DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0044
39
immttandum eſt ex ſolemnibus: ve ff-de in integr. reſtit. l. diuus.
J Sed contrà, ff de axuſat tut.l ſed & reprobarij reſpon. Sed hoc
fauore libertatis:illud fauore ſanitatis. AccvRS. AbDIT10. Ex
hac gl. d cit Bal quod poteſtas qui duxit vicarium vſque ad an-
nu: ſi ignarus reperiatur, poreſt remouere, & hoc fauore Reipu.
quam debet adminiſtra-
re, ſecundûm Chriſto-
phorum. Cum ergo. lDi-
uiditur a iſte 5. in qua-
tuor partes. Quia pri-
mô pouit vnum dictu.
Secundô contra illud
adducit plures rationes.
5 Tertio proeo adducit
alias rationes. . Quar-
tô, ad cõcordiã reducit
mediam eligens viã: &
rationem annectit. Se-
cunda ibi, Quod nõ erat.
Tertia ibi: Sed tu. Quar-
ta ibi, Ideonos. CASVS-
Domine, ià video quid
ſtatuir lex Ælia Sentia
cirea minores manu-
mittere ſuos ſeruos vo-
lẽtes, quid vobis videtur
de ſtaturo legis AElia
Sentiæ: nunquid hodie
obſeruandum eſt? Ad
hoc reſpondet Iuſtinia-
nus dicens, Amice, cer-
te nobis videtur prima
facie ex ſtatuto legis
Æli Sentiz quoddam
ius intolerabile emer-
gere. Cum enim mi-
noribus xx. annis au-
ctoritate legis Eliœ Sẽ-
ti certus modus ma-
numirtendi ſit ſtatutus,
ex hoc ſtatuto contin-
gebat, ve licèt minor
A Diuio.
Minori annis viginti, non anteà
licet propriis ſeruis teſtamento li-
bertem dare, quam decimum
octauum annũ attigerit. Illud no-
ta, Mediam viam eligendam.
7. J Cum ergo certus modus
manumittendi minoribus vi-
ginti annis dominis per legem
Æliam Sentiam conſtitutus a
eſſet, eueniebat, vt qui quatuor-
decim annos atatis expleucrat,
licet teſtamentum P facere, &
in eo ſibi hœredem inſtituere,
legatãque relinquere poſſet; ta-
men ſi adhuc minor eſſet vi-
ginti annis, libertatem ſeruo da-
re non poſlet. Quod nõ erat fe-
rendum, ſi is cui totoruim ſuo-
rum bonorum in teſtamento
diſpoſitio data erat, vni ſeruo
libertatem dare non permitte-
batur: quare nos ſimiliter ei,
quemadmodum alias res: ira &
ſeruos ſuos in vltima volunta-
te diſponere quemadmoduûm
voluerit, permittimus: vt & li-
bertatem eis poſſit praeſtare.
Sed cûm libertas ineſtimabi-
lis res ſit, & propter hoc ante
Inſtitutionum Imperialium Lib j.
es Implurit ſed hodie ez quo teſtari poſunt,
imqueére poſunturun uil, ur oeulur eudity,
in vltima volutate velit quis libertaté relinq
hoc verbo, relinquere: quod in dicta auth. ſalt
poſitum eſt, quod ad morientes tautum ſpecarus utad bar
quitas libertatem ſeruo dari
prohibebat, ided nos mediam d
quodammodo viam eligentes,
non aliter minori xx. annis li-
bertatem in teſtamento dare
ſeruo ſuo concedimus, niſi xvij.
annum impleuerit , & deci-
mumoctauum attigerit. Cûm
enim antiquitasl huiuſmodi
tati & pro aliis poſtulare cõ-
ceſſerit: cur non etiã ſui iudicij
ſtabilitas ita eos adiuuare cre-
datur, vt ad libertatem dandam
ſeruis ſuis poſſint peruenire h?
DE LEGE FVSIA*
Caninia tollenda.
TITVLVS VII.
