DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.37590#0596
Etlspsis
totalis &
partialis.
654
Jrtis magna LiherlX. Cosmrn. Gnomon. $ars I!.
jirtisimm verum eclipfeon Lum solartum,
summa sacilitate menfurandarum.
REgula Catholica: Quando Luna e re-
gione Solis fa&a habet latitudinem,
aut majorem, aut parem aggregato serai-
diametroriim umbras , & Lunas, iplius
lumen nullo damno adficietur. Sed quan-
do minorem habet, faciet aliquam, aut
totius lui luminis jatfturam : quam quo
padto venari liceat, jam disces. Est autem,
ut jam ante di&um est, ecliplis duplex:
partialis, vel totalis. Partialis est, quan-
do umbram terrenam parte sui tantum
stringit. Totalis est triplex, vel sine mora,
vel cnm mora, vel centralis: 1 de quibus
lingulis luo loco dabimus paradigmata,
ut ledtor curiosus admirabile naturas opus
melius perspiciat, & divinam prope hu-
manas mentis in eo detegendo lolertiam
suspiciat, & admiretur. Sed ad rem de-
veniamus.
Paradigma I.
Data declinatione Lunet ab ecliptica, dia-
metro Lunae, & umbrae quantitatem eclip«
Jis mensurare.
Sit igitur in hoc schemate circulus desi-
gnans umbram in loco transitus Lunae
BCDE; B ad Septentrionem, C ad Or-
tum , D ad Meridiem, E ad Occasum. Hu-
jus circuli centrum A, semidiameter um-
bras A C, semidiameter Lunas GD. Eclip-
ticam porrb reprassentet linea CAE: Iter
autem lunare FGH ita ut F sit initium de*
iedtus, Luria iam ante veram oppositio-
nem contingente umbrosum circulum um-
brae terrenae hebetatorem , St privatorem
luminis. Mediumeclipsis, seu vera opposi-
tio, fiat in G. Finis eclipsis atque integra
Lun^emersio, inH. Ducanturque lineae
AF, St AH, quarum utraque contineat
aggregatum semidiametrorum umbrae, St
Lunas. Ex centro item umbrae ducatur
perpendicularis AG, super lineam HF,
quam ipsa, per 3. tertij per asqua secabit
in puntfto G , ideo AG, latitudo Lunae
ad medium eclipsis. Cupio jam explorare,
quot digitis Luna deficiat: ita operare.De-
me latitudinem Lunas ex aggregato semi- wLmadi-
diametrorum umbrae, St d reliqua dabunt
4. mi. 5-4. sec. quae sic colloca in regulam 1
propor. 36. mi. 2. sec. faciunt 12. digi-
tos 5 quot digitos procreant 4. mi. 5-4. sec.
Hoc padto reperies 1. digitum, St 38.
scrupula sexagesima unius digiti; Constat
igitur non totam Lunam deficere; led v2-
cum besie tantum lunaris dilci partem ob-
scurari.
Porrd, si minuta casiis, sive pundtain-
cidentias, quae nihil aliud lunt, quam mi- tclipsi quii.
nuta Zodiaci, quas Luna perambulat So-
lem superando a principio eclipsis, usque
ad medium ejus, si particularis fuerit, aut
totalis sine mora, vel a principio usque ad
initium totalis oblcurationis. Si universaiis
cum mora fuerit: si haec inquam pundta
desideres, ita operare. Sint FG minuta
casus, sive fexagesima incidendae , quibus
aequantur sexagesima repletionis, videli-
cet GH, ea autem explorantur per penult.
pri. elem. in hunc modum. Resoluantur
minuta primo in secunda per multiplica-
tionem. Sitque AF, 38(50. sec. & AG,
3s<5<5. secundorum : eritque quadratum
AF, 74899600. fecun. quadratum AG,
12716316. secun. lubtrahe quadratum
AG, a quadrato AF, perpenu. 1. elem*
eritq, quadtatum GF, vel GH, 2183244«
cujus latus tetragonicum. seu radix qua-
drata 1478. fecund. quae faciunt 24. mi-
nut. pr. 8. secun. haec sunt sexagesima
incidendas, seu repletionis, hoc est, a-
missionis luminis, & recuperationis: qui-
bus fexagesimis quantum temporis respon-
deat, sic addisees. Motus Solis horarius
est i49.secun. Lunae vero 2i6o.secun. Ex-
cesfus Lunae. 2011. secun. quo divisore si
distribuas 1478. secunda incidendae reso-
luta prius, ut fieri asfolet in tertia 5 colli-
ges tempus incidendae 44. scrupula, quae
sunt quasi dodrans horae. Atque hic mo-
dus in omnibus pardalibus eclipsibus ser-
vandus est.
Paradigma II.
Eclipsis totalis sine mora, autman*
sione in umbra.
Data latitudine d , Jemidiametro ejusdem 3
& umbrae, totalis desetlionis Luuae, sed
ab [que mora , aut manjione in um-
bra quantitatem determinare.
It in aliqua eclipsi semidiameter Lunae
GB, 17. nun. 44. sec, semidiameter um-
brae
<
totalis &
partialis.
