DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.53558#0115
117 A M B R O S I
qua potuisset , conata, juvenes ad bella ac pu-^
gnas evocabat parabat , instruebat . Ha?c
enim imago prasludiumque quoddam est il-
lius , qua? armis pugna certa committitur .
Ex quo fides quoque nobis major sumitur ,
non parvam fuisse curam artis militaris apud
priscos Nolanos, veluti superioribus ssepe jam
inonstratu-m etiam est,
DE VINDEMIA, ET MORE
quodam paganorum cum vin-
demiam saciunt.
C A P. XIV.
AKboreta omnia non vineta Nolana esse
superioribus di&um est , eam ob rem
vindemia fit scalis longissimis pluribusque
arbori admotis , undique enim rami veluti
promitfa brachia exerti sunt: quibus malleo-
li ssagellaque cum racemis plurimis deorsum
luxuriantes sustentantur ; quaterna? quinajveQ
scalte lingulis arboribus admoventur, lingu-
lis verb scalis linguli racemorum decerpto-
res , quos vindemiatores vocant <, utuntur .
Turba vero horum varia est. Nam aliquan-
do XV. decerptorum est , aliquando XX»
& XXV. ac XXX. Fert quisque lur-
spm cjstam turbinatam, cujus basis conus est,
suprema pars ampla ac virgulata , amplitudo
est decem palmorum , altitudo pauco minor
brachio ; habet capulum qua vimen in semi-
circulum ssexum supra os utrinque assixumj^
est i cui longus funis atque uncus ligneus
alligantur j ha?c sifcina nuncupatur a sinden-
do ■> namque quum plena descendit suo cono
vites ac ramusculos implicatos findit t aut
(ut Varro)4 ferendo', aut quod contecta vi*-
minibus tota est fissllis . Fiscinam ergo ra-
cemorum plenam manu veluti fa&a trochlea
per duclarium funem demittit ab alta arbo*-
re vindemiator: atque alta voce assidue cla-
mat nuncians fiscina? descensum, humi vero
pueri luns , quos sifcinarios vocant, qui de- p
ipissas fiscinas capientes in solium invertunt &
extemplo , racemosque de fiscina in illud ex-
cutiunt j solium vero cupellam a cupo & ca-
pacitate vocant: vel Gra?cum nomen servan?
tes jcJmxcv, nam hoc est calicis pars, qu^
hpmore impletur j solium autem tressiscinas
qapit, fiscinam vero evacuatam vindemiator
lurlum iterum per eundem funem paulatim
retrahit ..Cupella Angulatim capiti imposita
defert ad currum mulier una, aut altera, quam
copbinariam appellanjt, currui enimmagnum-
lolium luperpositum est , quod redte vocant'
labellum Nolani ; est enim labrum & labeU
lum vinarium j curru deinde labellum ple-
num uvarum conculcatarum ad lacum con-
vehitur ■, ha?c pst Nolana vindemia . At vero
vindemiatores ea die, qua pro quoquam vin?
demiam faciunt, atque per totum ‘vindemia;
tempus Baccho Deo pleni esse , ac furere pror-
sus videntur. Tria enim pr^ter omnem con-
suetudinem modumque factitant, esum, vin-
demiam, clamorem lalciyientium; linguli e-
nim tantum comedunt una die , idque ter ,
quantum alias quatuor hominibus satis esset:
quijietiam celerrimam vindemiam ? ac rem
I E E O N I S in?
u omnem agunt ridentes, saltantes, currentes-i
que, quum humi sunt; scalas quoque altissi-
mas ereftalque altera manu de arbore ad ar-
borem assidue facillimeque transferunt. Cla-
mor vero captum omnem hominis luperat ,
atque qui vix audjentibus creditur ; nam o-
mnino surentium est. In agro quinetiam in
quo vindemiant , semper pudibunda vinde-
miando inclamant, obsco?natque quasquepar-
tes suis nominibus pronuuciantes , veneres
vel obscoenissimas se optare exclamant , eas
jaciant, minitantur , idque omnibus iis,qui
humi sunt • a^que ob ha?c di&a etiam risii-
tant atque cachinnantur . Quod si agri do-
minum dominamve aut domesticos horum
speSlarint ( namque tota familia ad agrum
vindemiamque se conferre solet) tum velu-
ti crabrones irritati simul omnes exclamant,
atque certatim efssant , quod cuique Vene-
reum lubet; reliquos vero advenientes ad a-
grum aut forte pertranseuntes , non modo
his ipsis verbis excipiunt , sed etiam omni
genere conviciorum lacessere gaudentquod,
si in itinere obvii fuerint vel civibus , vel
hospitibus tum convicia auditu mirabilia in-
veniunt , atque contorquent in eos pr&ter
injedtas omne genus veneres . Nec parcunt
yegulis, magistratibus, aliisve summis viris.
