Sach- und Wortregister.
369
53. 55. 47, 60 (Lehen aus Kloster-
gut? revertatur!). 198. 204. 219.
253/7. 268. 275. 285. 301/9.
332. 342. 356. 361/3. 381/8. 403.
422/3. 434. 453/8. 467. 494/6/8.
503. 511/3. 521/7. 532. 543. 579.
585 u. ö.
tonsura K 142.
translatio 7. K 134. 147.
tremissus (= 3 denare, vgl. 3652).
3651. 3654—7.
tributum wie paratum.
triticum Weizen K 123 b. 139. 153.
3676/82. 3824-6. 3830/2.
tuitio 17, 30, 46, 61, 70, 72, 78,
79, 81, 89, 126. K 142b. K 143b.
tumba K 9. K 134 b Z 60.
tumulus als Grenzzeichen: 6a. 65.
K 164 „Grab*,
tunica 508.
tunna 3657 per quas deducitur
vinum; oder Tragbütte; (Mittelrh.
U.-B. I, 155).
turma monachorum 4; gleichbe-
deutend (nicht verschrieben!)
mit turba m. 13, 232, 824.
turris K 134b. 1983 (im Mansus).
tutela 135.
Ulna Klafter 3654. 3655 a.
ungeboden s. Ding.
uncia 1. Gold (Pönformel). 170/8.
180/2. 186. 192.210/2. 214-216.
220. 248. 287. 294/5. 298. 311.
315/9. 322/6. 331. 356. 371. 418.
469. 501. 596. 643. 662. 715.
771. 840. 912. 970. 1136. 1147.
1165. 2. Silber. Selten (neben
Goldmünzen) in der Pönformel:
296/7.450. Preis: 229. 233. 240.
390. 508. 956. 1946. 2486. 3780.
Zins: 3656a. 3. Ohne Zusatz
(Silber) als Zins: 2 = 1976 f.
139. 140. 143. 154. 161. 3660.
3662—3675. 3677/8. 3680. 3813.
3816 — 3820. 3823/8. 3829.
3832/6. Als Preis: 233. 241 c. 433.
497 (vgl. oben 233). 549. 2802.
urna 139. 3667. 3810. 3813/5.
3834.
usus fructuarius 12. (Vgl. usus bene-
ficii 14). 16. 64. K 158. 161.
utensilia 33. 84. 216. 686. 724.
946. 1295.
Vadium K 142 a. K 144.
Valium 65. 93.
vacca 3672. 3682. 3733 a.
vass(all)us 3. 24. 54.
venare, venatio 92. 93. 135.
vendicare K 3. 76. 82. K 142 b.
771. 3770. Vgl. evindicare.
venia Kniebeuge K 142 Gedicht Z
105. — In anderer Bedeutung
sehr häufig in der Arenga venia
de peccatis als Zweck der Schen-
kung: 5. 10. 27. 45. 178. 232/6.
248. 265. 277/9. 282. 290/4. 326.
331. 371. 381. 413. 423/9. 451.
501/2. 516 uö.
vervex s. berbeces.
vestimentum, vestis 14. 64 (victus
et vestitus). K 164. 216. 683.
715. 724. 1295. 1917. 2337 (pres-
biteri). 3832.
vestire 3. 9. K 78 (bekleiden).
K 143b. K 155b (Abjei). 158 re-
vestire. 730 mit Anm. (mansus
v. cum casa). 1077 (ms. cum edi-
ficiis vestitus). 2175. revestire:
K 149, 158. Vgl. huba vestita.
vestitura 75. 730.
via (publica) 2 = 1976 (in Mainz).
8. (v. integra ad carracandum
sive itinerandum). 10. 18. 36. 55
(formelhaft). 65 Grenzweg; Stock-
weg. 134. 199. 274. 763. 829.
Oft in der Pertinenzformel . . .
viis, inviis .., vgl. invia. S. auch
strata, platea.
vicarius 31. 142. 153. 85 vica-
riatio.
vicecomes 96, 12 t (formelhaft).
victus 64 et vestitus.
vicus 2890 (782, in Scillingestater
marca vicos 2). 65 (um 917. v.
qui dicitur Gerberti). — 140 (um
1100). K 141. K 143a. b (ganz!)
K 144. K 154. 154. 161. 3668.
viduae laureshamenses K 164.
villa 1. Schenkung ganzer Villen.
