DOI article:
Žuk, Ihor: Zakopiańszczyzna - secesja - neoklasycyzm: ewolucja stylowa w twórczości Tadeusza Obmińskiego
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.38234#0106
105
informacji o roli Obmińskiego. Skutkiem tego był pub-
liczny protest pokrzywdzonego, zanotowany przez ów-
czesne media: 13 października 1905 r. lwowska gazeta
„Przegląd” poinformowała swoich czytelników o nowej
kamienicy, która była „własnością dr. Segala, a zbudowa-
na przez architektów Ulama i Kędzierskiego”. Następne-
go dnia pismo opublikowało uzupełniającą informację:
„W sprawie wczorajszego artykułu naszego [...] musimy
jeszcze uzupełnić, że autorem projektu pięknej fasady
domu przy ul. Akademickiej jest znany architekt tutejszy
p. Tadeusz Obmiński”51.
Widocznie wcześniej Obmiński interweniował w re-
dakcji pisma. Niemniej w sieni kamienicy Segalów po-
został wyrzeźbiony (istniejący do dziś) napis na tablicy:
„Projekt i budowę tego domu wykonali architekci: Rad-
ca bud. Zygmunt Kędzierski i Michał Ułam” - nazwisko
Obmińskiego nie pojawia się52. Następnym epizodem wy-
darzeń w tej sprawie było wydrukowanie w piśmie „Ar-
chitekt”, w roczniku 1907, zdjęć elewacji tej samej kamie-
nicy z podpisami „Arch. Michał Ułam”, „Arch. M. Ułam
ze Lwowa”53 [il. 6]. Skutkiem była już bardzo ostra reak-
cja Obmińskiego: później wspominano o tym, jak „autor-
stwo rewindykował potem głośno na cały Lwów właściwy
autor”54. Widocznie z powodu opisanego konfliktu współ-
praca Obmińskiego z Ulamem dobiegła końca.
Jednak w pierwszej połowie roku 1905 - przed publika-
cją w „Przeglądzie” - współpraca trwała przy wykonaniu
projektu domu przy ul. Kościuszki l-ia, przyszłego ukra-
ińskiego hotelu „Narodna Hostynycia”, którego plany zo-
stały zatwierdzone 31 maja 1905 r., a budowę ukończono
16 października 190655 [il. 7].
7. Hotel „Narodna Hostynycia” przy ul. Kościuszki 1-1 a we Lwowie.
Fot. I. Żuk
51 W dziedzinie budownictwa lwowskiego, „Przegląd”, 1905, nr 233;
Z budownictwa, „Przegląd”, 1905, nr 234.
52 Jakub Lewicki stwierdza, że Obmiński nie był autorem projektu
kamienicy Segalów, przytaczając następujący argument: „W kory-
tarzu wiodącym na klatkę schodową do dzisiaj zachowała się ka-
mienna tablica z napisem: «Projekt i budowę tego domu wykona-
li architekci: Radca bud. Zygmunt Kędzierski i Michał Ułam» [...]
co ostatecznie przesądza o autorstwie budynku” ( J. Lewicki, Mię-
dzy tradycją a nowoczesnością, s. 250) [jak w przyp. 7]. Zdaniem
autora niniejszego artykułu, wymieniony napis wcale ostatecznie
nie przesądza o tym, że Tadeusz Obmiński nie był współautorem,
i to bardzo ważnym, projektu kamienicy Segalów.
53 Tym razem bez wzmianki również o Kędzierskim - zob. „Archi-
tekt”, 1907, z. 3, tabi. XII; s. 69-70, rys. 67.
54 S.F., Michał Ułam, architekt-budowniczy: Budowle wykonane
w dziesięcioleciu 1903-1913. Lwów, „Czasopismo Techniczne”, 1914,
nr 7, s. 87.
