DOI article:
Žuk, Ihor: Zakopiańszczyzna - secesja - neoklasycyzm: ewolucja stylowa w twórczości Tadeusza Obmińskiego
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.38234#0104
103
Niestety, pierwotny stylowy wystrój tego budynku zagi-
nął w czasie rekonstrukcji, przeprowadzonej w połowie
lat 30. XX wieku39. Zachowane plany świadczą o wykorzy-
staniu tutaj zespołu motywów podobnych tak do wyżej
wspomnianych kościółków wiejskich, jak i do willi miku-
liczyńskiej. Zaś inne obiekty z wczesnego okresu twórczo-
ści Obmińskiego - brama wystawowa w Parku Stryjskim,
wyposażenie wnętrza na dworcu kolejowym oraz siedziba
Boguckiego - do dziś nie przetrwały
Na stan przemysłu budowlanego w pierwszym dziesię-
cioleciu zeszłego wieku złożyła się bardzo pomyślna ko-
niunktura: po niedługiej stagnacji, która około roku 1900
dotknęła budownictwo lwowskie40, w ciągu kilku sezonów
robót budowlanych nastąpił okres „boomu”, z którym wią-
że się rozpowszechnienie secesji w architekturze Lwowa.
Ponieważ lwowski magistrat stanowczo sprzeciwiał się
wykończeniu budowli w tym samym roku, w którym za-
łożono jej fundamenty41, typowy sezon robót w miejsco-
wym budownictwie przedstawiał się następująco: stawia-
jąc kamienicę o średnim rozmiarze, budowniczy zabierał
się do robót ziemnych mniej więcej w połowie roku, do
zimy wznoszono ściany pod dach, a od następnej wiosny
obiekt był tynkowany i wykańczany42. Sezony 1904/1905,
1905/1906,1906/1907 charakteryzowały się intenywną bu-
dową setek nowych domów czynszowych, zwłaszcza se-
cesyjnych.
39 DAŁO, f. 2, op. 1, spr. 3640, ark. 3-13,18. Willa uległa przebudo-
wie w latach 1935-1936. Jej nowy właściciel, dyrektor naftowej
spółki „Małopolska” Jerzy Kozicki, oświadczył wtedy: „Dom ten
w chwili kupna [...] wskutek zniszczenia znajdował się w stanie
zupełnie zrujnowanym i nie nadawał się do użytku. Wskutek tego
budynek ten poddałem przebudowie [...] nadbudowałem dwa po-
koje i wybudowałem zupełnie nowy garaż. Wykonując powyższą
budowę [...] musiałem usunąć dotychczasowe ściany wewnętrz-
ne a częściowo i zewnętrzne, stropy sufitowe i dachowe, drzwi,
piece, podłogi, okna w miejsce których wybudowano nowe [...]”.
Autorem projektu rekonstrukcji był architekt-budowniczy Józef
Awin (ibidem, ark. 103,104). Rysunki fasad willi Mieczysława Za-
dory Paszkudzkiego reprodukowano w pracy Jakuba Lewickiego
(Między tradycją a nowoczesnością, s. 208, 220 [jak w przyp. 7]),
przy tym właściciela przez omyłkę nazwano „Mieczysław Zawada
Paszkudzki” (ibidem, s. 208, 220, 505).
40 Stagnacja budowlana powiązana była z ówczesnym kryzysem
ogólnogospodarczym i brakiem kredytu (S. Hoszowski, Ekono-
miczny rozwój Lwowa w latach 1772-1914, Lwów 1935, s. 60).
41 Przepisy ustawy budowniczej dla królewskiego stołecznego mia-
sta Lwowa z dnia 21 kwietnia 1885 (Dziennik ustaw i rozporzą-
dzeń krajowych dla Królestwa Galiyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem
Księstwem Krakowskiem, rocznik 1885, część X, nr 31): „Ściany ze-
wnętrzne budynków [...] nie powinny być wyprawiane wcześniej,
jak w sześć miesięcy po pokryciu budynku dachem i po upływie
jednej zimy” (§ 31); „[...] budynki piętrowe murowane nie mogą
być zamieszkane w tym samym roku, w którym budowa ich roz-
poczęta została” (§ 70).