Poteſt quis in teſtamento omni-
bus ſeruis libertatem dare, ceſsãti-
bus omnibus aliis impedimentis ſi-
cut inter viuos, non obſtante ſtatuto
legis Fuſiæ Caniniæ. Aret.
T Ege Fuſia Cani-
CCJ nia certus mo-
dus l a conſtitu-
tus erat in ſeruis
teſtamento ma-
40
& libertates re-
S l quod exaudit
uere:quod patet ez
tem in sumari.
rE ue tab exhi
tisſ. Sed quié rbit
ter viuos velit quis ma-
numitere? Reſpon non
poteſt, niſi habeat vr.
ann. vel niſi cauſa c.
gnita ſit: cim necloer
iſte, nec Authen. loqua.
tur, niſi in vltimavo
luntate. Vnde à ſerua¬ tStauitnns!
tur tenor eiuſden legis ieinunl
.e. uaIn legis ratma volu
Elix Sentie, ciun nou atnon ent
ſit cortectus: vr Cod d diſ
app l puacpiiuin fu ſitonenie
ADITTOEtſe oun au aie
alias de contratn as &u
vltimas voluntates b¬
num ſit argl ſeruumſi-
ly-s eum, quiſfe de leg l
Imô ſecundum laſo. z2¬
quiparantur in terminis
propriis:vt infrà tiprox.1
& C oſieunisir pesſlintu
cõmuniter docto quod lar dtuus
lex noua corrigens ;n demn,
vno caſu, non trahitur
ad alium ſimilem ratio-
nem habentem, vel a¬
quiparatun.
S Antiquitas. vt ff. de
poſtu l.jS. initium.
J Poſtulare.id eſt, de-
ſiderium amici ſui, vel
clientui ſui coran iu
licibus exponere : vt bsen-
ſade paſtuil lissl noau nanonua
tem pro ſe poterit eſſe lau valet ſel
in iure:vt C.de aut pr. eſcindinr
Sed hoc re-
probat Chri-
ſtoph. hic per
l.1ff qui-ad ub.
precla. non li.
& Gl ſuper ver.
mor in 9.pen.
ſupr de iur. per-
ſ Adiſti text.
reſpõde, quod
hic non liber.
tas, ſed ſerui
us putatiua
ſtimatur: cu
qui quatuordecim au-
nos impleuerat, teſta-
mentum poſſet conde
re, & in eo hredem inſtituere ſibi, & legata relinquere:ſi tamẽ
adhuc minor viginti annis fuerat, libertatem vni ſeruo dare nõ
oterat: quod non videtur aliquatenus ferendum. Cûm enim
uiuſmodiminoti onniun bonori ſuorun libera diſpoſitio in
teſtamento concedatur: ſatis videtur abſurdum, quod ei benefi-
cium manumittendi denegetur. Quare enim nõ ſimiliter vt de
cæteris rebus ſuis, ita & de ſeruis ſuis, in vltima voluntate quẽ-
admodûm voluerit diſponere conceditur: vt ipſius libertatis
beneficium poſſit impertiri? hoc non videtur rationi conſenta-
neu. Veruntamen cum libertas ineſtimabilis res fit, & ideireô
minori viginti annis eam praſtare ſeruis ſuis antiquitas prohi-
bult:ided nos his rationibus moti, quodãmodo viam mediam
elegimus, & non aliter minori viginti annis cõcedimus dare ſer-
uo teſtamento libertatẽ, niſi compleuerit xvij-ann, & paru anni
xvtiij.artigorit. J Cum enim antiquitas huiuſmodi tatis homi-
nibus pro aliis in iure poſtulare conceſſerit: non videmus ratio-
uem, cur ſtabilitas iudicij ſui in tantuim eos iuuare non creda-
tur, vr ſaltem in dicta œtate conſtituri, libertatem ſeruis ſuis in
vltima voluntate poſſint imponere.h.d.vſque ad finem. Franc.
