DOI Artikel:
Getka-Kenig, Mikołaj: Wystawy sztuk pięknych w Warszawie jako narzędzie polityki artystycznej władz Królestwa Polskiego w latach 1815 – 1830
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.44936#0065
64
1. Wincenty Kasprzycki, Wystawa sztuk pięknych w Warszawie w 1828 roku, olej na płótnie, 1828, Muzeum Narodowe w Warszawie. Fot. wg
cyfrowe.mnw.art.pl
„postępem” i „rewolucyjnością”, w dziedzinie sztuki ma-
jącymi przejawiać się w rozwoju formy realistycznej).
Z tego punktu widzenia, jak pisał w swojej recenzji An-
drzej Ryszkiewicz, trudno było o lepszy temat niż właś-
nie wystawy warszawskie z tego okresu - wszakże były
one „jedną z tych nowych u nas instytucji nadbudowy,
jakie zostały stworzone przez kształtujące się, rozwijają-
ce i unowocześniające stosunki kapitalistyczne Królestwa
Kongresowego”4.
Zastanawiając się nad genezą idei wystaw w tym kon-
kretnym czasie i miejscu, Kozakiewicz również zwracał
uwagę w pierwszym rzędzie na motywacje ekonomiczno-
-społeczne, związane ze wzmożonym rozwojem stosun-
ków kapitalistycznych (na zasadzie relacji bazy i nadbu-
dowy). Kładąc nacisk na związek wystaw artystycznych
z przemysłowymi, które powołano do życia na podsta-
wie tego samego aktu prawnego (i które miały odbywać
się równocześnie), warszawski badacz pisał, że „nowe
4 A. Ryszkiewicz, W związku z książką, s. 79 (jak w przyp. 2).
warunki gospodarcze i społeczne odegrały naturalnym
biegiem rzeczy dużą rolę i przy powstaniu wystaw arty-
stycznych jako instytucji ułatwiającej wymianę handlową
dzieł sztuki”5. „Upowszechnienie wartości estetycznych”
miało w jego interpretacji stanowić naturalny skutek ty-
powej dla kapitalizmu demokratyzacji postfeudalnego
społeczeństwa, w wyniku której „kultura przestaje być
przywilejem najbogatszych i własnością dworską: ogar-
nia szersze warstwy miejskiej inteligencji mieszczańsko-
-szlacheckiej”6.
Autor niniejszego artykułu nie podważa kluczowej
tezy Kozakiewicza o ścisłym związku zachodzącym po-
między wystawami warszawskimi i społeczną demokraty-
zacją. Uważa on ją bowiem nie tylko za przekonującą, ale
i za wartą rozwinięcia. Abstrahując od faktu, że marksi-
stowski sposób interpretowania przeszłości był w polskiej
historii sztuki połowy XX w. wymuszony przez czynniki
5 S. Kozakiewicz, Wstęp, s. xii (jak w przyp. 2).
6 Ibidem, s. xii.
1. Wincenty Kasprzycki, Wystawa sztuk pięknych w Warszawie w 1828 roku, olej na płótnie, 1828, Muzeum Narodowe w Warszawie. Fot. wg
cyfrowe.mnw.art.pl
„postępem” i „rewolucyjnością”, w dziedzinie sztuki ma-
jącymi przejawiać się w rozwoju formy realistycznej).
Z tego punktu widzenia, jak pisał w swojej recenzji An-
drzej Ryszkiewicz, trudno było o lepszy temat niż właś-
nie wystawy warszawskie z tego okresu - wszakże były
one „jedną z tych nowych u nas instytucji nadbudowy,
jakie zostały stworzone przez kształtujące się, rozwijają-
ce i unowocześniające stosunki kapitalistyczne Królestwa
Kongresowego”4.
Zastanawiając się nad genezą idei wystaw w tym kon-
kretnym czasie i miejscu, Kozakiewicz również zwracał
uwagę w pierwszym rzędzie na motywacje ekonomiczno-
-społeczne, związane ze wzmożonym rozwojem stosun-
ków kapitalistycznych (na zasadzie relacji bazy i nadbu-
dowy). Kładąc nacisk na związek wystaw artystycznych
z przemysłowymi, które powołano do życia na podsta-
wie tego samego aktu prawnego (i które miały odbywać
się równocześnie), warszawski badacz pisał, że „nowe
4 A. Ryszkiewicz, W związku z książką, s. 79 (jak w przyp. 2).
warunki gospodarcze i społeczne odegrały naturalnym
biegiem rzeczy dużą rolę i przy powstaniu wystaw arty-
stycznych jako instytucji ułatwiającej wymianę handlową
dzieł sztuki”5. „Upowszechnienie wartości estetycznych”
miało w jego interpretacji stanowić naturalny skutek ty-
powej dla kapitalizmu demokratyzacji postfeudalnego
społeczeństwa, w wyniku której „kultura przestaje być
przywilejem najbogatszych i własnością dworską: ogar-
nia szersze warstwy miejskiej inteligencji mieszczańsko-
-szlacheckiej”6.
Autor niniejszego artykułu nie podważa kluczowej
tezy Kozakiewicza o ścisłym związku zachodzącym po-
między wystawami warszawskimi i społeczną demokraty-
zacją. Uważa on ją bowiem nie tylko za przekonującą, ale
i za wartą rozwinięcia. Abstrahując od faktu, że marksi-
stowski sposób interpretowania przeszłości był w polskiej
historii sztuki połowy XX w. wymuszony przez czynniki
5 S. Kozakiewicz, Wstęp, s. xii (jak w przyp. 2).
6 Ibidem, s. xii.