DOI Artikel:
Giehlow, Karl; Weixlgärtner, Arpad: Die Hieroglyphenkunde des Humanismus in der Allegorie der Renaissance: besonders der Ehrenpforte Kaisers Maximilian I. Ein Versuch
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.6174#0171
Die Hieroglyphenkunde des Humanismus in der Allegorie der Renaissance.
schiedenen Quellen bestätigt die Verlegung der Abfassung des Auszuges in ein jüngeres Alter des Calcagnini.
welchem die später nachgerühmte umfassende Belesenheit und selbst gewonnene Kenntnis der Autoren damals
noch fehlte.
Rogas me, ut, quom nuper Hori Hieroglyphica in latinitatem converterim et nunc omnem operam ex-
ponam in discutienda indagine Aegyptiae rationis, qua in sacris literis utebantur, velim tibi per epistolam delibare
quasi exemplum hujusce totius conscriptionis, ne novus et omnino expers ad justi deinde operis lectionem ac-
cedas, quod, ut studiis tuis omnia suraministrem praesidia, propenso admodum animo facio. Et profecto qui sunt
majorem quampiam picturam aggressuri, solent ejus vestigia, quod ichnographiae beneficium est, praenotare, tum
ut aliorum iudicia eliciant, tum ut habeant prae oculis, in quibus periclitetur ingenium. Ablegata itaque rerum
difficultate sie habeto:
I. Buch.
1. Aevum ab Aegyptiis luna et sole, interdum serpente, qui caudam sub reliquo corpore abderet,
expressum fuisse (Ph: saeculum).
2. Mundum alio serpente, sed squammoso et suam caudam absumente.
ß. Annum Isi, id est, mulieris imagine, interdum et palma.
4. Mensem spadice vei luna inferius inversa (Ph: ramus palmae vel luna deorsum conversa.
Tr: ramus palmae vel luna inversa).
.5. Presentem annum quarta arurae portione, ea centum eubitis censetur [Ph: quartus jugeri pars. Tr:
quarta pars arvi).
6. Deum, sublimitatem, humilitatem, excellentiam, sanguinem, victoriam, Martern uno aeeipitre (Ph: statt
sublimitas: altitudo und ausser Mars noch Venus. Tr: statt sublimitas: altitudo, statt humilitas:
depressio und statt aeeipiter: aquila).
7. Anima aeeipitre {Ph: animae loco aeeipiter. Tr: pro anima: aquila).
8. Martern et Venerem gemino aeeipitre vel duabus cornieibus,
g. quae posterior pictura et nuptias indicat.
10. Unicum filium, generationem, patrem scarabeus ostendebat {Ph: nach patrem noch mundum aut virum, statt
scarabeus: cantharus).
//. At matrem, obtutum, terminum, praenotionem, annum, caelum, quam ipsi Caeliam vocare maluerunt, misericor-
diam, Minervam, Iunonem, drachmas duas vultur {Ph: statt obtutum, praenotionem, coelum, Miner-
vam: visio, praesidentia, caeleste, Pallas. Tr: risus, praecognitio, es fehlt coelum).
12. Vulcanum scarabeo et vulture, rursus permutato ordine Minervam vulture et scarabeo (Tr: dieser
Artikel fehlt).
73. Deum mundo praesidentem, fatum, quinarium numerum astro.
14. Lunam, mundum rursus, literas, sacerdotem, iram, natationem eynoeephalo {Ph: statt natatio: stagnus.
Tr: es fehlt sacerdos).
15. Lunae ortum rursus eynoeephalo, sed stante et priores pedes arrigente {Ph und Tr: diadema
regis, beziehungsweise regalem signum in capite).
16. Aequinoctia eynoeephalo quidem, verum sedente.
i-j. Animi magnitudinem leone {Ph: furorem seu magnanimitatem. Tr: animum, iram aut furorem).
18. Fortitudinem prioribus leonis partibus.
ig. Vigiles et custodias leonis capite (P/7: vigilantem hominem. Tr: vigilantem aut custodem),
20. qua pictura et terribilem notat {Tr: formidolosum).
21. Nili incrementum nunc leone, nunc tribus hydriis.
22. Aegyptum thuribulo accenso, cui cor superpositum sit {Tr: acerram ardentem et desuper cor).
23. Hominem nunquam peregrinantem onoeephalo {Ph und Tr: Caput asini).
24. Amuletum vel terroris discussorium gemino capite humano {Ph und Tr: tutelam scribentes duo homi-
num capita, maris unum intro aspiciens, alterum foeminae extra).
25. Imperfectum hominem rana {Ph: hominem simplicem ac vera dicentem. Tr: embrionem).
26. Apertionem lepore {Tr: patens quidem).
27. Locutionem lingua et suffuso sanguine oculo (Tr: lingua et vulneratus oculus).
28. Taciturnitatem tribus notis a, q', s', quae trecenta sexaginta quinque significant (Ph: vocis defectum).
2g. Longinquam inclamationem tonitru {Ph: vocem a longe venientem. Tr: vocem remotam).
90. Vetustatem generis papyro (Ph: Genus antiquum papyri fasciculo. Tr: antiqua stirps papyrorum
fasciculo).
31. Gustum absolutum oris prineipiis, non absolutum lingua et dentibus {Ph: statt oris prineipiis:
oris vel stomachi initium, statt lingua et dentibus : lingua inter dentes. Tr: gutturis prin-
eipio, beziehungsweise lingua in dentibus).
32. Voluptatem numero XVI.
(33. Ph: coitum bis sexto deeimo numero. Tr: numero XVI geminato).