Aret.
a 5 Conſtitutus. nam cum dicit, ſine cauſa non poſſe manumitti:
ergo econtrà cum cauſa valet manumiſſio:ſie ff. de eden l ſi quis
ex argentariis9 prator, -prohibet. & ffade pac liuris gentium. S.
prator. 5.dolo malo.
b( Teſtamentum. ſi eſt maſculus:fœmina verô in duodecimo:
vt ff de teſta.l qua atate. & ffde libe lega. AurelioS. Caius.
e Sed cum libertas. Vſque huc allegando innuit, quod eodẽ tẽ-
pore poſſit manumittere, quo teſtari.nunc ecõtra duas ratones
conſiderat: & quia inaſtimabilis eſt libertas:tamen ſi vẽdat quis
ſe, pretium ad venditorem non tranſit, imô penes emptorẽ eun-
dé dominium remanet b: vnde eſt ineſtimabilis:vt hic, & ffide
regul iurl abertas. &ffde tab exhi.. iSf-& quia antiquitas aliter
viceſimum etatis annum anti-
emptor putet ſtatuebat, cui eſt deſeruiendum:vi C de teſta l. teſtamenta. Quare
eum ſeruum: viſis allegationibus ſoluit, mediaim eligens viammſic infr de er di.
vt no in di Gloſ-
e Media via ſe
quenda:vt hic:
ſecus ſi eſt pra
S-cum ex aliena licet ſit ar-contra ffade neg. geſt l. Neſennius in fin.
& fſde in rem verllſi pro parte S.idem quarit. ADBITIO. Dic
quod aut maior eſt præſumptio pro vna parte, quam pro alia: &
ſumptio ma- tune non elgitur media viavt l.Neſennius. & quod ibi nu. glo.
ipr pro vna contra ſententiã Ruſtici, in fine. ſecus quando non eſſet maior
arte, quam prſumptio pro vna parte.
pasre, q’uan raeſumprio pro vna parte quan
enim non eli-
gitur, Ange
ſaſ.
1 ra parte, quam pro alia:ita noin l. ſed ſi lege.J.
adeſſf de pez-hare Ang Are aliaita no inl. ſed ſi lege..
d Mediam. Nota mediam s viam ſectandam:ſic fſi pars hare.
teint lantiqui & inft- de raase i aunt tedandam ſe fiſ pars lere.
quia quãdo pro alio ac-
cedit, ſibi imputet qui
l clarum, & eſt rati e, prin inteu.
t. l. cum &
mres fſi a¬
er, rem.
tali committit cauſam ſuam:vt ffade mino.l. cum mandato pro ſe c Hac te
verô non: quia ſemper reſtituuntur. ACCVRS.
h Peruenire interrogatiuë legas, & reſp non eſt ratio, quare ſit
diuerſumeſt ergo idem ius ſtatuẽdumvtffade ver obli là Tuis.
Gl non eſt bo-
na, ſecundun
Ay hu ide
dit aliter vt
in fin Nam vbi eſt eadem ratio, idem ius ſtatuendum eſt: ffad per eun.
leg. Aquil l.illud. & Cad leg. Fal. l vlt. ACCVRSIVS
DE LEGE FVSIA, &c.
Viſo d ex quibus cauſis manumiſſio fieri poſſit: & quia ma-
numiſſio interdum prohibeatur à lege Fuſia Caninia: ideo de
ea nunc ſubdit. Porcus.