55 Tekst pozwolenia na użytkowanie brzmi następująco: „W zała-
twieniu podania z dnia 11 października 1906 udziela Magistrat [...]
konsens na zamieszkanie, względnie użytkowanie dwupiątrowe-
go domu z mezaninem w realności pod 1. kons. [liczbą koskryp-
cyjną] 111 2/4 (1. orj. [liczba orjentacyjna] ia ul. Kościuszki) wy-
budowanego wedle planów zatwierdzonych [...] 31 maja 1906 do
L. M. 42165/905 oraz planów dodatkowych z 7 kwietnia 1906 LM.
29156/906 [...]. Zarazem poświadcza się, że budowa ta na dniu 16
Co do informacji o tym gmachu podanej w PSB po-
jawiają się jednak pewne zastrzeżenia: „W kombino-
wanym stylu secesyjno-huculskim wybudował O. [Ob-
miński] we Lwowie pierwszy ukraiński hotel «Narodna
Hostynnycia»...”56 Styl, w którym wybudowano gmach,
był z pewnością secesyjny, jednak nie „secesyjno-hucul-
ski”. Jak się okazuje, na początku projekt został zamówio-
października 1906 ukończona została. Lwów, dnia 25 październi-
ka 1906” (DAŁO, f. 2, op. 1, spr. 5170, ark. 12).
56 S.M. Brzozowski, Obmiński Tadeusz, s. 431 (jak w przyp. 2). Na-
tomiast Jurij Biriulow, pisząc o domie przy ul. Kościuszki l-ia,
zwraca szczególną uwagę na charakter płaskorzeźb - na styliza-
cję motywu winorośli jako „częstego motywu lwowskich baroko-
wych ikonostasów” ( J. Biriulow, Secesja we Lwowie, s. 34-36 [jak
w przyp. 6]). W późniejszej pracy autor rozwija tę myśl: „«Ukra-
ińską secesyjność» budowli również podkreśla lepiony fryz mię-
dzy oknami i-go piętra ze stylizowanym wizerunkiem winorośli
[...]” („«Украшську сецесшшсть» споруди такожпвдкреслюе
лтний фриз мЪк вжнами 2-го поверху 3Ì стилНованим зо-
браженням виноградно'1 лози [...]” - zob. Ю. Бфюльов, Apxi-
тектура початку XX cm. (1900-1918), s. 464 [jak w przyp. 6]).
Patrząc na fasadę byłej kamienicy B. W. Hausmana [il. 7] trudno
jednak pojąć, na czym polega jej „ukraińska secesyjność”.
informacji o roli Obmińskiego. Skutkiem tego był pub-
liczny protest pokrzywdzonego, zanotowany przez ów-
czesne media: 13 października 1905 r. lwowska gazeta
„Przegląd” poinformowała swoich czytelników o nowej
kamienicy, która była „własnością dr. Segala, a zbudowa-
na przez architektów Ulama i Kędzierskiego”. Następne-
go dnia pismo opublikowało uzupełniającą informację:
„W sprawie wczorajszego artykułu naszego [...] musimy
jeszcze uzupełnić, że autorem projektu pięknej fasady
domu przy ul. Akademickiej jest znany architekt tutejszy
p. Tadeusz Obmiński”51.
Widocznie wcześniej Obmiński interweniował w re-
dakcji pisma. Niemniej w sieni kamienicy Segalów po-
został wyrzeźbiony (istniejący do dziś) napis na tablicy:
„Projekt i budowę tego domu wykonali architekci: Rad-
ca bud. Zygmunt Kędzierski i Michał Ułam” - nazwisko
Obmińskiego nie pojawia się52. Następnym epizodem wy-
darzeń w tej sprawie było wydrukowanie w piśmie „Ar-
chitekt”, w roczniku 1907, zdjęć elewacji tej samej kamie-
nicy z podpisami „Arch. Michał Ułam”, „Arch. M. Ułam
ze Lwowa”53 [il. 6]. Skutkiem była już bardzo ostra reak-
cja Obmińskiego: później wspominano o tym, jak „autor-
stwo rewindykował potem głośno na cały Lwów właściwy
autor”54. Widocznie z powodu opisanego konfliktu współ-
praca Obmińskiego z Ulamem dobiegła końca.
Jednak w pierwszej połowie roku 1905 - przed publika-
cją w „Przeglądzie” - współpraca trwała przy wykonaniu
projektu domu przy ul. Kościuszki l-ia, przyszłego ukra-
ińskiego hotelu „Narodna Hostynycia”, którego plany zo-
stały zatwierdzone 31 maja 1905 r., a budowę ukończono
16 października 190655 [il. 7].
