DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.24444#0025
NAGROBKI BAROKOWE
279
z czteropolową tarczą z herbami: Trąby, Wąż, Poraj i Ok-
sza. Na pilastrach z kapitelami mieści się gzyms, ponad
którym wznosi się szczyt o wykroju z esownic, ozdo-
biony krzyżem i płonącemi kandelabrami (wys. i'2 4, szer.
1-07 m.).
W kościele Bernardynów w nawie lewej znajduje się
nagrobek Andrzeja z Woli Kmity,* podchorążego woje-
wództwa krakowskiego, herbu Szreniawa, któremu Ale-
ksander z Woli Kmita, sędzia ziemi siewierskiej w r. 1694
postawił. Jestto tablica w skromnem obramieniu z owalem,
w którym się mieścił portret malowany na blasze (wys.
1'2 6, szer. o-95).
W katedrze na Wawelu w kaplicy Szafrańców mie-
ści się nagrobek Wojciecha ze Złowody Złowodzkiego,
kustosza krakowskiego, kanonika sandomierskiego, pro-
boszcza soleckiego 1694- Składa się z tablicy z obra-
mieniem, którego górna częsc mieściła dziś już nieistnie-
jący portret zmarłego, malowany na blasze, dolna taiczę
z herbem Cholewa (wys. 2x35, szer. i'3o).
W kościele Bożego Ciała w nawie lewej mieści się
nagrobek Stanisława Groszkiewicza * z Kazimierza i Re-
giny Urbanowiczownej, którym syn Andrzej Aleksander
Groszkiewicz, sekretarz królewski i asesor, notaryusz Mi-
chała Radziejowskiego, kardynała arcybiskupa gnieźnień-
skiego, notaryusz biskupstwa poznańskiego i konsystorza
warsz. w r. 1695 postawił, staraniem Jakóba Groszkiewi-
cza, rajcy kazimierskiego przy Krakowie. Jestto tablica
w bogatem obramieniu, którego górna część ozdobiona
jest kartuszową ramą, mieszczącą portret zmarłego, dolna
część tarczą z herbem Samson (wys. 2-oó, szer. 1-38).
W kaplicy św. Salomei w kościele Franciszkanów
jest nagrobek Michała Waleryana z Raciborowic Mor-
sztyna,* kasztelana zawichoskiego, hrabiego z Mond-
stern nad Renem *f- 1695, miał za żonę Konstancyę z Brze-
zia Lanckorońską, z której pozostał syn Stanisław. Na pod-
stawce, przechodzącej w sarkofag, mieści się rzeźbiony
wypukłe rycerz w zbroi, u stóp jego i u głów siedzą na
brzegach sarkofagu w pozycyi bardzo sztucznej dwaj ry-
cerze. Ponad zmarłym unosi się owalna tablica z napi-
sem, otoczona panopliami i draperyą podtrzymywaną
u góry przez dwóch aniołków. To wszystko razem wień-
czy łamany, okrągły gzyms, na którym wznosi się wazon
z buchającym płomieniem i dwaj aniołkowie z girlan-
dami (wys. 0-69, szer. 0-87).
Nagrobek Michała Korybuta Wiśniowieckiego* oraz
Eleonory Austryaczki, Jana Sobieskiego f 1696 i Maryi
Kazimiery, mieści się w nawie obiegającej w katedrze
na Wawelu.
Oba grobowce wypełniają gotyckie arkady, łączące
niegdyś presbiteryum z nawą obiegającą i postawiono je
najprawdopodobniej równocześnie i zapewne staraniem
króla Augusta II, który obu swym poprzednikom gro-
bowce postawić kazał. Oba są jednako skomponowane
w ten sposób, że na cokole wyginającym się umieszczono
sarkofag a ponad nim obelisk, którego górną część przy-
krywają chmury. Dokoła sarkofagu znajdują się w wypu-
kłorzeźbie figury, z tych na przedzie dwaj jeńcy, w tyle
stoją alegoryczne figury. Przestrzeń między arkadami wy-
pełniają figurki aniołków, podtrzymujące tarcze z herbami
państwa i obydwóch królów. — Pomnik wj^stawiony jest
przeważnie z czarnego marmuru, obok tego użyto jednakże
stiuku i alabastru (wys. i'68, szer. x -38).
W kościele Reformatów jest pomnik Jana Kazimierza
Morsztyna* zm. 1698, dworzanina Augusta II i pułko-
wnika gwardyi król., syna Stan. z Raciborska Morsztyna,
wojewody mazowieckiego i Konstancyi z Obór, kasztelanki
warszawskiej. — Jestto wogóle nagrobek oryginalny; ta-
blica ujęta jest w bardzo proste obramienie, którego gzyms
umieszczony u góry, podtrzjmruje panoplion, wśród któ-
rego umieszczono medalion z popiersiem zmarłego w pła-
skorzeźbie. W dolnej części mieści się kartusz z czteropo-
lową tarczą z herbami: Leliwa, Kolumna, Prawdzie i Świnka.