Let f iſie Diuiditur in duas partes. Prim facit mentio-
nem legis Fuſi Canini. Secundô eam corrigit. Tertiô a¬
liam rationem adſignat. Secuda ibi:Quam quaſi. Tertia ibi, cum
fatis. CASVS. Acceſſi ad luſtinianum, & ita quaſiui ab eo:
Domine, vos vultis tractare de lege Fuſia Canin. Dicatis mihi
quid ſtatutum fuit in lege illa?Adhoe reſpondet Iuſtinianus di-
cens, Amice, in lege Fuſia Caninia certus fuit modus conſtitu-
tus in ſeruis in vltima voluntate manumittendis: vt licet quis
inter viuos arbitrio ſuo poſſet ſeruos ſuos manumitteretamen
in teſtamento vltra, quam ij. vel iij. forte propter prohibltio-
nem legis Fuſi Caniniæ non poretat libertatẽ praſtare: quam
quidem legem Fuſiam Caniniam quaſi inuidam, & libertatibus
impedimentum adferentem, tollendam eſſe iudicauimus: &
eam in perpetuum ſilere exiſtimauimus: & ad ipſan tollen-
dam tali ratione moti eramus. Satis enim videbatur nobis ab-
ſurdum, atque inhumanum, viuos habere licentiam totam fa-
miliam ſuam arbitrio ſuo manumittere, niſi aliquatens iuſta
cauſa impedimentum manumiſſioni praſtaret: & huiuſmodi
licentiam ad mortem tendentlbus auferre.h. Franc de Aret.
i Certus. vt vltra duos, vel tres forté non poſſent manumit-
tere in vltima voluntate, vt infr aooin fi.
J Modus. id eſt, numerus...
2 Certus modus. Cettus numerus. l. 83. Cod. Theod de Iudais at-
que adeo nominatim omnes manumittendi erant. fuit hacler
lata Auguſti temporibus:namque eam Suetonius Auguſto tri-
buit fuit & lex Elia Sentia, quam idem quoque auctor Au-
guilo tribuit cap.xj. CVIA C.
I5 Quam ſcilicet legem Fuſià Caniniam:forte à quodam, qui
Canimus nominabatur, inductãevt in Publiciana dicitur, vin-
frà de actio S namque ſi cui.in i. Nã canis ſeruabat naturam,
qui ſtat in palea, qui nec ſibi poreſt habere paleam, nec alijper-
mittit accipere ſie net ſibi porerat tenere ſeruos quia morieba
u1
d Hant conti-
nuationemſe-
quitur Peuus
hic.
immttandum eſt ex ſolemnibus: ve ff-de in integr. reſtit. l. diuus.
J Sed contrà, ff de axuſat tut.l ſed & reprobarij reſpon. Sed hoc
fauore libertatis:illud fauore ſanitatis. AccvRS. AbDIT10. Ex
hac gl. d cit Bal quod poteſtas qui duxit vicarium vſque ad an-
nu: ſi ignarus reperiatur, poreſt remouere, & hoc fauore Reipu.
quam debet adminiſtra-
re, ſecundûm Chriſto-
phorum. Cum ergo. lDi-
uiditur a iſte 5. in qua-
tuor partes. Quia pri-
mô pouit vnum dictu.
Secundô contra illud
adducit plures rationes.
5 Tertio proeo adducit
alias rationes. . Quar-
tô, ad cõcordiã reducit
mediam eligens viã: &
rationem annectit. Se-
cunda ibi, Quod nõ erat.
Tertia ibi: Sed tu. Quar-
ta ibi, Ideonos. CASVS-
Domine, ià video quid
ſtatuir lex Ælia Sentia
cirea minores manu-
mittere ſuos ſeruos vo-
lẽtes, quid vobis videtur
de ſtaturo legis AElia
Sentiæ: nunquid hodie
obſeruandum eſt? Ad
hoc reſpondet Iuſtinia-
nus dicens, Amice, cer-
te nobis videtur prima
facie ex ſtatuto legis
Æli Sentiz quoddam
ius intolerabile emer-
gere. Cum enim mi-
noribus xx. annis au-
ctoritate legis Eliœ Sẽ-
ti certus modus ma-
numirtendi ſit ſtatutus,
ex hoc ſtatuto contin-
gebat, ve licèt minor
A Diuio.
Minori annis viginti, non anteà
licet propriis ſeruis teſtamento li-
bertem dare, quam decimum
octauum annũ attigerit. Illud no-
ta, Mediam viam eligendam.
