Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 5,2): Institutionum, Sive Primorvm Totivs Ivrisprudentiae Elementorum Libri Quatvor: Omnia à mendis quàm accuratissimè repurgata, atque vindicata — Lyon, 1627

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0098
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
147

a In fruu ſcilicet vt ipſe ſit fructus: ſed tamen in eo relin-

quitur vſusfructus.

h Rorum natura id eſt, Deus:ſic S. de iurna. in princ. vnde di-
citur apud Ouidium: Prondque cum ſpectent animantia cetera
ẽ. ........
terram:Os homini ſublime dedit, cœlumque videre: Iuſſit & erectos

ad ſydera tollere vultus.
Sie ff de adil edic.l, iuſtiſ-
ſimé. & ſſ de furt l qui
vas S,ex furtiuis. &ff-de
peti hare l. ancillarum.
e J Gregis. grex eſt nu-
merus decem ouium,
vel quinque pecorum,
ſimul, & congregatim
a Item decem conſiſtentiumà: vt ff de
ſmmnr popna aigeis loues, & farit ſr
lum vej uy de vſue.l rerum mixtu-
ham: tres col- ra. S tertium.
legium: duo d’ Ex fœtu. Aliunde
congregatio enim nou ſubmittit, ſe-
nem, & rixami undûm quoſdam. vel
vr de forté ſubinitter r
eleitio. ſecudum lorte ſubmittet etiam
Cristop.Et de- aliunde: argffde vſufru.
cem homines l. quid ergosS ſed quod di-
faciunt turbã itur in fi.ADDITIO.
fui o,, , Hac gloſcommuniter
mamertus Ca approbatur, ve non ſo-
ritum incipit lûm ex fœtu aliarum
conuiuium, ſuppleat capita: ſed e¬
Muſatun ve tiam opus habeat ali-
1o nuerl unde quarere, & ſup-
fait pſianm ie ore Ceerere, e lgl

eſt, non debẽt
eſſe in conui- Ange.
uio pauciores e Submittere. qu
tribus:nec plu ſubmiſſio non fit ſi in
res decemi v ſingulis capitibus ſit v¬
rui Cuit ia iusgeu ue eus de vſi-
not. Ati. 6 a
Aaro. Egid. fruct l. quid ergo. S. ſed
Perr. quod dicitur in fin.
py Tieſauros. Eſt an-
tem theſaurus, pecunia
ab ignotis dominis ve-
tuſtiorl tempore ab-
ſcondita: vt C. de the-
ſauris.l. .lix in prin. Vel
depoſirio pecuniæ, cu-
ius memoria non ex-
tat: vtff de acquir. rerim

in fructu a eſſe, cum omnes
fructus rerum natura b graria
hominis comparauerit.

Debet vſufructuarius gregis de
fœtibus ſubmittere in locum de-
mortuorum, & ſimiliter arbores,
& vites in locum demortuarum.
Aretinus.

38.J Sed ſi gregisE vſum-
fructum quis habeat, in locum
demortuorum capitum ex fœ-
tu fructuarius ſubmittere
debet, (vt Iuliano viſum eſt)
& in vinearum demortuarum,
vel arborum locum alias debet
ſubſtituere. Recte enim colere,
& quaſi bonus paterfamilias vti
debet.

Theſaurus vel in ſuo, vel in re-
ligioſo, vel in ſacro loco inuemtus
efficitur inuontoris: in alieno ve-
ro caſu fortuito inuentus, ſolum
pro dimidia efficitur inuentoris,
& domini ſolt pro alia dimidia.
Aretinus.

39. J Theſauros quos quis
in loc ſuo h inuenerit, diuus
Hadrianus naturalem quita-
tem ſecutus, ei conceſſit qui
cos inuenerit.Idémque ſtatuit a,

mini volentis rei ſuæ dominium in ali
haberi. & ideô cuiuſcumque generis ſit
licet, ſiue mobilis, ſiue immobilis, tradi por

tradita alienatur. Et ideô ſtipendiaria
traditionem eodem modo alienart pol

ſi quis in ſacro, aut religioſo?
loco fortuito caſu l inuenerit.
At ſi quis in alieno loco, non
data ad hoc operal, ſed fortui-
tô inuenerit, dimidium domi-
no ſoli conceſſit, & dimi-
dium inuentori. Et conuenien-
ter ſi quis in Cæſaris loco t in-
uenerit: dimidium inuentoris, &
dimidium eſſe Cœſaris ſtatuit.
Cui conueniens eſt, vt ſi quis in
fiſcali loco, vel publicoP, vel
ciuitatis l inuenerit, dimidium
ipſius eſſe debeat, & dimidium
fiſci, vel ciuitatis,

Rerum corporalium traditie à
domino facta ex cauſa ad domini
tranſlationem idonea, accipientem
dominum facit.