Cała ta część oraz dekoracya górna jest ze stiuku, pod-
czas gdy reszta z czarnego marmuru (wys. 2 u 7, szer. 2'92)
W kościele NP. Maryi mieści się pomnik z czar-
nego marmuru Jerzego Januszowieża, * doktora praw, ka-
nonika katedralnego, archiprezbitera krakowskiego, sekre-
tarza Jana Kazimierza, sędziego surrogata biskupstwa kra-
kowskiego, który posadzkę i portale w tym kościele spra-
wił j* 1700, nagrobek ten Dominik Lochman, kanonik
krakowski postawił. — Na wysokim cokole wśród dziwa-
cznych skrętów znajduje się tablica z napisem, ujęta
w oryginalną formę. U spodu tablicy na kartuszu herb
bronzowy Snopek, w górnej części tablicy portret w owalu,
malowany na blasze. Całości dopełnia infuła na poduszce,
wykonana z bronzu (wys. 4-6o, szer. 1-82).
Pomnik Franciszka Przewoskiego,* herbu Trąby, do-
ktora i profesora teologii, proboszcza kościoła św. Flo-
ryana, filozofa i medyka, sekretarza królewskiego, rektora
uniwersytetu J* 1701, znajduje się w presbiteryum kościoła
św. Floryana. — Jestto tablica z napisem, ujęta w ramę
wśród ślimacznic, u dołu kartusz z herbem Trąby, u góry
w dziwacznym kartuszu portret zmarłego w owalu, malo-
wany na blasze. Krzyż i dwa płonące wazony dopełniają
całości, (wys. 1-94, szer. 1.18).
W kaplicy św. Wawrzyńca w katedrze na Wawelu
mieści się nagrobek Jana z Kownat Korneckiego,* kano-
nika krakowskiego, włocławskiego i płockiego 1702.
Składa się z tablicy ujętej w ramy, o zaokrąglonych we-
wnątrz końcach, u dołu czaszka trupia, u góry owal na
nieistniejący dziś malowany portret na blasze (wys. 1-38,
szer. o‘8 o).
279
z czteropolową tarczą z herbami: Trąby, Wąż, Poraj i Ok-
sza. Na pilastrach z kapitelami mieści się gzyms, ponad
którym wznosi się szczyt o wykroju z esownic, ozdo-
biony krzyżem i płonącemi kandelabrami (wys. i'2 4, szer.
1-07 m.).
W kościele Bernardynów w nawie lewej znajduje się
nagrobek Andrzeja z Woli Kmity,* podchorążego woje-
wództwa krakowskiego, herbu Szreniawa, któremu Ale-
ksander z Woli Kmita, sędzia ziemi siewierskiej w r. 1694
postawił. Jestto tablica w skromnem obramieniu z owalem,
w którym się mieścił portret malowany na blasze (wys.
1'2 6, szer. o-95).
W katedrze na Wawelu w kaplicy Szafrańców mie-
ści się nagrobek Wojciecha ze Złowody Złowodzkiego,
kustosza krakowskiego, kanonika sandomierskiego, pro-
boszcza soleckiego 1694- Składa się z tablicy z obra-
mieniem, którego górna częsc mieściła dziś już nieistnie-
jący portret zmarłego, malowany na blasze, dolna taiczę
z herbem Cholewa (wys. 2x35, szer. i'3o).
W kościele Bożego Ciała w nawie lewej mieści się
nagrobek Stanisława Groszkiewicza * z Kazimierza i Re-
giny Urbanowiczownej, którym syn Andrzej Aleksander
Groszkiewicz, sekretarz królewski i asesor, notaryusz Mi-
chała Radziejowskiego, kardynała arcybiskupa gnieźnień-
skiego, notaryusz biskupstwa poznańskiego i konsystorza
warsz. w r. 1695 postawił, staraniem Jakóba Groszkiewi-
cza, rajcy kazimierskiego przy Krakowie. Jestto tablica
w bogatem obramieniu, którego górna część ozdobiona
jest kartuszową ramą, mieszczącą portret zmarłego, dolna
część tarczą z herbem Samson (wys. 2-oó, szer. 1-38).