42 I. Жук, Jlbeie Левинсъкого: Mierno i буЫвничий, s. 22 (jak
w przyp. 9).
5. Willa Zadory Paszkudzkiego przy końcu ulicy 29 Listopada we
Lwowie: a) projekt (DAŁO, f. 2, op. 1, spr. 3640, ark. 6); b) stan obec-
ny - ul. Konowalca 98. Fot. I. Żuk
We wspomnianym okresie, współpracując z prywatny-
mi firmami budowlanymi, Tadeusz Obmiński brał udział
w projektowaniu dzisiątków kamienic. Nie był budowni-
czym - nigdy nie miał koncesji przedsiębiorcy budow-
lanego i dopiero przed I wojną światową przyznano mu
państwowy tytuł „cywilnego inżyniera architektury i bu-
downictwa lądowego”43, który pozwalał samodzielnie, bez
pośrednictwa „koncesjonowanego” budowniczego, kie-
rować robotami przy budowie. Do tego czasu Obmiń-
ski pracował w tandemie z trzema znanymi we Lwowie
przedsiębiorcami budowlanymi: Michałem Ulamem, Al-
fredem Zachariewiczem i profesorem Janem Lewińskim.
Budowlana spółka Michała Ulama i jego partnera Zyg-
munta Kędzierskiego zawiązała się najprawdopodobniej
w pierwszej połowie 1904 r. po uzyskaniu przez Ulama,
młodego w tym czasie architekta, koncesji budowniczego
43 Tekst oficjalnego zawiadomienia listem z dnia 4 września 1913 r.:
„Na podstawie wykazanych studyów i praktycznego uzdolnienia
[...] c. k. Namiestnictwo nadaje Panu [Obmińskiemu] [...] upraw-
nienie do wykonywania czynności cywilnego Inżyniera archi-
tektury i budownictwa lądowego z siedzibą we Lwowie” (DAŁO,
f. 27, op. 4, spr. 461, ark. 19).
Niestety, pierwotny stylowy wystrój tego budynku zagi-
nął w czasie rekonstrukcji, przeprowadzonej w połowie
lat 30. XX wieku39. Zachowane plany świadczą o wykorzy-
staniu tutaj zespołu motywów podobnych tak do wyżej
wspomnianych kościółków wiejskich, jak i do willi miku-
liczyńskiej. Zaś inne obiekty z wczesnego okresu twórczo-
ści Obmińskiego - brama wystawowa w Parku Stryjskim,
wyposażenie wnętrza na dworcu kolejowym oraz siedziba
Boguckiego - do dziś nie przetrwały
Na stan przemysłu budowlanego w pierwszym dziesię-
cioleciu zeszłego wieku złożyła się bardzo pomyślna ko-
niunktura: po niedługiej stagnacji, która około roku 1900
dotknęła budownictwo lwowskie40, w ciągu kilku sezonów
robót budowlanych nastąpił okres „boomu”, z którym wią-
że się rozpowszechnienie secesji w architekturze Lwowa.
Ponieważ lwowski magistrat stanowczo sprzeciwiał się
wykończeniu budowli w tym samym roku, w którym za-
łożono jej fundamenty41, typowy sezon robót w miejsco-
wym budownictwie przedstawiał się następująco: stawia-
jąc kamienicę o średnim rozmiarze, budowniczy zabierał
się do robót ziemnych mniej więcej w połowie roku, do
zimy wznoszono ściany pod dach, a od następnej wiosny
obiekt był tynkowany i wykańczany42. Sezony 1904/1905,
1905/1906,1906/1907 charakteryzowały się intenywną bu-
dową setek nowych domów czynszowych, zwłaszcza se-
cesyjnych.