Kl, (1?). 6 (cum omni inte-
gritate et appenditiis). 7 (Ob-
benheim cum omni merito et soli-
ditate sua; doch nicht das ganze
Dorf, wie spätere Schenkungen
zeigen, sondern nur der kgl.
Gutshof). 19. 25. 27. 53. Vgl.
36 locus Gingen. 99 ('/3 de ipsa
villa vel marca). K 120 Z 55.
2658 (2 v. cum omnibus appen-
ditiis). 3522 (2 v. cum omni inte-
gritate). Vgl. 3581 (das kaum
hierher gehört, da loca hier
nicht .Dorf bezeichnet). 3707a
= 3169 (3 partes de ipsa marca
in terris . .). 2. Ganze
Villen als Lorscher Besitz 5 (for-
melhaft). 53 Z 30. 74 quadam
cenobii v.; dpi. locus ecclesiae
87 91. K 120Z 17. K 134a Z 19.
128. 137. 141/2. K 141/3/4 149(?).
159. 3682. 3834. Manches darunter
(etwa K 120; K 134; 149) wohl
nur auf ein im Orte liegendes
Gut zu beziehen. 3- Besondere
Wendungen. In villa x (Na-
me) marca: 14. 99, 228, 2307,
2398; vgl. 67; 3339. — In v.
vel marca, in v. et m. u. ä.:
34. 37. 51. 56. 66. 99 136. 178.
182. 278. 317. 423. 438. 480.
505. 1042. 1066. 1147/9. 68
(marca ad v. Seheim pertinens);
ähnlich 1267. — Locus vel v.
33, weiteres s. locus. — In
ci vi täte Moguntia in v. Dale
1990. civitates et villae 87. —
terminus villae, v. seu terminus:
48. 58. 159. 161. — In marca
x in villa y: 33. 2301. 2586.
3301. Meist aber fehlt „villa"
in dieser Gruppe, vgl. 648. 812,
3040 = 3737b. 3107 (= 3734b),
ferner das Stichwort marca. —
villa dominica 3674; villa regia
63, 137. — Nicht hierher: 6 + 12
villae, Dörfer 3671.
villare s. wilare.
villicus 139 (um 1100). 143 (1130).
150. K 154. 3670. 3677/8. 3682.
3815. 3822. 3824/5.
villicatio 140 (um 1100). 153
(1148). 3682. 3821/2.
villula 53.
vindicta Strafe 95 Z 29.
vineale 1000 et in ipso vinea facta.
1008.
vinetum 85. 134 Z 23. K 143a.
154. 410. 659. 678. 3680. 3811.
3821/2. 3831.
vinna 8. 18 101. 456. 711/5 (locus
ad v. faciendam, alter ad moli-
num). 1255. 2337.
virga 1. Stab als Zeichen der
Amtsgewalt K 53. 124. K 164
Z 64 pastoralis. 2. Längenmaß
(Rute) 3552 = 1304 m.
vollehen K 143 a (7 principales be-
neficia, quae vulgo appellantur v.)
votivus s. terra.
Wahscinsere 3817.
waltmarca 32 (858, w. quae de ipsis
curtilibus semper habere visus
fuit; w. ad ipsa loca pertinentia).
946 (789, et illam marcam de Sil-
va ad illos mansos pertinentem).
3661 marca in silva; „Nutzungs-
anteil".
waridus frz. gueret, Brache 524.
3688a mit Anm.
wadriscapum Wassergraben oder
Gesamtheit des Wassers 277 (s.
Anm.). E. Gamillscheg, Romania
Germ. I, 196 erklärt wariscapium
als „rechtskräftig gesicherter Be-
sitz", wovon afrz. warescap „öf-
fentliche Viehweide".
werigeld 95.
wercmeister 3824/5.'
wetthe, compositio K 79 Anm.
wilare 19 (815, villarihus, formel-
haft). 40 (877, Leutershausen).
216 (804, illum wilarem . . .
quidquid ad ipsum w. aspicit.).
771 (802, in illo meo w.). 805
(867). 2298 (863, unum wilarem).
Vgl. auch Namenregister unter
villare.
Wochentage, feria als Markttag 87,
128—130; dgl. sabbatorum dies
91. — K 134.
Ydioma K 4.
Codex Laureshamensia. TTT.