W kaplicy św. Salomei w kościele Franciszkanów
jest nagrobek Michała Waleryana z Raciborowic Mor-
sztyna,* kasztelana zawichoskiego, hrabiego z Mond-
stern nad Renem *f- 1695, miał za żonę Konstancyę z Brze-
zia Lanckorońską, z której pozostał syn Stanisław. Na pod-
stawce, przechodzącej w sarkofag, mieści się rzeźbiony
wypukłe rycerz w zbroi, u stóp jego i u głów siedzą na
brzegach sarkofagu w pozycyi bardzo sztucznej dwaj ry-
cerze. Ponad zmarłym unosi się owalna tablica z napi-
sem, otoczona panopliami i draperyą podtrzymywaną
u góry przez dwóch aniołków. To wszystko razem wień-
czy łamany, okrągły gzyms, na którym wznosi się wazon
z buchającym płomieniem i dwaj aniołkowie z girlan-
dami (wys. 0-69, szer. 0-87).
Nagrobek Michała Korybuta Wiśniowieckiego* oraz
Eleonory Austryaczki, Jana Sobieskiego f 1696 i Maryi
Kazimiery, mieści się w nawie obiegającej w katedrze
na Wawelu.
Oba grobowce wypełniają gotyckie arkady, łączące
niegdyś presbiteryum z nawą obiegającą i postawiono je
najprawdopodobniej równocześnie i zapewne staraniem
króla Augusta II, który obu swym poprzednikom gro-
bowce postawić kazał. Oba są jednako skomponowane
w ten sposób, że na cokole wyginającym się umieszczono
sarkofag a ponad nim obelisk, którego górną część przy-
krywają chmury. Dokoła sarkofagu znajdują się w wypu-
kłorzeźbie figury, z tych na przedzie dwaj jeńcy, w tyle
stoją alegoryczne figury. Przestrzeń między arkadami wy-
pełniają figurki aniołków, podtrzymujące tarcze z herbami
państwa i obydwóch królów. — Pomnik wj^stawiony jest
przeważnie z czarnego marmuru, obok tego użyto jednakże
stiuku i alabastru (wys. i'68, szer. x -38).
W kościele Reformatów jest pomnik Jana Kazimierza
Morsztyna* zm. 1698, dworzanina Augusta II i pułko-
wnika gwardyi król., syna Stan. z Raciborska Morsztyna,
wojewody mazowieckiego i Konstancyi z Obór, kasztelanki
warszawskiej. — Jestto wogóle nagrobek oryginalny; ta-
blica ujęta jest w bardzo proste obramienie, którego gzyms
umieszczony u góry, podtrzjmruje panoplion, wśród któ-
rego umieszczono medalion z popiersiem zmarłego w pła-
skorzeźbie. W dolnej części mieści się kartusz z czteropo-
lową tarczą z herbami: Leliwa, Kolumna, Prawdzie i Świnka.
Cała ta część oraz dekoracya górna jest ze stiuku, pod-
czas gdy reszta z czarnego marmuru (wys. 2 u 7, szer. 2'92)
W kościele NP. Maryi mieści się pomnik z czar-
nego marmuru Jerzego Januszowieża, * doktora praw, ka-
nonika katedralnego, archiprezbitera krakowskiego, sekre-
tarza Jana Kazimierza, sędziego surrogata biskupstwa kra-
kowskiego, który posadzkę i portale w tym kościele spra-
wił j* 1700, nagrobek ten Dominik Lochman, kanonik
krakowski postawił. — Na wysokim cokole wśród dziwa-
cznych skrętów znajduje się tablica z napisem, ujęta
w oryginalną formę. U spodu tablicy na kartuszu herb
bronzowy Snopek, w górnej części tablicy portret w owalu,
malowany na blasze. Całości dopełnia infuła na poduszce,
wykonana z bronzu (wys. 4-6o, szer. 1-82).
Pomnik Franciszka Przewoskiego,* herbu Trąby, do-
ktora i profesora teologii, proboszcza kościoła św. Flo-
ryana, filozofa i medyka, sekretarza królewskiego, rektora
uniwersytetu J* 1701, znajduje się w presbiteryum kościoła
św. Floryana. — Jestto tablica z napisem, ujęta w ramę
wśród ślimacznic, u dołu kartusz z herbem Trąby, u góry
w dziwacznym kartuszu portret zmarłego w owalu, malo-
wany na blasze. Krzyż i dwa płonące wazony dopełniają
całości, (wys. 1-94, szer. 1.18).
W kaplicy św. Wawrzyńca w katedrze na Wawelu
mieści się nagrobek Jana z Kownat Korneckiego,* kano-
nika krakowskiego, włocławskiego i płockiego 1702.
Składa się z tablicy ujętej w ramy, o zaokrąglonych we-
wnątrz końcach, u dołu czaszka trupia, u góry owal na
nieistniejący dziś malowany portret na blasze (wys. 1-38,
szer. o‘8 o).