40 J Per traditionem quo-
ques iure naturalit res nobis
acquiruntur v nihil r enim
tam conueniens eſt naturali æ¬
quitati, quam voluntatem do-
mini volétis rem ſuam in alium
transferre, ratam haberi. & ide

cuiuſcunquez generis ſit cor-

poralis? res tradi poteſt, & à
domino tradita alienatur.
Itaque ſtipendiariadd quoque

Inſtitutionum Imperialium Lib. ij. 148

un trauastere, ran
„corporalis vide-
a e rit & à donmine
ſſunt. Sedcla praedia per
unt. Sed domine, qua
dicuntur pradus, qu-
pendiara, & triburari.?
Reſpondet luſtinianu.
Supendiaria, & tribu-
taria pradia dicuntur,
qua in prouincis ſunt,
Sed licét in lualia non
ſint talia prædia (eûm
inter prædia prouiucia-
lia, & Italica, quantum
ad dominij tranſlati-
nem, ex noſtra conſti-
tutione nulla ſit dif.
ferentia) tamen ſi Ita.
lica pradia ex cauſa
donationis, vel dotis,
vel qualibet alia iuſta
cauſa ad dominij tranſ-
lationem ſufficiente,à
domino alij tradantur:
ſine dubio transferun-
tur; ſicut prouincialis
prædia qua eodem
modo tradita fuiſſent.
Sed licet dixerim tibi,
er traditionem tranſ-
ferri; hoc tamen non
generaliter eſt verum.
nam vendit res, &
emptori traditæ à do-
mino nop aliter ae-
quiruntur emptori,
quam ſi emptor vendi-
tori pretium ſoluerit,
vel alio modo eidem
ſatisfecerit, purà dan-
do ei fideiuſſorem, aut
etiam pignus: & hoc
cauet etiam lex xij. ta.
recte tamen dicitur &
de iure gen. hoc effici.
Verumtamen ſi vendi-
tor neque pretio ſibi

domi. l nunquam S. theſaurus quandoque improprie dicitur: vt

f de acquir, poſſeſl. peregre. in prin. & ffad exhil. theſaurus.

bQuid ſi con-
currant vnus
contra alterû:
vel ambo con-
tr atertiu, quid
iuris? ité quid
in vſufructua-
rio: vel ſi repe-
tiatur in fun
do praſcripto,
ſeu dotalitio?
per Ang. hic.
c Qui ad hoc
odeniu non
fuit cõductus:
aliàs ſecus: ut
l qui proprio. S.
procurator, vt in
cateriu ffde pro-
cur. Ang.
dHoc eſt fal-
ſum:vr las, qui
in alieno. fff.
de acquirrer. do

Ang.

5 Locoaliãs ſolo.
f oure directo vel vrilitvt feudatarius, vel emphyteuti-
carius, vel ſimiles b: licet Placent. aliud dixerit in his. 5 Quid
ſ mercenarius c dun laboratin alienos vel creditor in pignore
inuenit theſaurum? Reſpon, dimidium eius eſt, in cuius fundo
inueniunt d, & dimidium ſibi acquirunt: vi ffide acqure. dolſi
is qui.S-quod ſi creditor. ..:.
aJ Idémque ſtatuit. Idem Hadrianus, fratres Imperatores con-
tra, ſic paulô poſt conceſſit: idem ſcilicet Hadrianus, Gratia. Va-
lent. Theodoſius contrà. Cvrac.
i Religioſo vt ffde iure fiſcil. iij-S. ſi in locis, contrà. Solut. lſc
corrigit ſecundum B. vel hic ſecundûm naturalem rationem,
vt paret in lirtera,ibi ſecundûm ciuilem rationem, quæ praua-
let, ſicut in vſucapione contingit, ſecundûm Ioan.
5 Fortuito caſu. Caſus eſt inopinatæ rei euentus ex diuerſis
cauſis proueniens ob aliud, & aliud incœptis.
l Non data ad hoc operaalias totum domino redditur:in ſu
tamen loco poteſt operam dare, non tamen magica arte, aliàs
eſſet fiſci, vt C.de theſau.l. vnica. lib. v. AcCVRS.
m 5 Domino. ſed per quam actionem? Reſpon, per rei vindica-
tionem, cûm dominus ſit:vel condi ex hac lege. ADDITIO.
Pecunia tamen recondita in muru domus venditæ non cedit
emptori, ſed remanet reconditoris. ANGEL. An autem ſuffi-
ciat ſolus oculorum aſpectus, vel requiratur apprehenſio, &
quis praferatur, vide per Chriſtop. hic.
n In Caſaris loco. ſcilicét patrimoniali.
O J Fiſcalſoco. non tamen publicè deputato. ACCVRS.
p Vel publico. id eſt, publicé deputaro.
q Ciuitatu, qu loco priuatorum ſunt, vt ffds verb. ſignifie.l.
eum, qui vectigal.
r ( Fiſci.ſed ſi fiſci partem ſuppreſſerit, totum cum altero tan-
to reddit, ve ffade iure fiſciy--Sfin.
Per traditionem. CASVS. Domine, iam vidi multos mo-
dos, per quos acquiritur dominium de iure gentium, nunquid
pluribus modis poteſt acquiri? Reſpond. quod ſie. Per tradi-
tionem enim à domino factam, iure gent. quod naturali ratio-
ne introductum eſt, dominium nobis acquiritur. Nihil enim
tam conueniens eſt æquitati naturali, quam voluntatem do-

