DOI Artikel:
Žuk, Ihor: Zakopiańszczyzna - secesja - neoklasycyzm: ewolucja stylowa w twórczości Tadeusza Obmińskiego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.38234#0105
104
Ry*. 67. Widok kUtki «chodowr) od podwórza — ze »chodami bocznymi.
Arch. M. Ułam ze Lwowa. Dom Dra Segala we Lwowie. Do tabi. XII.
6. Kamienica Segalów przy ul. Akademickiej 4 we Lwowie, tylna ele-
wacja („Architekt”, 1907, z. 3, s. 69-70). Opublikowanie przez Micha-
ła Ulama informacji o projekcie tego domu bez wzmianki o współau-
torstwie Tadeusza Obmińskiego wywołało publiczny konflikt
(25 stycznia 1904)44. W tym samym roku partnerzy rozpo-
częli budowę kamienicy czynszowej rodziny Segalów na
rogu ulic Akademickiej i Chorążczyzny (ob. ul. Czajkow-
skiego 6), 1904-190545. Dom ten, wzniesiony w centrum
Lwowa, prezentował nowy typ prestiżowej wielkomiesz-
kaniowej rezydencji, przeznaczonej na wynajem przez za-
możną klientelę. Dotychczasowe publikacje tradycyjnie
wymieniają jako jego właściciela adwokata Adolfa Segala,
44 Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. W. Stefany-
ka (dalej - LNNBU im. W. Stefanyka), oddział rękopisów, f. 189,
spr. 27, ark. 220. Natomiast Zygmunt Kędzierski, posiadając kon-
cesję z 11 kwietnia 1874, był weteranem lwowskiego ruchu budow-
lanego (ibidem, ark. 25).
45 We wcześniejszych publikacjach wpisano nieścisłe datowania bu-
downictwa tej kamienicy: Andrzej Olszewski podawał datę „oko-
ło 1907” (orientując się na czas publikacji w krakowskim „Ar-
chitekcie” z tego roku), zaś u Olgierda Czernera figuruje „1905-
-1906”. Zob.: A. K. Olszewski, Nowa forma w architekturze pol-
skiej 1900-1925, il. 19 (jak w przyp. 4); O. Czerner, Lwów na daw-
nej rycinie i planie, s. 81 (jak w przyp. 5).
zaś w dokumentach archiwalnych figurują Mina Segal
oraz Gisela Schönfeld jako współwłaścicielki46.
Archiwalia zaświadczają, że wszystkie plany kamieni-
cy segalowskiej zatwierdzone zostały rezolucją Magistratu
lwowskiego z dnia 4 lipca 1904 r., z wyjątkiem rysunku fa-
sady. Tekst odnośnej rezolucji na odwrocie planów brzmi
następująco: „Niniejszy plan z wyłączeniem planu fasady
zatwierdza się nie naruszając praw prywatnych trzecich
osób z zastrzeżeniem warunków poszczególnionych w re-
zolucyi z dnia dzisiejszego do L. [liczby] 51281/04. - Magi-
strat kr. st. Miasta Lwowa 4. lipca 19 04”47.
Treść wymienionej rezolucji dodatkowo tłumaczy za-
pis w dokumencie: „Przy udzieleniu konsensu na budo-
wę [...] rezolucją do L. M. [liczby Magistratu, numeru re-
jestracji w kancelarii magistrackiej - I. Ż.] 51281/904 za-
strzeżono jako warunek by do 14SÜ1 dni przedłożono pla-
ny nowej fasady, odpowiadające wymogam § 23 ust. [usta-
wy] budowniczej”48. Projekt fasady został więc odrzucony
jako nieodpowiadający ustawie budowniczej król. stoi.
miasta Lwowa, § 23 („fasady domów frontowych nie po-
winny sprzeciwiać się zasadom dobrego gustu”) - a więc
jako nieestetyczny.