54. Animal longaevum vel restagnationem vel
35. redeuntem a longa peregrinatione phoenice (Ph und Tr: animam diu hic durantem vel inundationem vel
— q5— sero ab exteris redeuntem).
schiedenen Quellen bestätigt die Verlegung der Abfassung des Auszuges in ein jüngeres Alter des Calcagnini.
welchem die später nachgerühmte umfassende Belesenheit und selbst gewonnene Kenntnis der Autoren damals
noch fehlte.
Rogas me, ut, quom nuper Hori Hieroglyphica in latinitatem converterim et nunc omnem operam ex-
ponam in discutienda indagine Aegyptiae rationis, qua in sacris literis utebantur, velim tibi per epistolam delibare
quasi exemplum hujusce totius conscriptionis, ne novus et omnino expers ad justi deinde operis lectionem ac-
cedas, quod, ut studiis tuis omnia suraministrem praesidia, propenso admodum animo facio. Et profecto qui sunt
majorem quampiam picturam aggressuri, solent ejus vestigia, quod ichnographiae beneficium est, praenotare, tum
ut aliorum iudicia eliciant, tum ut habeant prae oculis, in quibus periclitetur ingenium. Ablegata itaque rerum
difficultate sie habeto:
I. Buch.
1. Aevum ab Aegyptiis luna et sole, interdum serpente, qui caudam sub reliquo corpore abderet,
expressum fuisse (Ph: saeculum).
2. Mundum alio serpente, sed squammoso et suam caudam absumente.
ß. Annum Isi, id est, mulieris imagine, interdum et palma.
4. Mensem spadice vei luna inferius inversa (Ph: ramus palmae vel luna deorsum conversa.
Tr: ramus palmae vel luna inversa).
.5. Presentem annum quarta arurae portione, ea centum eubitis censetur [Ph: quartus jugeri pars. Tr:
quarta pars arvi).
6. Deum, sublimitatem, humilitatem, excellentiam, sanguinem, victoriam, Martern uno aeeipitre (Ph: statt
sublimitas: altitudo und ausser Mars noch Venus. Tr: statt sublimitas: altitudo, statt humilitas:
depressio und statt aeeipiter: aquila).
7. Anima aeeipitre {Ph: animae loco aeeipiter. Tr: pro anima: aquila).
8. Martern et Venerem gemino aeeipitre vel duabus cornieibus,
g. quae posterior pictura et nuptias indicat.
10. Unicum filium, generationem, patrem scarabeus ostendebat {Ph: nach patrem noch mundum aut virum, statt
scarabeus: cantharus).
//. At matrem, obtutum, terminum, praenotionem, annum, caelum, quam ipsi Caeliam vocare maluerunt, misericor-
diam, Minervam, Iunonem, drachmas duas vultur {Ph: statt obtutum, praenotionem, coelum, Miner-
vam: visio, praesidentia, caeleste, Pallas. Tr: risus, praecognitio, es fehlt coelum).
12. Vulcanum scarabeo et vulture, rursus permutato ordine Minervam vulture et scarabeo (Tr: dieser
Artikel fehlt).
73. Deum mundo praesidentem, fatum, quinarium numerum astro.
14. Lunam, mundum rursus, literas, sacerdotem, iram, natationem eynoeephalo {Ph: statt natatio: stagnus.
Tr: es fehlt sacerdos).
15. Lunae ortum rursus eynoeephalo, sed stante et priores pedes arrigente {Ph und Tr: diadema
regis, beziehungsweise regalem signum in capite).
16. Aequinoctia eynoeephalo quidem, verum sedente.
i-j. Animi magnitudinem leone {Ph: furorem seu magnanimitatem. Tr: animum, iram aut furorem).
18. Fortitudinem prioribus leonis partibus.
ig. Vigiles et custodias leonis capite (P/7: vigilantem hominem. Tr: vigilantem aut custodem),
20. qua pictura et terribilem notat {Tr: formidolosum).
21. Nili incrementum nunc leone, nunc tribus hydriis.
22. Aegyptum thuribulo accenso, cui cor superpositum sit {Tr: acerram ardentem et desuper cor).
23. Hominem nunquam peregrinantem onoeephalo {Ph und Tr: Caput asini).
24. Amuletum vel terroris discussorium gemino capite humano {Ph und Tr: tutelam scribentes duo homi-
num capita, maris unum intro aspiciens, alterum foeminae extra).
25. Imperfectum hominem rana {Ph: hominem simplicem ac vera dicentem. Tr: embrionem).
26. Apertionem lepore {Tr: patens quidem).
27. Locutionem lingua et suffuso sanguine oculo (Tr: lingua et vulneratus oculus).
28. Taciturnitatem tribus notis a, q', s', quae trecenta sexaginta quinque significant (Ph: vocis defectum).
2g. Longinquam inclamationem tonitru {Ph: vocem a longe venientem. Tr: vocem remotam).
90. Vetustatem generis papyro (Ph: Genus antiquum papyri fasciculo. Tr: antiqua stirps papyrorum
fasciculo).
31. Gustum absolutum oris prineipiis, non absolutum lingua et dentibus {Ph: statt oris prineipiis:
oris vel stomachi initium, statt lingua et dentibus : lingua inter dentes. Tr: gutturis prin-
eipio, beziehungsweise lingua in dentibus).
32. Voluptatem numero XVI.
(33. Ph: coitum bis sexto deeimo numero. Tr: numero XVI geminato).
54. Animal longaevum vel restagnationem vel
35. redeuntem a longa peregrinatione phoenice (Ph und Tr: animam diu hic durantem vel inundationem vel
— q5— sero ab exteris redeuntem).