654
Jrtis magna LiherlX. Cosmrn. Gnomon. $ars I!.
jirtisimm verum eclipfeon Lum solartum,
summa sacilitate menfurandarum.
REgula Catholica: Quando Luna e re-
gione Solis fa&a habet latitudinem,
aut majorem, aut parem aggregato serai-
diametroriim umbras , & Lunas, iplius
lumen nullo damno adficietur. Sed quan-
do minorem habet, faciet aliquam, aut
totius lui luminis jatfturam : quam quo
padto venari liceat, jam disces. Est autem,
ut jam ante di&um est, ecliplis duplex:
partialis, vel totalis. Partialis est, quan-
do umbram terrenam parte sui tantum
stringit. Totalis est triplex, vel sine mora,
vel cnm mora, vel centralis: 1 de quibus
lingulis luo loco dabimus paradigmata,
ut ledtor curiosus admirabile naturas opus
melius perspiciat, & divinam prope hu-
manas mentis in eo detegendo lolertiam
suspiciat, & admiretur. Sed ad rem de-
veniamus.
Paradigma I.
Data declinatione Lunet ab ecliptica, dia-
metro Lunae, & umbrae quantitatem eclip«
Jis mensurare.
Sit igitur in hoc schemate circulus desi-
gnans umbram in loco transitus Lunae
BCDE; B ad Septentrionem, C ad Or-
tum , D ad Meridiem, E ad Occasum. Hu-
jus circuli centrum A, semidiameter um-
bras A C, semidiameter Lunas GD. Eclip-
ticam porrb reprassentet linea CAE: Iter
autem lunare FGH ita ut F sit initium de*
iedtus, Luria iam ante veram oppositio-
nem contingente umbrosum circulum um-
brae terrenae hebetatorem , St privatorem
luminis. Mediumeclipsis, seu vera opposi-
tio, fiat in G. Finis eclipsis atque integra
Lun^emersio, inH. Ducanturque lineae
AF, St AH, quarum utraque contineat
aggregatum semidiametrorum umbrae, St
Lunas. Ex centro item umbrae ducatur
perpendicularis AG, super lineam HF,
quam ipsa, per 3. tertij per asqua secabit
in puntfto G , ideo AG, latitudo Lunae
ad medium eclipsis. Cupio jam explorare,
quot digitis Luna deficiat: ita operare.De-
me latitudinem Lunas ex aggregato semi- wLmadi-
diametrorum umbrae, St d reliqua dabunt
4. mi. 5-4. sec. quae sic colloca in regulam 1
propor. 36. mi. 2. sec. faciunt 12. digi-
tos 5 quot digitos procreant 4. mi. 5-4. sec.
Hoc padto reperies 1. digitum, St 38.
scrupula sexagesima unius digiti; Constat
igitur non totam Lunam deficere; led v2-
cum besie tantum lunaris dilci partem ob-
scurari.
Porrd, si minuta casiis, sive pundtain-
cidentias, quae nihil aliud lunt, quam mi- tclipsi quii.
nuta Zodiaci, quas Luna perambulat So-
lem superando a principio eclipsis, usque
ad medium ejus, si particularis fuerit, aut
totalis sine mora, vel a principio usque ad
initium totalis oblcurationis. Si universaiis
cum mora fuerit: si haec inquam pundta
desideres, ita operare. Sint FG minuta
casus, sive fexagesima incidendae , quibus
aequantur sexagesima repletionis, videli-
cet GH, ea autem explorantur per penult.
pri. elem. in hunc modum. Resoluantur
minuta primo in secunda per multiplica-
tionem. Sitque AF, 38(50. sec. & AG,
3s<5<5. secundorum : eritque quadratum
AF, 74899600. fecun. quadratum AG,
12716316. secun. lubtrahe quadratum
AG, a quadrato AF, perpenu. 1. elem*
eritq, quadtatum GF, vel GH, 2183244«
cujus latus tetragonicum. seu radix qua-
drata 1478. fecund. quae faciunt 24. mi-
nut. pr. 8. secun. haec sunt sexagesima
incidendas, seu repletionis, hoc est, a-
missionis luminis, & recuperationis: qui-
bus fexagesimis quantum temporis respon-
deat, sic addisees. Motus Solis horarius
est i49.secun. Lunae vero 2i6o.secun. Ex-
cesfus Lunae. 2011. secun. quo divisore si
distribuas 1478. secunda incidendae reso-
luta prius, ut fieri asfolet in tertia 5 colli-
ges tempus incidendae 44. scrupula, quae
sunt quasi dodrans horae. Atque hic mo-
dus in omnibus pardalibus eclipsibus ser-
vandus est.
Paradigma II.
Eclipsis totalis sine mora, autman*
sione in umbra.
Data latitudine d , Jemidiametro ejusdem 3
& umbrae, totalis desetlionis Luuae, sed
ab [que mora , aut manjione in um-
bra quantitatem determinare.
It in aliqua eclipsi semidiameter Lunae
GB, 17. nun. 44. sec, semidiameter um-
brae
<