Można założyć, że właśnie wtedy do opracowania no-
wej kompozycji secesyjnego frontu został zaproszony
młody i bardzo zdolny architekt, już znany ze swej umie-
jętności „ujmowania całości” w „ramy stylu” - Tadeusz
Obmiński. Pozytywnym skutkiem jego udziału w pracach
nad domem Segalów był wniosek kierownika miejskiego
urzędu budowniczego Juliusza Hochbergera z 21 listopada
1904 r.: „Przełożony obecnie [nowy] plan fasady można
zatwierdzić”49.
Należy przy tym zauważyć, że w zestawie zrealizowa-
nych planów rzuty poziome pozostały takie same, jak
te opracowane w biurze Ulama i Kędzierskiego jeszcze
przed pojawieniem się Obmińskiego50. Jest to raczej tra-
dycyjny układ pomieszczeń wewnętrznych lwowskiego
domu mieszkalnego pierwszych lat XX wieku, z dwoma
traktami pokoi łączonych korytarzami i małym podwór-
kiem od tyłu.
Od razu po wybudowaniu kamienicy Segalów pomię-
dzy Tadeuszem Obmińskim a spółką Ulam-Kędzierski
zarysował się ostry konflikt, spowodowany tym, że bu-
downiczowie, prezentując kamienicę Segalów w kilku
publikacjach jako dzieło własnego autorstwa, nie podali
46 DAŁO, f. 2, op. 1, spr. 36, ark. 73-80; spr. 38, ark. 15. W monogra-
fii Jakuba Lewickiego (Między tradycją a nowoczesnością, s. 503
[jak w przyp. 7]) nazwisko jednej ze współwłaścicielek wydruko-
wano z omyłką: „Gizela Schaufel”.
47 DAŁO, f. 2, op. 1, spr. 36, ark. 73-80; spr. 38, ark. 15.
48 DAŁO, f. 2, op. 1, spr. 38, ark. i6v.
49 Ibidem, ark. 17.
50 Zatwierdzone 4 lipca 1904 rzuty parteru i pierwszego piętra
(DAŁO, f. 2, op. 1, spr. 36, ark. 77, 80) są takie same jak te, które
później wydrukowano w katalogu firmy Michała Ulama (Budow-
le wykonane w dziesięcioleciu 1903-1913 przez firmę: Michał Ułam
architekt-budowniczy Lwów, Lwów [1913], s. 2-3).
Ry*. 67. Widok kUtki «chodowr) od podwórza — ze »chodami bocznymi.
Arch. M. Ułam ze Lwowa. Dom Dra Segala we Lwowie. Do tabi. XII.
6. Kamienica Segalów przy ul. Akademickiej 4 we Lwowie, tylna ele-
wacja („Architekt”, 1907, z. 3, s. 69-70). Opublikowanie przez Micha-
ła Ulama informacji o projekcie tego domu bez wzmianki o współau-
torstwie Tadeusza Obmińskiego wywołało publiczny konflikt
(25 stycznia 1904)44. W tym samym roku partnerzy rozpo-
częli budowę kamienicy czynszowej rodziny Segalów na
rogu ulic Akademickiej i Chorążczyzny (ob. ul. Czajkow-
skiego 6), 1904-190545. Dom ten, wzniesiony w centrum
Lwowa, prezentował nowy typ prestiżowej wielkomiesz-
kaniowej rezydencji, przeznaczonej na wynajem przez za-
możną klientelę. Dotychczasowe publikacje tradycyjnie
wymieniają jako jego właściciela adwokata Adolfa Segala,
44 Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. W. Stefany-
ka (dalej - LNNBU im. W. Stefanyka), oddział rękopisów, f. 189,
spr. 27, ark. 220. Natomiast Zygmunt Kędzierski, posiadając kon-
cesję z 11 kwietnia 1874, był weteranem lwowskiego ruchu budow-
lanego (ibidem, ark. 25).
45 We wcześniejszych publikacjach wpisano nieścisłe datowania bu-
downictwa tej kamienicy: Andrzej Olszewski podawał datę „oko-
ło 1907” (orientując się na czas publikacji w krakowskim „Ar-
chitekcie” z tego roku), zaś u Olgierda Czernera figuruje „1905-
-1906”. Zob.: A. K. Olszewski, Nowa forma w architekturze pol-
skiej 1900-1925, il. 19 (jak w przyp. 4); O. Czerner, Lwów na daw-
nej rycinie i planie, s. 81 (jak w przyp. 5).
zaś w dokumentach archiwalnych figurują Mina Segal
oraz Gisela Schönfeld jako współwłaścicielki46.