39 DAŁO, f. 2, op. 1, spr. 3640, ark. 3-13,18. Willa uległa przebudo-
wie w latach 1935-1936. Jej nowy właściciel, dyrektor naftowej
spółki „Małopolska” Jerzy Kozicki, oświadczył wtedy: „Dom ten
w chwili kupna [...] wskutek zniszczenia znajdował się w stanie
zupełnie zrujnowanym i nie nadawał się do użytku. Wskutek tego
budynek ten poddałem przebudowie [...] nadbudowałem dwa po-
koje i wybudowałem zupełnie nowy garaż. Wykonując powyższą
budowę [...] musiałem usunąć dotychczasowe ściany wewnętrz-
ne a częściowo i zewnętrzne, stropy sufitowe i dachowe, drzwi,
piece, podłogi, okna w miejsce których wybudowano nowe [...]”.
Autorem projektu rekonstrukcji był architekt-budowniczy Józef
Awin (ibidem, ark. 103,104). Rysunki fasad willi Mieczysława Za-
dory Paszkudzkiego reprodukowano w pracy Jakuba Lewickiego
(Między tradycją a nowoczesnością, s. 208, 220 [jak w przyp. 7]),
przy tym właściciela przez omyłkę nazwano „Mieczysław Zawada
Paszkudzki” (ibidem, s. 208, 220, 505).
40 Stagnacja budowlana powiązana była z ówczesnym kryzysem
ogólnogospodarczym i brakiem kredytu (S. Hoszowski, Ekono-
miczny rozwój Lwowa w latach 1772-1914, Lwów 1935, s. 60).
41 Przepisy ustawy budowniczej dla królewskiego stołecznego mia-
sta Lwowa z dnia 21 kwietnia 1885 (Dziennik ustaw i rozporzą-
dzeń krajowych dla Królestwa Galiyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem
Księstwem Krakowskiem, rocznik 1885, część X, nr 31): „Ściany ze-
wnętrzne budynków [...] nie powinny być wyprawiane wcześniej,
jak w sześć miesięcy po pokryciu budynku dachem i po upływie
jednej zimy” (§ 31); „[...] budynki piętrowe murowane nie mogą
być zamieszkane w tym samym roku, w którym budowa ich roz-
poczęta została” (§ 70).
42 I. Жук, Jlbeie Левинсъкого: Mierno i буЫвничий, s. 22 (jak
w przyp. 9).
5. Willa Zadory Paszkudzkiego przy końcu ulicy 29 Listopada we
Lwowie: a) projekt (DAŁO, f. 2, op. 1, spr. 3640, ark. 6); b) stan obec-
ny - ul. Konowalca 98. Fot. I. Żuk
We wspomnianym okresie, współpracując z prywatny-
mi firmami budowlanymi, Tadeusz Obmiński brał udział
w projektowaniu dzisiątków kamienic. Nie był budowni-
czym - nigdy nie miał koncesji przedsiębiorcy budow-
lanego i dopiero przed I wojną światową przyznano mu
państwowy tytuł „cywilnego inżyniera architektury i bu-
downictwa lądowego”43, który pozwalał samodzielnie, bez
pośrednictwa „koncesjonowanego” budowniczego, kie-
rować robotami przy budowie. Do tego czasu Obmiń-
ski pracował w tandemie z trzema znanymi we Lwowie
przedsiębiorcami budowlanymi: Michałem Ulamem, Al-
fredem Zachariewiczem i profesorem Janem Lewińskim.
Budowlana spółka Michała Ulama i jego partnera Zyg-
munta Kędzierskiego zawiązała się najprawdopodobniej
w pierwszej połowie 1904 r. po uzyskaniu przez Ulama,
młodego w tym czasie architekta, koncesji budowniczego
43 Tekst oficjalnego zawiadomienia listem z dnia 4 września 1913 r.:
„Na podstawie wykazanych studyów i praktycznego uzdolnienia
[...] c. k. Namiestnictwo nadaje Panu [Obmińskiemu] [...] upraw-
nienie do wykonywania czynności cywilnego Inżyniera archi-
tektury i budownictwa lądowego z siedzibą we Lwowie” (DAŁO,
f. 27, op. 4, spr. 461, ark. 19).