Hudig, Ferrand W.: Frederik Hendrik en de kunst van zijn tijd: rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleeraar in de kunstgeschiedenis der middeleeuwen en van den nieuweren tijd aan de Universiteit van Amsterdam op 1 october 1928 (Amsterdam: Menno Hertzberger, 1928)

9

om dij cissen almede vermaardsten veldkeer van rijn tij 6 den
krijgsdienst te leeren, conterkeitsels te laten maken. 2oo ontstond
tusscken 1611 en 1624 6e serie van 2Z kapiteinsportretten door
/aa van Kave^ts^a, die rick nu in liet lVlauritskuis kevindt.
ikkrc/a'el van Mrersve/ci wordt door jsoackim Landrart „des
klassauiscken Idauses Lammermakler" genoemd, en kij snijdt
over kern op, dat kij wei 10000 portretten keekt gemaakt 8e-
langwekkend is daarkij 6e verruckting van Xarel van lVlander dat
„6it gkekreck okt ongeval in onse kiederlanden is, datter weMigk
werck valt te 6oen van or6inantiën", ket rijn uitsluiten6 portretten
6ie opgedragen worden, roodat 6e rneeste sckilders „6oor ket
aensoeten 6es gkewins" deren rijweg 6er kunst inslaan, ronder
tij6 ok lust te kekken, 6en en öee/c/sniveF/r" te roeken,
6ie rock alleen tot 6e koogste volkornenkei6 1ei6t. Hierdoor,
roo klaagt kij ver6er, rnoet menig „krae^en en e6elen geest
gkekjck vruckteloos en u^tgeklust klijven, tot een jammer
6er Lonsten"
Door kij te dragen tot 6it euvel akkerde prins lVlaurits aan een
nationaal gekruik. Kr is stellig Zeen lan6 waar rooveel conter-
ke^tsels rijn gemaakt van kelangrijke en onkelangrijke personen,
als in 6e 2even provinciën. Oekeele wanden werden er mee ke-
6ekt, en onre voornaamste kunstenaars, om sleckts kemkrandt
en krans Hals te noemen, kekken er kun levenstaak in moeren
vin6en al 6ere portretten tot een groep te sckikken, 6ie als or-
doaaaatre aan 6e gereckte eiscken vo16ee6, 6ie Van lVlander
aan 6en /roo/divêF 6er kunst ste16e.
Had lVlaurits meer algemeens neiging tot 6e kunst gevoeld,
ket ware niet moeilijk voor kern geweest, rijn op6rackten te
plaatsen, want 6oor ket gekeele lan6 ontwikke16e rick in rijn
tijcl een kunst, 6ie niets liever gedaan rou kekken 6an rick stellen
in dienst van een kok. Oe „rederijke" klassicisten van Haarlem,
Amsterdam, Iltreckt en Dekt, waarvan Larel van lVlander de
leider en woordvoerder was, stonden klaar, om in de kloorde-
lijke klederlanden een evenkeeld te vormen van de kunst aan
ket praagscke kok van Xeirer pudolk II, ok van ket kontaine-
kleau van krans I en Hendrik IIlVlaar lVlaurits was niet
de man om kelangstelling te toonen in kun streven, litteratuur
en sckilderkunst tot een kumanistiscke eenkeid te verkinden.