DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.53558#0075
DE
C A P. XVI.
V~>I&um est in agro Nolano plurimas vil-
JL_Z las mansisse disiectas, in quibus omnia
4r AMBROSII LEONIS 4*
occupatus, atque eo modo ad nostra usque A Bacchi, atque Cereris arma ac instrumenta’
1 ... x J?-sr* r Q
est, quo coloni prope agros colendos forent,
ac jumenta,boyes, porci ? capra;, oves , gal-
lina;, columbi , examina melius curarentur,
& alerentur : messes quoque atque vindemia;
opportune domum transportarentur . Non e-
nim eodem tempore magna res commode,
& colligi , & advectari via multa potest.
Quinetiam facunditas agri suapte natura ad ,
agriculturam colendam, ut nunc allicit, ita elegantiam, vivendique cultum civibus cun-
tum homines allexisse. creditur ; utilitas e-B5lis parere valebat Proinde Certo conjectari,
nim magna accedit iis , qui agros cojiint atque node quisque potest; sipp.ti amphithea-
fmctmdos ; idque summa cum voluptate ho* ’ ~ ‘ ~
nesta . In agro item Nolano multam rerum
culturam yiguisse ostendunt Stabis 5 ad has
enim omnes fruSlus Nolanorum venales, ut
nunc devghuntur 7 devehebantur : atque illinc
Romam aliove nayibus transferebantur .
Quamobrem Romani erant alle&i facundi-
tate, felicitateque agri Nolani , & facilitate
transferendi Romam agrorum sruSlps , & pro- _
ven.tus , '
fecisse videntur j aliqua; n/ yill.ee in agro no-
jstro a Romanis nominibus apparent appella-
tionem accepisse : yeluti Pompejanum. , Ma-
ricinum , OEiavianum ? 'Fabianum . Quin-
etiam tanto gratior agricultura Nolanis fuit,
pt non opere solummodp eam traphrint, exe-
cutique sint; sed etiam libros de re rustica
placitum sit aliquando edere ; eosdem nimi-
rum doSle faclos , non modo Romani doctio-
res deinde minus sprevere , sed etiam sum-
mo studio (ecuti , & edp&i sunt. Praesertim Dvir
M. Cato , qui in libro de re rustica sa?pius
legitur citafse Aternium seycenium Nola-
num ? is n, praeter alia primus visus est do-
cuisse quo paCto seri cupresseta oporteret 5
diligentis quoque agricolationis Nolana; in?
dicio spnt instrumenta concinne fabrefacta.
Namque praeter ceetera Italia tota laudaban-
tur agricolarum quadam instrumen.ta Nola«»
na idem Cato ausor est Mercaturam de-
mum exercqisse Nolanos , agricultura Coe-,
git , <
ttitem . Namque colleCti fructus emptorem
expeftant , ac optant; emptio vero fit, aut
compensatione nummorum , aut rerum alia-
rum commutatione , Evehentes itaque Nola-
ni suos fru&us' interdum commutationem
facere cogebantur cum iis mercimoniis , quje
Nolam , aliove revecta lucrum majus parere
valuissent. Quinetiam Stabiie monstrant mer-
caturam Nosanam ? illic n. extitisse Nolano-
rum emporium? seribit Strabo : quod usque
servatus est . Ex quibus aperte jam patet,
& divinum cultum , & philosophiam , & mi-
litarem artem, &. agriculturam , ac merca-
turam inter Nolanos excelluisse : quibus stu-
diis , ingeniisque rejle structa constansque fuit
respub, Nolana.
DE ELEGANTIA , VITjEQUE
cpltu, atque felicitate Nolanorum.
tempora divisus permansit, Quod eb faChim servabantur 5 hoc ipsijm omni rusticana sor-
de liberasse urbem , necessum est 5 hac au-
tem amota reliquae sola? politia;, & urbanita-
tes sola? in jirbe ipsa manebant ac retine-
bantur j accedebat .quinetiam opulentia ma-
gna, cum ex agricultura, mercaturaque, tum
ex arte militari adaucta •? quje sociata cum
mundiciis, atque moribus a philosophia tem-
peratis , nonnisi sum.mam a,c remulandam
tra tum duo , tum illpstria ,ere£la erant,
ita & muri , & turres , & vice strata; , Sc
templa , & exedra?, & a?des ornatu & decore
magno aedificata,extruclaque cernebantur jvesti-
menta quinetiam elegantia,& domicilia ornata,
item dapes opipara? polita? menfe . Quine-
tiam servi, & equi, & canes, & arma egre-
gia j idque eo libentius , quo Nolanus pop.
, - . ■ * amicitia Romana tuebatur , fovebatur, nau-
villas non paucas in agro NolanoCdebat . Neque nisi consequens his est , ora-
— - tionem Nolanorum, atqpe mores non barba-
ricos, difficilesve, aut rusticita.te pollutos, sed.
urbanos, mitesque , atque quales yel Athenis,
vel Roma? oriundos decebat , cujus vej illud
judicio eiTe potest . Namque populus Nola-
nus adusque nostra tempora illam prispam
bonitatem,ac orationem retinnit 5 mitis n.
est, vocesque Latias tam exacte profert, ut
Italorum , barbarornmque Latina verba
melius quam Nolani pronunciet nemo. Quod
aure solerti , aq nostra tempestate do-
Sissimus Laurentiils Valla excipiens , sen-
tiensque, referre solebat atque admirari ma-
gnopere ,, Eo itaque pa&o Nolani .educati
cum concordia & amicitia transegisse credunt
tur , libereque caveas , amphitheatraque spe-
&atum> auditumque ascendisse, atque muticis,
& honesta? voluptati statis suisque temporibus
indulsisse, per qua? deprehendere quisque po-
test , nusquam'seditiones , atque civilia odia
- alpiste Nolanos : siepti nostra etiam tempe^
& nocuit praeter mnapam lucri facili- E Rate hujuscemodi hominum insanias ignorat,
neseitque popu. Nolanus . Quinetiam ubi
natura it^ constitutum est , ut homo ante-
quam nascatur , non soluni postquam natus
fuerit , elegantiam & yita? diligentiam, atque
cultum expostplet , ut omni ex parte com-
pletus evadat ; videtur fortunatus jlle yir
else, cui nasei, educari , instituique in ur-
be vitee cultus , ac elegantia? amatrice con-
tingit . Nam omnino pulcher erit , Defor-
x , # * x mitas n. semper errorem arguit atque defe-
ad nostra tempora , tum ipsum , tum usus-J** £tum . Ea pro ye inter homines rusticos, in
quibus nullum est elegantia? , yitceque stu-
dium , turpitudo vehementer abundat . In
urbibus vero jllnstribns homines maxima ex
parte pulcherrimi producuntur . Quod si No-
lani quaque in re fuere elegantia? sellatores
jequum est, pulcherrimos eyasisie . Quibus ex
locis compertum est? Nolanos aliquandofuis-
se tribus praeditos generibus bonorum i ani-
mi , corporis atque rerum externarum do-
minae , atque idcirco nobisillimos atquq fe-
lices ,