DOI Artikel:
Mroziewicz, Karolina: Regum Poloniae icones Tomasza Tretera ze zbiorów Biblioteki Królewskiej w Sztokholmie i szwedzkie wątki w losach serii
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.38234#0035
34
lecia seria Regum Poloniae icones, włączona do popular-
nej Polska kongars saga, pełniła więc podobną funkcję
parenetyczną, co we wcześniejszych powtórzeniach cy-
klu w dydaktycznych pocztach władców używanych do
kształcenia elit Rzeczpospolitej.
***
Bliskie kontakty polityczne i kulturowe między Szwe-
cją a Polską w XVII i XVIII w., które przybierały zarówno
formy militarnej agresji, jak i autentycznego wspierania
wzajemnych interesów, sprzyjały migracji dzieł kultury,
w tym także książek, wzorów i płyt graficznych. Wielo-
letni okres panowania Wazów w Polsce, wojny polsko-
szwedzkie, wreszcie próby posadzenia Stanisława Lesz-
czyńskiego na tronie polskim i popularność barwnych
życiorysów króla-księcia rozbudzały zainteresowanie ge-
nealogiami polskich monarchów w Szwecji. Egzemplarz
Regum Poloniae icones ze zbiorów Biblioteki Królewskiej
w Sztokholmie, należący do tej samej edycji co znana do
tej pory seria z Ossolineum, i nowe wydanie pocztu Tre-
tera z 1736 r. włączonego do Polska kongars saga, są cie-
kawym przykładem zainteresowania Ulryki Eleonory hi-
storią polskich władców. Szwedzkie wątki w dziejach Tre-
terowskiej serii pozwalają połączyć późnosiedemnasto-
wieczne lub wczesnoosiemnastowieczne wydanie Icones
z inicjatywą strony szwedzkiej i nakreślić możliwe drogi,
którymi płyty miedziorytnicze dotarły do Sztokholmu.
Za poprzednimi monografistami pocztu Tretera wypada
jednak podkreślić, że do czasu odkrycia archiwaliów po-
twierdzających itinerarium graficznej spuścizny Tomasza
Tretera zaproponowana rekonstrukcja, oparta głównie na
badaniach bibliologicznych, pozostaje nadal hipotetyczną
koncepcją badawczą.
SUMMARY
Karolina Mroziewicz
TOMASZ TRETER’S REGUM POLONIAE ICONES
FROM THE COLLECTION OF THE NATION-
AL LIBRARY OF SWEDEN AND THE SWEDISH
THREADS IN THE HISTORY OF THE CYCLE
The paper discusses a copy of Tomasz Treter s Regum
Poloniae icones from the collection of the National Li-
brary of Sweden against the background of cultural con-
tacts between Poland and Sweden in the seventeenth and
eighteenth centuries. A comparison of the visual content
and watermarks in the bound copies from the Stockholm
and Wrocław collections has revealed that both copies be-
long to the same edition of the leones, published at the
end of the seventeenth or at the beginning of the eight-
eenth century. A comparative study of watermarks in
the sheets of the Treter cycle and in prints issued by the
printing office of Johan Henrik Werner in 1703-1736 sug-
gests that the publication of the leones should be associ-
ated with this publisher, active in Sweden. The problem
of how the cycle, engraved in Rome in 1591, made its way
to Sweden remains a matter of conjecture. Tomasz Treter
likely took the printing plates with him on a journey to
Poland in 1593. Then he may have bequeathed them, along
with his book collection, to Błażej Treter, or given them to
the cathedral library at Frombork. The books of Tomasz
Treter were looted by Swedes in 1626 and 1706-1707, and
subsequently distributed between the academic library in
Uppsala and the National Library of Sweden, among oth-
ers. Along with a part of the book collection, also Treter’s
printing plates must have found their way to Uppsala or
Stockholm and from there into the possession of Johan
Henrik Werner, who was active in both cities. It was most
likely in his office that the leones were published, first as
a series of bound prints, and then in Stockholm, in 1736, as
illustrations to the Polska kongars saga, a collection of rul-
ers’ lives in prose and fables related to them. The initiative
of publishing the Saga must have come from the Swedish
court circles; it was also due to the enormous popularity
enjoyed at that time by accounts of the life of Stanisław
Leszczyński. The fact of illustrating an eighteenth-century
book with a sixteenth-century cycle of prints was most
likely dictated by practicality - the ready availability of
Treter s well-preserved engraved plates in Sweden - but
also by ideological reasons. The archaic character of the
illustrations emphasised the remoteness, continuity and
singularity of Polish political tradition. Polska kongars
saga forms a Swedish epilogue to the history of publica-
tion of Treter s cycle, which ends the period of the greatest
popularity of this work.
lecia seria Regum Poloniae icones, włączona do popular-
nej Polska kongars saga, pełniła więc podobną funkcję
parenetyczną, co we wcześniejszych powtórzeniach cy-
klu w dydaktycznych pocztach władców używanych do
kształcenia elit Rzeczpospolitej.