7. J Cum ergo certus modus
manumittendi minoribus vi-
ginti annis dominis per legem
Æliam Sentiam conſtitutus a
eſſet, eueniebat, vt qui quatuor-
decim annos atatis expleucrat,
licet teſtamentum P facere, &
in eo ſibi hœredem inſtituere,
legatãque relinquere poſſet; ta-
men ſi adhuc minor eſſet vi-
ginti annis, libertatem ſeruo da-
re non poſlet. Quod nõ erat fe-
rendum, ſi is cui totoruim ſuo-
rum bonorum in teſtamento
diſpoſitio data erat, vni ſeruo
libertatem dare non permitte-
batur: quare nos ſimiliter ei,
quemadmodum alias res: ira &
ſeruos ſuos in vltima volunta-
te diſponere quemadmoduûm
voluerit, permittimus: vt & li-
bertatem eis poſſit praeſtare.
Sed cûm libertas ineſtimabi-
lis res ſit, & propter hoc ante
Inſtitutionum Imperialium Lib j.
es Implurit ſed hodie ez quo teſtari poſunt,
imqueére poſunturun uil, ur oeulur eudity,
in vltima volutate velit quis libertaté relinq
hoc verbo, relinquere: quod in dicta auth. ſalt
poſitum eſt, quod ad morientes tautum ſpecarus utad bar
quitas libertatem ſeruo dari
prohibebat, ided nos mediam d
quodammodo viam eligentes,
non aliter minori xx. annis li-
bertatem in teſtamento dare
ſeruo ſuo concedimus, niſi xvij.
annum impleuerit , & deci-
mumoctauum attigerit. Cûm
enim antiquitasl huiuſmodi
tati & pro aliis poſtulare cõ-
ceſſerit: cur non etiã ſui iudicij
ſtabilitas ita eos adiuuare cre-
datur, vt ad libertatem dandam
ſeruis ſuis poſſint peruenire h?
DE LEGE FVSIA*
Caninia tollenda.
TITVLVS VII.
Poteſt quis in teſtamento omni-
bus ſeruis libertatem dare, ceſsãti-
bus omnibus aliis impedimentis ſi-
cut inter viuos, non obſtante ſtatuto
legis Fuſiæ Caniniæ. Aret.
T Ege Fuſia Cani-
CCJ nia certus mo-
dus l a conſtitu-
tus erat in ſeruis
teſtamento ma-
40
& libertates re-
S l quod exaudit
uere:quod patet ez
tem in sumari.
rE ue tab exhi
tisſ. Sed quié rbit
ter viuos velit quis ma-
numitere? Reſpon non
poteſt, niſi habeat vr.
ann. vel niſi cauſa c.
gnita ſit: cim necloer
iſte, nec Authen. loqua.
tur, niſi in vltimavo
luntate. Vnde à ſerua¬ tStauitnns!
tur tenor eiuſden legis ieinunl
.e. uaIn legis ratma volu
Elix Sentie, ciun nou atnon ent
ſit cortectus: vr Cod d diſ
app l puacpiiuin fu ſitonenie
ADITTOEtſe oun au aie
alias de contratn as &u
vltimas voluntates b¬
num ſit argl ſeruumſi-
ly-s eum, quiſfe de leg l
Imô ſecundum laſo. z2¬
quiparantur in terminis
propriis:vt infrà tiprox.1
& C oſieunisir pesſlintu
cõmuniter docto quod lar dtuus
lex noua corrigens ;n demn,
vno caſu, non trahitur
ad alium ſimilem ratio-
nem habentem, vel a¬
quiparatun.
S Antiquitas. vt ff. de
poſtu l.jS. initium.
J Poſtulare.id eſt, de-
ſiderium amici ſui, vel
clientui ſui coran iu
licibus exponere : vt bsen-
ſade paſtuil lissl noau nanonua
tem pro ſe poterit eſſe lau valet ſel
in iure:vt C.de aut pr. eſcindinr
Sed hoc re-
probat Chri-
ſtoph. hic per
l.1ff qui-ad ub.
precla. non li.