Sacerdotibus quoque , prsesertim coenobitis ,
omnium furiarum furentissimi eadem male
obscmneque dicta incutiunt, ticyibiyideyint.
Neque ob hasc poenas ullas solvunt, more lo-
ci eo$ absolutos ferente. Monentem vero, si
quis eos castigare velit, derident , ac exer-
ta lingua contemnunt , oreque ipso in eum
oppedunt , pudor nullus , reverentia omnis
deleta est in eis , loquendi summa licentia
atque arrogantia in promptu est , demum
non homines videntur , sed Satyri ac Bac-
chi sacerdotes petulantes, injurii, lascivien-
tes, luxuriantes . Postquajn vero vindemia
exacla est , omnia sanant , oblivionique om-
nem illam obscoenitatem mandant , mode.*-
stiajn amant , egdemque temperantur , pudor
eos regit: verba omnia (ut decet ) ab omni
obscoenitate pprgata proferuntur , quali exha-
larit insania j eundem n. ipeclare est hone-
ste viventem, qui non ita pridem fuerat ma-
ximis corruptus insaniis s Veruntamen hunc
iplum morem inolevisse paganis Nolanis ab
orgiis Bachicis atque trietericis, veluti Bac-
chum ipsum nascentem quotannis atque vin-
demia ipsa celebrantibus : quamobrein modo
qqodam sacer habitus esse videtur mos isce .
Ex quo nobis conjedlari licet, prifcorum No-
lanorum diligentiam summam atque studium
magnum in re agraria extitisse , Nanque si-
cuti rusticis jequo animo tantam libertatem
concedentes , videntur yoluisse Bacchum per
sua sacra coli, excipi , atque doliis condi s
ita vites, arbores , arboretaque summa cura
atque diligentia ooluisse, creduntur. At ve»
ro , Enrice princeps , eb jam ( ut vides ) rever*
si sumus, unde principium facientes fuimus
progreili j ab agro enim auspicati in eundem»
cun&is , qua? ad urbem Nolam patriamqus
nostram speclarent pertrahatis , rediimus ;
Quod nili eadem iterum recensere velimus»
fas est, modum hic atque sigcm faciamus.
JI *
qua potuisset , conata, juvenes ad bella ac pu-^
gnas evocabat parabat , instruebat . Ha?c
enim imago prasludiumque quoddam est il-
lius , qua? armis pugna certa committitur .
Ex quo fides quoque nobis major sumitur ,
non parvam fuisse curam artis militaris apud
priscos Nolanos, veluti superioribus ssepe jam
inonstratu-m etiam est,
DE VINDEMIA, ET MORE
quodam paganorum cum vin-
demiam saciunt.
C A P. XIV.
AKboreta omnia non vineta Nolana esse
superioribus di&um est , eam ob rem
vindemia fit scalis longissimis pluribusque
arbori admotis , undique enim rami veluti
promitfa brachia exerti sunt: quibus malleo-
li ssagellaque cum racemis plurimis deorsum
luxuriantes sustentantur ; quaterna? quinajveQ
scalte lingulis arboribus admoventur, lingu-
lis verb scalis linguli racemorum decerpto-
res , quos vindemiatores vocant <, utuntur .
Turba vero horum varia est. Nam aliquan-
do XV. decerptorum est , aliquando XX»
& XXV. ac XXX. Fert quisque lur-
spm cjstam turbinatam, cujus basis conus est,
suprema pars ampla ac virgulata , amplitudo
est decem palmorum , altitudo pauco minor
brachio ; habet capulum qua vimen in semi-
circulum ssexum supra os utrinque assixumj^
est i cui longus funis atque uncus ligneus
alligantur j ha?c sifcina nuncupatur a sinden-
do ■> namque quum plena descendit suo cono
vites ac ramusculos implicatos findit t aut
(ut Varro)4 ferendo', aut quod contecta vi*-
minibus tota est fissllis . Fiscinam ergo ra-
cemorum plenam manu veluti fa&a trochlea
per duclarium funem demittit ab alta arbo*-
re vindemiator: atque alta voce assidue cla-
mat nuncians fiscina? descensum, humi vero
pueri luns , quos sifcinarios vocant, qui de- p
ipissas fiscinas capientes in solium invertunt &
extemplo , racemosque de fiscina in illud ex-
cutiunt j solium vero cupellam a cupo & ca-
pacitate vocant: vel Gra?cum nomen servan?