***
Bliskie kontakty polityczne i kulturowe między Szwe-
cją a Polską w XVII i XVIII w., które przybierały zarówno
formy militarnej agresji, jak i autentycznego wspierania
wzajemnych interesów, sprzyjały migracji dzieł kultury,
w tym także książek, wzorów i płyt graficznych. Wielo-
letni okres panowania Wazów w Polsce, wojny polsko-
szwedzkie, wreszcie próby posadzenia Stanisława Lesz-
czyńskiego na tronie polskim i popularność barwnych
życiorysów króla-księcia rozbudzały zainteresowanie ge-
nealogiami polskich monarchów w Szwecji. Egzemplarz
Regum Poloniae icones ze zbiorów Biblioteki Królewskiej
w Sztokholmie, należący do tej samej edycji co znana do
tej pory seria z Ossolineum, i nowe wydanie pocztu Tre-
tera z 1736 r. włączonego do Polska kongars saga, są cie-
kawym przykładem zainteresowania Ulryki Eleonory hi-
storią polskich władców. Szwedzkie wątki w dziejach Tre-
terowskiej serii pozwalają połączyć późnosiedemnasto-
wieczne lub wczesnoosiemnastowieczne wydanie Icones
z inicjatywą strony szwedzkiej i nakreślić możliwe drogi,
którymi płyty miedziorytnicze dotarły do Sztokholmu.
Za poprzednimi monografistami pocztu Tretera wypada
jednak podkreślić, że do czasu odkrycia archiwaliów po-
twierdzających itinerarium graficznej spuścizny Tomasza
Tretera zaproponowana rekonstrukcja, oparta głównie na
badaniach bibliologicznych, pozostaje nadal hipotetyczną
koncepcją badawczą.
SUMMARY
Karolina Mroziewicz
TOMASZ TRETER’S REGUM POLONIAE ICONES
FROM THE COLLECTION OF THE NATION-
AL LIBRARY OF SWEDEN AND THE SWEDISH
THREADS IN THE HISTORY OF THE CYCLE
The paper discusses a copy of Tomasz Treter s Regum
Poloniae icones from the collection of the National Li-
brary of Sweden against the background of cultural con-
tacts between Poland and Sweden in the seventeenth and
eighteenth centuries. A comparison of the visual content
and watermarks in the bound copies from the Stockholm
and Wrocław collections has revealed that both copies be-
long to the same edition of the leones, published at the
end of the seventeenth or at the beginning of the eight-
eenth century. A comparative study of watermarks in
the sheets of the Treter cycle and in prints issued by the
printing office of Johan Henrik Werner in 1703-1736 sug-
gests that the publication of the leones should be associ-
ated with this publisher, active in Sweden. The problem
of how the cycle, engraved in Rome in 1591, made its way
to Sweden remains a matter of conjecture. Tomasz Treter
likely took the printing plates with him on a journey to
Poland in 1593. Then he may have bequeathed them, along
with his book collection, to Błażej Treter, or given them to
the cathedral library at Frombork. The books of Tomasz
Treter were looted by Swedes in 1626 and 1706-1707, and
subsequently distributed between the academic library in
Uppsala and the National Library of Sweden, among oth-
ers. Along with a part of the book collection, also Treter’s
printing plates must have found their way to Uppsala or
Stockholm and from there into the possession of Johan
Henrik Werner, who was active in both cities. It was most
likely in his office that the leones were published, first as
a series of bound prints, and then in Stockholm, in 1736, as
illustrations to the Polska kongars saga, a collection of rul-
ers’ lives in prose and fables related to them. The initiative
of publishing the Saga must have come from the Swedish
court circles; it was also due to the enormous popularity
enjoyed at that time by accounts of the life of Stanisław
Leszczyński. The fact of illustrating an eighteenth-century
book with a sixteenth-century cycle of prints was most
likely dictated by practicality - the ready availability of
Treter s well-preserved engraved plates in Sweden - but
also by ideological reasons. The archaic character of the
illustrations emphasised the remoteness, continuity and
singularity of Polish political tradition. Polska kongars
saga forms a Swedish epilogue to the history of publica-
tion of Treter s cycle, which ends the period of the greatest
popularity of this work.