& Gl ſuper ver.
mor in 9.pen.
ſupr de iur. per-
ſ Adiſti text.
reſpõde, quod
hic non liber.
tas, ſed ſerui
us putatiua
ſtimatur: cu
qui quatuordecim au-
nos impleuerat, teſta-
mentum poſſet conde
re, & in eo hredem inſtituere ſibi, & legata relinquere:ſi tamẽ
adhuc minor viginti annis fuerat, libertatem vni ſeruo dare nõ
oterat: quod non videtur aliquatenus ferendum. Cûm enim
uiuſmodiminoti onniun bonori ſuorun libera diſpoſitio in
teſtamento concedatur: ſatis videtur abſurdum, quod ei benefi-
cium manumittendi denegetur. Quare enim nõ ſimiliter vt de
cæteris rebus ſuis, ita & de ſeruis ſuis, in vltima voluntate quẽ-
admodûm voluerit diſponere conceditur: vt ipſius libertatis
beneficium poſſit impertiri? hoc non videtur rationi conſenta-
neu. Veruntamen cum libertas ineſtimabilis res fit, & ideireô
minori viginti annis eam praſtare ſeruis ſuis antiquitas prohi-
bult:ided nos his rationibus moti, quodãmodo viam mediam
elegimus, & non aliter minori viginti annis cõcedimus dare ſer-
uo teſtamento libertatẽ, niſi compleuerit xvij-ann, & paru anni
xvtiij.artigorit. J Cum enim antiquitas huiuſmodi tatis homi-
nibus pro aliis in iure poſtulare conceſſerit: non videmus ratio-
uem, cur ſtabilitas iudicij ſui in tantuim eos iuuare non creda-
tur, vr ſaltem in dicta œtate conſtituri, libertatem ſeruis ſuis in
vltima voluntate poſſint imponere.h.d.vſque ad finem. Franc.
Aret.
a 5 Conſtitutus. nam cum dicit, ſine cauſa non poſſe manumitti:
ergo econtrà cum cauſa valet manumiſſio:ſie ff. de eden l ſi quis
ex argentariis9 prator, -prohibet. & ffade pac liuris gentium. S.
prator. 5.dolo malo.
b( Teſtamentum. ſi eſt maſculus:fœmina verô in duodecimo:
vt ff de teſta.l qua atate. & ffde libe lega. AurelioS. Caius.
e Sed cum libertas. Vſque huc allegando innuit, quod eodẽ tẽ-
pore poſſit manumittere, quo teſtari.nunc ecõtra duas ratones
conſiderat: & quia inaſtimabilis eſt libertas:tamen ſi vẽdat quis
ſe, pretium ad venditorem non tranſit, imô penes emptorẽ eun-
dé dominium remanet b: vnde eſt ineſtimabilis:vt hic, & ffide
regul iurl abertas. &ffde tab exhi.. iSf-& quia antiquitas aliter
viceſimum etatis annum anti-
emptor putet ſtatuebat, cui eſt deſeruiendum:vi C de teſta l. teſtamenta. Quare
eum ſeruum: viſis allegationibus ſoluit, mediaim eligens viammſic infr de er di.
vt no in di Gloſ-
e Media via ſe
quenda:vt hic:
ſecus ſi eſt pra
S-cum ex aliena licet ſit ar-contra ffade neg. geſt l. Neſennius in fin.
& fſde in rem verllſi pro parte S.idem quarit. ADBITIO. Dic
quod aut maior eſt præſumptio pro vna parte, quam pro alia: &
ſumptio ma- tune non elgitur media viavt l.Neſennius. & quod ibi nu. glo.
ipr pro vna contra ſententiã Ruſtici, in fine. ſecus quando non eſſet maior
arte, quam prſumptio pro vna parte.
pasre, q’uan raeſumprio pro vna parte quan
enim non eli-
gitur, Ange
ſaſ.