tes jcJmxcv, nam hoc est calicis pars, qu^
hpmore impletur j solium autem tressiscinas
qapit, fiscinam vero evacuatam vindemiator
lurlum iterum per eundem funem paulatim
retrahit ..Cupella Angulatim capiti imposita
defert ad currum mulier una, aut altera, quam
copbinariam appellanjt, currui enimmagnum-
lolium luperpositum est , quod redte vocant'
labellum Nolani ; est enim labrum & labeU
lum vinarium j curru deinde labellum ple-
num uvarum conculcatarum ad lacum con-
vehitur ■, ha?c pst Nolana vindemia . At vero
vindemiatores ea die, qua pro quoquam vin?
demiam faciunt, atque per totum ‘vindemia;
tempus Baccho Deo pleni esse , ac furere pror-
sus videntur. Tria enim pr^ter omnem con-
suetudinem modumque factitant, esum, vin-
demiam, clamorem lalciyientium; linguli e-
nim tantum comedunt una die , idque ter ,
quantum alias quatuor hominibus satis esset:
quijietiam celerrimam vindemiam ? ac rem
I E E O N I S in?
u omnem agunt ridentes, saltantes, currentes-i
que, quum humi sunt; scalas quoque altissi-
mas ereftalque altera manu de arbore ad ar-
borem assidue facillimeque transferunt. Cla-
mor vero captum omnem hominis luperat ,
atque qui vix audjentibus creditur ; nam o-
mnino surentium est. In agro quinetiam in
quo vindemiant , semper pudibunda vinde-
miando inclamant, obsco?natque quasquepar-
tes suis nominibus pronuuciantes , veneres
vel obscoenissimas se optare exclamant , eas
jaciant, minitantur , idque omnibus iis,qui
humi sunt • a^que ob ha?c di&a etiam risii-
tant atque cachinnantur . Quod si agri do-
minum dominamve aut domesticos horum
speSlarint ( namque tota familia ad agrum
vindemiamque se conferre solet) tum velu-
ti crabrones irritati simul omnes exclamant,
atque certatim efssant , quod cuique Vene-
reum lubet; reliquos vero advenientes ad a-
grum aut forte pertranseuntes , non modo
his ipsis verbis excipiunt , sed etiam omni
genere conviciorum lacessere gaudentquod,
si in itinere obvii fuerint vel civibus , vel
hospitibus tum convicia auditu mirabilia in-
veniunt , atque contorquent in eos pr&ter
injedtas omne genus veneres . Nec parcunt
yegulis, magistratibus, aliisve summis viris.
Sacerdotibus quoque , prsesertim coenobitis ,
omnium furiarum furentissimi eadem male
obscmneque dicta incutiunt, ticyibiyideyint.
Neque ob hasc poenas ullas solvunt, more lo-
ci eo$ absolutos ferente. Monentem vero, si
quis eos castigare velit, derident , ac exer-
ta lingua contemnunt , oreque ipso in eum
oppedunt , pudor nullus , reverentia omnis
deleta est in eis , loquendi summa licentia
atque arrogantia in promptu est , demum
non homines videntur , sed Satyri ac Bac-
chi sacerdotes petulantes, injurii, lascivien-
tes, luxuriantes . Postquajn vero vindemia
exacla est , omnia sanant , oblivionique om-
nem illam obscoenitatem mandant , mode.*-
stiajn amant , egdemque temperantur , pudor
eos regit: verba omnia (ut decet ) ab omni
obscoenitate pprgata proferuntur , quali exha-
larit insania j eundem n. ipeclare est hone-
ste viventem, qui non ita pridem fuerat ma-
ximis corruptus insaniis s Veruntamen hunc
iplum morem inolevisse paganis Nolanis ab
orgiis Bachicis atque trietericis, veluti Bac-
chum ipsum nascentem quotannis atque vin-
demia ipsa celebrantibus : quamobrein modo
qqodam sacer habitus esse videtur mos isce .
Ex quo nobis conjedlari licet, prifcorum No-
lanorum diligentiam summam atque studium
magnum in re agraria extitisse , Nanque si-
cuti rusticis jequo animo tantam libertatem
concedentes , videntur yoluisse Bacchum per
sua sacra coli, excipi , atque doliis condi s
ita vites, arbores , arboretaque summa cura
atque diligentia ooluisse, creduntur. At ve»
ro , Enrice princeps , eb jam ( ut vides ) rever*
si sumus, unde principium facientes fuimus
progreili j ab agro enim auspicati in eundem»
cun&is , qua? ad urbem Nolam patriamqus
nostram speclarent pertrahatis , rediimus ;
Quod nili eadem iterum recensere velimus»
fas est, modum hic atque sigcm faciamus.
JI *