
następowała kodyfikacja powielanych następnie
rozwiązań. Wpływ ten sięgnął aż do ziemi san-
domierskiej (podobieństwo Matki Boskiej Boles-
nej z Grodna do dzieł z kręgu lwowskiego wy-
nika zapewne jedynie ze wspólnoty wzoru grafi-
cznego), a trwał przynajmniej do progu lat osiem-
dziesiątych. Stwierdzone zależności pozwalają na
zaliczenie do bezpośredniego kręgu Pinsla nie tyl-
ko Polejowskiego, o czym wiadomo skądinąd, ale
również Obrocfciego, a być może i Olędzkiego.
Także wśród anonimowych współpracowników i
naśladowców znajdowali się wybitni twórcy, jak
np. autor Matki Boskiej Bolesnej z Mominy.
Osobne zagadnienie stanowi ściśle techniczna
problematyka krążenia wzorów i inspiracji w krę-
gu rzeźby lwowskiej. Wielokrotnie już podnoszo-
164