1 ra parte, quam pro alia:ita noin l. ſed ſi lege.J.
adeſſf de pez-hare Ang Are aliaita no inl. ſed ſi lege..
d Mediam. Nota mediam s viam ſectandam:ſic fſi pars hare.
teint lantiqui & inft- de raase i aunt tedandam ſe fiſ pars lere.
quia quãdo pro alio ac-
cedit, ſibi imputet qui
l clarum, & eſt rati e, prin inteu.
t. l. cum &
mres fſi a¬
er, rem.
tali committit cauſam ſuam:vt ffade mino.l. cum mandato pro ſe c Hac te
verô non: quia ſemper reſtituuntur. ACCVRS.
h Peruenire interrogatiuë legas, & reſp non eſt ratio, quare ſit
diuerſumeſt ergo idem ius ſtatuẽdumvtffade ver obli là Tuis.
Gl non eſt bo-
na, ſecundun
Ay hu ide
dit aliter vt
in fin Nam vbi eſt eadem ratio, idem ius ſtatuendum eſt: ffad per eun.
leg. Aquil l.illud. & Cad leg. Fal. l vlt. ACCVRSIVS
DE LEGE FVSIA, &c.
Viſo d ex quibus cauſis manumiſſio fieri poſſit: & quia ma-
numiſſio interdum prohibeatur à lege Fuſia Caninia: ideo de
ea nunc ſubdit. Porcus.
Let f iſie Diuiditur in duas partes. Prim facit mentio-
nem legis Fuſi Canini. Secundô eam corrigit. Tertiô a¬
liam rationem adſignat. Secuda ibi:Quam quaſi. Tertia ibi, cum
fatis. CASVS. Acceſſi ad luſtinianum, & ita quaſiui ab eo:
Domine, vos vultis tractare de lege Fuſia Canin. Dicatis mihi
quid ſtatutum fuit in lege illa?Adhoe reſpondet Iuſtinianus di-
cens, Amice, in lege Fuſia Caninia certus fuit modus conſtitu-
tus in ſeruis in vltima voluntate manumittendis: vt licet quis
inter viuos arbitrio ſuo poſſet ſeruos ſuos manumitteretamen
in teſtamento vltra, quam ij. vel iij. forte propter prohibltio-
nem legis Fuſi Caniniæ non poretat libertatẽ praſtare: quam
quidem legem Fuſiam Caniniam quaſi inuidam, & libertatibus
impedimentum adferentem, tollendam eſſe iudicauimus: &
eam in perpetuum ſilere exiſtimauimus: & ad ipſan tollen-
dam tali ratione moti eramus. Satis enim videbatur nobis ab-
ſurdum, atque inhumanum, viuos habere licentiam totam fa-
miliam ſuam arbitrio ſuo manumittere, niſi aliquatens iuſta
cauſa impedimentum manumiſſioni praſtaret: & huiuſmodi
licentiam ad mortem tendentlbus auferre.h. Franc de Aret.
i Certus. vt vltra duos, vel tres forté non poſſent manumit-
tere in vltima voluntate, vt infr aooin fi.
J Modus. id eſt, numerus...
2 Certus modus. Cettus numerus. l. 83. Cod. Theod de Iudais at-
que adeo nominatim omnes manumittendi erant. fuit hacler
lata Auguſti temporibus:namque eam Suetonius Auguſto tri-
buit fuit & lex Elia Sentia, quam idem quoque auctor Au-
guilo tribuit cap.xj. CVIA C.
I5 Quam ſcilicet legem Fuſià Caniniam:forte à quodam, qui
Canimus nominabatur, inductãevt in Publiciana dicitur, vin-
frà de actio S namque ſi cui.in i. Nã canis ſeruabat naturam,
qui ſtat in palea, qui nec ſibi poreſt habere paleam, nec alijper-
mittit accipere ſie net ſibi porerat tenere ſeruos quia morieba
u1
d Hant conti-
nuationemſe-
quitur Peuus
hic.