47
369
53. 55. 47, 60 (Lehen aus Kloster-
gut? revertatur!). 198. 204. 219.
253/7. 268. 275. 285. 301/9.
332. 342. 356. 361/3. 381/8. 403.
422/3. 434. 453/8. 467. 494/6/8.
503. 511/3. 521/7. 532. 543. 579.
585 u. ö.
tonsura K 142.
translatio 7. K 134. 147.
tremissus (= 3 denare, vgl. 3652).
3651. 3654—7.
tributum wie paratum.
triticum Weizen K 123 b. 139. 153.
3676/82. 3824-6. 3830/2.
tuitio 17, 30, 46, 61, 70, 72, 78,
79, 81, 89, 126. K 142b. K 143b.
tumba K 9. K 134 b Z 60.
tumulus als Grenzzeichen: 6a. 65.
K 164 „Grab*,
tunica 508.
tunna 3657 per quas deducitur
vinum; oder Tragbütte; (Mittelrh.
U.-B. I, 155).
turma monachorum 4; gleichbe-
deutend (nicht verschrieben!)
mit turba m. 13, 232, 824.
turris K 134b. 1983 (im Mansus).
tutela 135.
Ulna Klafter 3654. 3655 a.
ungeboden s. Ding.
uncia 1. Gold (Pönformel). 170/8.
180/2. 186. 192.210/2. 214-216.
220. 248. 287. 294/5. 298. 311.
315/9. 322/6. 331. 356. 371. 418.
469. 501. 596. 643. 662. 715.
771. 840. 912. 970. 1136. 1147.
1165. 2. Silber. Selten (neben
Goldmünzen) in der Pönformel:
296/7.450. Preis: 229. 233. 240.
390. 508. 956. 1946. 2486. 3780.
Zins: 3656a. 3. Ohne Zusatz
(Silber) als Zins: 2 = 1976 f.
139. 140. 143. 154. 161. 3660.
3662—3675. 3677/8. 3680. 3813.
3816 — 3820. 3823/8. 3829.
3832/6. Als Preis: 233. 241 c. 433.
497 (vgl. oben 233). 549. 2802.
urna 139. 3667. 3810. 3813/5.
3834.
usus fructuarius 12. (Vgl. usus bene-
ficii 14). 16. 64. K 158. 161.
utensilia 33. 84. 216. 686. 724.
946. 1295.
Vadium K 142 a. K 144.
Valium 65. 93.
vacca 3672. 3682. 3733 a.
vass(all)us 3. 24. 54.
venare, venatio 92. 93. 135.
vendicare K 3. 76. 82. K 142 b.
771. 3770. Vgl. evindicare.
venia Kniebeuge K 142 Gedicht Z
105. — In anderer Bedeutung
sehr häufig in der Arenga venia
de peccatis als Zweck der Schen-
kung: 5. 10. 27. 45. 178. 232/6.
248. 265. 277/9. 282. 290/4. 326.
331. 371. 381. 413. 423/9. 451.
501/2. 516 uö.
vervex s. berbeces.
vestimentum, vestis 14. 64 (victus
et vestitus). K 164. 216. 683.
715. 724. 1295. 1917. 2337 (pres-
biteri). 3832.
vestire 3. 9. K 78 (bekleiden).
K 143b. K 155b (Abjei). 158 re-
vestire. 730 mit Anm. (mansus
v. cum casa). 1077 (ms. cum edi-
ficiis vestitus). 2175. revestire:
K 149, 158. Vgl. huba vestita.
vestitura 75. 730.
via (publica) 2 = 1976 (in Mainz).
8. (v. integra ad carracandum
sive itinerandum). 10. 18. 36. 55
(formelhaft). 65 Grenzweg; Stock-
weg. 134. 199. 274. 763. 829.
Oft in der Pertinenzformel . . .
viis, inviis .., vgl. invia. S. auch
strata, platea.
vicarius 31. 142. 153. 85 vica-
riatio.
vicecomes 96, 12 t (formelhaft).
victus 64 et vestitus.
vicus 2890 (782, in Scillingestater
marca vicos 2). 65 (um 917. v.
qui dicitur Gerberti). — 140 (um
1100). K 141. K 143a. b (ganz!)
K 144. K 154. 154. 161. 3668.
viduae laureshamenses K 164.
villa 1. Schenkung ganzer Villen.