7. Hotel „Narodna Hostynycia” przy ul. Kościuszki 1-1 a we Lwowie.
Fot. I. Żuk
51 W dziedzinie budownictwa lwowskiego, „Przegląd”, 1905, nr 233;
Z budownictwa, „Przegląd”, 1905, nr 234.
52 Jakub Lewicki stwierdza, że Obmiński nie był autorem projektu
kamienicy Segalów, przytaczając następujący argument: „W kory-
tarzu wiodącym na klatkę schodową do dzisiaj zachowała się ka-
mienna tablica z napisem: «Projekt i budowę tego domu wykona-
li architekci: Radca bud. Zygmunt Kędzierski i Michał Ułam» [...]
co ostatecznie przesądza o autorstwie budynku” ( J. Lewicki, Mię-
dzy tradycją a nowoczesnością, s. 250) [jak w przyp. 7]. Zdaniem
autora niniejszego artykułu, wymieniony napis wcale ostatecznie
nie przesądza o tym, że Tadeusz Obmiński nie był współautorem,
i to bardzo ważnym, projektu kamienicy Segalów.
53 Tym razem bez wzmianki również o Kędzierskim - zob. „Archi-
tekt”, 1907, z. 3, tabi. XII; s. 69-70, rys. 67.
54 S.F., Michał Ułam, architekt-budowniczy: Budowle wykonane
w dziesięcioleciu 1903-1913. Lwów, „Czasopismo Techniczne”, 1914,
nr 7, s. 87.
55 Tekst pozwolenia na użytkowanie brzmi następująco: „W zała-
twieniu podania z dnia 11 października 1906 udziela Magistrat [...]
konsens na zamieszkanie, względnie użytkowanie dwupiątrowe-
go domu z mezaninem w realności pod 1. kons. [liczbą koskryp-
cyjną] 111 2/4 (1. orj. [liczba orjentacyjna] ia ul. Kościuszki) wy-
budowanego wedle planów zatwierdzonych [...] 31 maja 1906 do
L. M. 42165/905 oraz planów dodatkowych z 7 kwietnia 1906 LM.
29156/906 [...]. Zarazem poświadcza się, że budowa ta na dniu 16
Co do informacji o tym gmachu podanej w PSB po-
jawiają się jednak pewne zastrzeżenia: „W kombino-
wanym stylu secesyjno-huculskim wybudował O. [Ob-
miński] we Lwowie pierwszy ukraiński hotel «Narodna
Hostynnycia»...”56 Styl, w którym wybudowano gmach,
był z pewnością secesyjny, jednak nie „secesyjno-hucul-
ski”. Jak się okazuje, na początku projekt został zamówio-
października 1906 ukończona została. Lwów, dnia 25 październi-
ka 1906” (DAŁO, f. 2, op. 1, spr. 5170, ark. 12).
56 S.M. Brzozowski, Obmiński Tadeusz, s. 431 (jak w przyp. 2). Na-
tomiast Jurij Biriulow, pisząc o domie przy ul. Kościuszki l-ia,
zwraca szczególną uwagę na charakter płaskorzeźb - na styliza-
cję motywu winorośli jako „częstego motywu lwowskich baroko-
wych ikonostasów” ( J. Biriulow, Secesja we Lwowie, s. 34-36 [jak
w przyp. 6]). W późniejszej pracy autor rozwija tę myśl: „«Ukra-
ińską secesyjność» budowli również podkreśla lepiony fryz mię-
dzy oknami i-go piętra ze stylizowanym wizerunkiem winorośli
[...]” („«Украшську сецесшшсть» споруди такожпвдкреслюе
лтний фриз мЪк вжнами 2-го поверху 3Ì стилНованим зо-
браженням виноградно'1 лози [...]” - zob. Ю. Бфюльов, Apxi-
тектура початку XX cm. (1900-1918), s. 464 [jak w przyp. 6]).
Patrząc na fasadę byłej kamienicy B. W. Hausmana [il. 7] trudno
jednak pojąć, na czym polega jej „ukraińska secesyjność”.