Polska Akademia Umieje̜tności <Krakau> / Komisja Historii Sztuki [Hrsg.]; Polska Akademia Nauk <Warschau> / Oddział <Krakau> / Komisja Teorii i Historii Sztuki [Hrsg.]: Folia Historiae Artium (NS: 15.2017)

78


1. Kaplica Serca Jana III Sobieskiego od strony wejścia, stan obecny Fot. M. Getka-Kenig

czyli takiej, która miała opierać się na ściśle określonych,
wręcz naukowych (a więc obiektywnych i niewzruszo-
nych) zasadach. Będąc wizytówką cywilizacyjnego postę-
pu w Królestwie Polskim, twórczość artystyczna służyła
politycznej legitymizacji młodego państwa, bardzo mu
potrzebnej ze względu na ambiwalentny status „wskrze-
szenia” (które jako idea zostało ostatecznie skompromi-
towane przez wybuch powstania listopadowego, cieszą-
cego się masowym poparciem społeczeństwa). Stąd więc
działania władz Królestwa nie ograniczały się do mece-
natu nad wspomnianą modernizacją życia artystyczne-
go (edukacja akademicka oraz powiązane z nią wystawy
publiczne), ale obejmowały także otwarcie propagandowe

przedsięwzięcia, wykorzystujące prestiżową formę arty-
styczną do promowania w przestrzeni publicznej treści
jednoznacznie prosystemowych. Im powszechniejsza była
wiedza o „dobrej” sztuce, tym sensowniejsze było bowiem
odwoływanie się do jej pośrednictwa w dyskursie propa-
gandowym, który miał obiektywnie (i tym samym racjo-
nalnie) tłumaczyć, dlaczego Polacy powinni zaakcepto-
wać zastaną sytuację polityczną.
Za jeden z najważniejszych przykładów tego typu dzia-
łań należy uznać Kaplicę Serca Króla Jana III Sobieskiego
(zwaną też Kaplicą Sobieskiego bądź Królewską, choć ta
druga nazwa ma starszy rodowód) w kościele Kapucynów
w Warszawie. Powstała ona w latach 1828-1830 w wyniku