Kl, (1?). 6 (cum omni inte-
gritate et appenditiis). 7 (Ob-
benheim cum omni merito et soli-
ditate sua; doch nicht das ganze
Dorf, wie spätere Schenkungen
zeigen, sondern nur der kgl.
Gutshof). 19. 25. 27. 53. Vgl.
36 locus Gingen. 99 ('/3 de ipsa
villa vel marca). K 120 Z 55.
2658 (2 v. cum omnibus appen-
ditiis). 3522 (2 v. cum omni inte-
gritate). Vgl. 3581 (das kaum
hierher gehört, da loca hier
nicht .Dorf bezeichnet). 3707a
= 3169 (3 partes de ipsa marca
in terris . .). 2. Ganze
Villen als Lorscher Besitz 5 (for-
melhaft). 53 Z 30. 74 quadam
cenobii v.; dpi. locus ecclesiae
87 91. K 120Z 17. K 134a Z 19.
128. 137. 141/2. K 141/3/4 149(?).
159. 3682. 3834. Manches darunter
(etwa K 120; K 134; 149) wohl
nur auf ein im Orte liegendes
Gut zu beziehen. 3- Besondere
Wendungen. In villa x (Na-
me) marca: 14. 99, 228, 2307,
2398; vgl. 67; 3339. — In v.
vel marca, in v. et m. u. ä.:
34. 37. 51. 56. 66. 99 136. 178.
182. 278. 317. 423. 438. 480.
505. 1042. 1066. 1147/9. 68
(marca ad v. Seheim pertinens);
ähnlich 1267. — Locus vel v.
33, weiteres s. locus. — In
ci vi täte Moguntia in v. Dale
1990. civitates et villae 87. —
terminus villae, v. seu terminus:
48. 58. 159. 161. — In marca
x in villa y: 33. 2301. 2586.
3301. Meist aber fehlt „villa"
in dieser Gruppe, vgl. 648. 812,
3040 = 3737b. 3107 (= 3734b),
ferner das Stichwort marca. —
villa dominica 3674; villa regia
63, 137. — Nicht hierher: 6 + 12
villae, Dörfer 3671.
villare s. wilare.
villicus 139 (um 1100). 143 (1130).
150. K 154. 3670. 3677/8. 3682.
3815. 3822. 3824/5.
villicatio 140 (um 1100). 153
(1148). 3682. 3821/2.
villula 53.
vindicta Strafe 95 Z 29.
vineale 1000 et in ipso vinea facta.
1008.
vinetum 85. 134 Z 23. K 143a.
154. 410. 659. 678. 3680. 3811.
3821/2. 3831.
vinna 8. 18 101. 456. 711/5 (locus
ad v. faciendam, alter ad moli-
num). 1255. 2337.
virga 1. Stab als Zeichen der
Amtsgewalt K 53. 124. K 164
Z 64 pastoralis. 2. Längenmaß
(Rute) 3552 = 1304 m.
vollehen K 143 a (7 principales be-
neficia, quae vulgo appellantur v.)
votivus s. terra.
Wahscinsere 3817.
waltmarca 32 (858, w. quae de ipsis
curtilibus semper habere visus
fuit; w. ad ipsa loca pertinentia).
946 (789, et illam marcam de Sil-
va ad illos mansos pertinentem).
3661 marca in silva; „Nutzungs-
anteil".
waridus frz. gueret, Brache 524.
3688a mit Anm.
wadriscapum Wassergraben oder
Gesamtheit des Wassers 277 (s.
Anm.). E. Gamillscheg, Romania
Germ. I, 196 erklärt wariscapium
als „rechtskräftig gesicherter Be-
sitz", wovon afrz. warescap „öf-
fentliche Viehweide".
werigeld 95.
wercmeister 3824/5.'
wetthe, compositio K 79 Anm.
wilare 19 (815, villarihus, formel-
haft). 40 (877, Leutershausen).
216 (804, illum wilarem . . .
quidquid ad ipsum w. aspicit.).
771 (802, in illo meo w.). 805
(867). 2298 (863, unum wilarem).
Vgl. auch Namenregister unter
villare.
Wochentage, feria als Markttag 87,
128—130; dgl. sabbatorum dies
91. — K 134.
Ydioma K 4.
Codex Laureshamensia. TTT.
47