Archiwalia zaświadczają, że wszystkie plany kamieni-
cy segalowskiej zatwierdzone zostały rezolucją Magistratu
lwowskiego z dnia 4 lipca 1904 r., z wyjątkiem rysunku fa-
sady. Tekst odnośnej rezolucji na odwrocie planów brzmi
następująco: „Niniejszy plan z wyłączeniem planu fasady
zatwierdza się nie naruszając praw prywatnych trzecich
osób z zastrzeżeniem warunków poszczególnionych w re-
zolucyi z dnia dzisiejszego do L. [liczby] 51281/04. - Magi-
strat kr. st. Miasta Lwowa 4. lipca 19 04”47.
Treść wymienionej rezolucji dodatkowo tłumaczy za-
pis w dokumencie: „Przy udzieleniu konsensu na budo-
wę [...] rezolucją do L. M. [liczby Magistratu, numeru re-
jestracji w kancelarii magistrackiej - I. Ż.] 51281/904 za-
strzeżono jako warunek by do 14SÜ1 dni przedłożono pla-
ny nowej fasady, odpowiadające wymogam § 23 ust. [usta-
wy] budowniczej”48. Projekt fasady został więc odrzucony
jako nieodpowiadający ustawie budowniczej król. stoi.
miasta Lwowa, § 23 („fasady domów frontowych nie po-
winny sprzeciwiać się zasadom dobrego gustu”) - a więc
jako nieestetyczny.
Można założyć, że właśnie wtedy do opracowania no-
wej kompozycji secesyjnego frontu został zaproszony
młody i bardzo zdolny architekt, już znany ze swej umie-
jętności „ujmowania całości” w „ramy stylu” - Tadeusz
Obmiński. Pozytywnym skutkiem jego udziału w pracach
nad domem Segalów był wniosek kierownika miejskiego
urzędu budowniczego Juliusza Hochbergera z 21 listopada
1904 r.: „Przełożony obecnie [nowy] plan fasady można
zatwierdzić”49.
Należy przy tym zauważyć, że w zestawie zrealizowa-
nych planów rzuty poziome pozostały takie same, jak
te opracowane w biurze Ulama i Kędzierskiego jeszcze
przed pojawieniem się Obmińskiego50. Jest to raczej tra-
dycyjny układ pomieszczeń wewnętrznych lwowskiego
domu mieszkalnego pierwszych lat XX wieku, z dwoma
traktami pokoi łączonych korytarzami i małym podwór-
kiem od tyłu.
Od razu po wybudowaniu kamienicy Segalów pomię-
dzy Tadeuszem Obmińskim a spółką Ulam-Kędzierski
zarysował się ostry konflikt, spowodowany tym, że bu-
downiczowie, prezentując kamienicę Segalów w kilku
publikacjach jako dzieło własnego autorstwa, nie podali
46 DAŁO, f. 2, op. 1, spr. 36, ark. 73-80; spr. 38, ark. 15. W monogra-
fii Jakuba Lewickiego (Między tradycją a nowoczesnością, s. 503
[jak w przyp. 7]) nazwisko jednej ze współwłaścicielek wydruko-
wano z omyłką: „Gizela Schaufel”.
47 DAŁO, f. 2, op. 1, spr. 36, ark. 73-80; spr. 38, ark. 15.
48 DAŁO, f. 2, op. 1, spr. 38, ark. i6v.
49 Ibidem, ark. 17.
50 Zatwierdzone 4 lipca 1904 rzuty parteru i pierwszego piętra
(DAŁO, f. 2, op. 1, spr. 36, ark. 77, 80) są takie same jak te, które
później wydrukowano w katalogu firmy Michała Ulama (Budow-
le wykonane w dziesięcioleciu 1903-1913 przez firmę: Michał Ułam
architekt-budowniczy Lwów, Lwów [1913], s. 2-3).