numerato, neque fideiuſſore, vel pignore ſibi dato, fidem em-
ptoris ſecutus eis rem tradiderit, dicendum eſt, ſtatim rem em-
ptoris fieri. Sed pone, Procurator Titij de voluntate domini
vendidit mihi equum Titij, & pretio numerato equum mihi
tradidit: modô quaro, vtrum per traditionem à procuratore fa-
ctam dominium equi videatur mihi acquiſitum? Reſpondeo
quod ſie Nihil enin inrereſt, vrn ile doninus tern ſun
alicui tradat, an alius de voluntate eius, & ideô ſi alicui libera
vniuerſorum negotiorum adminiſtratio à domino permiſ;
fuerit, & ipſe adminiſtrator ex huiuſmodi negotis aliquanm
rem vendiderit, & tradiderit: huiuſmodi rem per traditionem
accipientis facit. Et hc dicuntur vſque ad illum Sinterdum.
Franc. de Aret.
ſ Per traditionem quoque non ſolm inuentioneut ã. 5proxi,
t J Iure naturali-id eſt, gentium:vt j.S. proxi.........
u JAcquiruniur cauſa pracedente vera, vel puratiua , vt in-
debitum, alias non: vt feodem.lnunquam jhos sibisuaſi
quidem, e.

rJ Nihil. Imô Deo ſoruire: ſed hyperbolice loquiturſie ſde

pactis.l. j-in prin. & ffde actio empt Lex empto, in princ. & Codde
tranſ-l. non minorem.
y Voluntatem. dum tamen ſit legitima nam cui bonis inter-
dictum eſt, non alienat:vt ff-de cura fur. l. j in princ.
2 J Cuiuſcunque id eſt, ſiue mobilis, ſiue ſoli-
a5 Corporalis. incorporales enim tradi non poſſunt:vt fide ac-
quir rerum dom l ſeruus.S incorporales.
b 5 Adomino. hoc quandõque fallit, & cius contrarium in-
uenitur verum:vt j quibuu alienare licet, vel non. Sed hoc eſt re-
gulare:vt hic. & ffeod l. traditio.
c Alinatur id eſt, dominium transfertur. Aeeendis d
dJ S Stpendiaria. ſeilicet b qua militibus pro ſtipendis dan-
tur: vt ffde rei vind laiten ſi verberatum.Si & de euil Luciuu.
& de acquirendo rerum dom lin agris. 1.
5 Iaque ſtipendiaria. Hec pradia & priuata dicuntur, & pu-
blica, quod auctore Aggeno Vrbic, dum priuarus laborat in
proprio, & tributum, aut ſtipendiun publico, & ſibi alino-
niam arua excolendo procurat. Italica pradia tributaria, au
ſtipendiaria non ſunt. Igitur puhliea on ſunt. hae mancipi
ſunt: illa nec mancipi, ſedhac poſterior differentia ſublara e

a Iuſtinianorid tamen notadun eſt impetrato iure ſoi lralie.
..20 MAE AAVILBRE LAVLRAS prouiCll

Deiure tn
trãsfertur be.
nefitium per
ſententis ia
tifis en ſine
traditione. u
in cyppaſuit.
cum Gloſ ſupr
verbo, vaure.
exri, d cnteſ

pra.

a lu qu, &
tradens, & ac-
cipiens onue
niãt, puià quis
ambo eam
ſciant, ve
eredant ſubs

eſſe.

Sipendiari?
pradia.
 
Annotationen