Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Metzger, Wolfgang
Die humanistischen, Triviums- und Reformationshandschriften der Codices Palatini Latini in der Vatikanischen Bibliothek (Cod. Pal. Lat. 1461 - 1914) — Wiesbaden, 2002

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.3299#0321
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
PAL. LAT. 1862
PAL. LAT. 1862

Orationes scholasticae

Papier • II + 70 + III Bl. • 15,0 x 10,0 cm • Heidelberg • 1580-1582

Wasserzeichen: Wappen der Kurpfalz (vergleichbar mit Briquet 1967). Lagen: 10 IV70 (mlt
24a-33>) F0lüerung des \y_ jnS-. ;_jj; 24z-33z, 34-53 (54-70 unbezeichnet). Schriftraum:
11,8 x 6,3 cm, 18-24 Zeilen. Humanistica. Eine Hand. Gedruckte Zierleisten als Rahmung der
Seiten (auch bei den leeren Seiten), in Ornament und Ausführung entsprechende Rahmen fin-
den sich bei dem Heidelberger Drucker Jakob Mylius (z.B. Sebastian Pichsel, Elegia gratula-
toria..., Heidelberg 1581). Überschriften und Initialen in Rot (Initiale 47r in Grün). Sieben lai-
enhafte Federzeichnungen von der Hand des Schreibers (51v L.P.H. pingebat et scribebat). V
zwei Schüler kniend in Betstühlen. lv kurpfälzisches Wappen, koloriert (rot, blau, gelb, braun).
4V drei Jungen auf der Jagd. 22v Jesus unter den Kindern mit Elternpaar und zwei Aposteln. 50r
zwei Schriftbänder und eine stilisierte Rose. 50" Birnbaum und Krone, koloriert (grün, gelb).
51" Mann mit Stein und Federn. Vgl. Schottenloher (s. Lit.). Einband: Heidelberg,
1580-1582 (Schunke 1, S. 262, Tafel CLXXV, 2, S. 898).

Herkunft: Von den Schülern des Heidelberger Pädagogiums dem Kurprinzen Friedrich (IV,
* 1574) überreicht (Ir Fridericus Palatinus dux Rheni). Den Rahmen für die Entstehungszeit
liefert die Biographie des Rektors des Heidelberger Pädagogiums, Ethikprofessors und De-
kans der Artistenfakultät Sebastian Pichsel aus Regensburg, der als Verfasser der Widmungs-
verse 2r-3v und der precationes pueriles 47r-49v auftritt. Pichsel hatte ab 1559 in Wittenberg
studiert, war 1575/76 Lehrer in Brieg, 1578 wurde er in Tübingen und im Mai 1580 als Magister
in Heidelberg immatrikuliert. Er starb am 3. April 1582 (Hautz, Pädagogium, S.47; Förste-
mann 1, S. 364; Eitner 7, S. 441; Hermelinck 1, S. 566; Toepke 2, S. 91, 466; Winkelmann 2,
S. 143, Nr. 1242, vgl. VD16 P 2570-2571, P 2911). Sebastian Pichsel ist auch als Musiker her-
vorgetreten (Eitner, s. o.). Das Verzeichnis der Bibliotheca privata Friedrichs IV verzeichnet
die Hs. als Orationes duaepaedagogicae 7/ez'ä![elbergenses], manuscriptum (Pal.lat. 1917, 85 v;
siehe: Metzger/Zimmermann). P Capsa-Nr.: C. 74. Alte Signaturen der Vaticana: 577; 2151.

Lit.: Ficker, S.IX; Schottenloher, S. 120 f.

lr-51v ORATIONES SCHOLASTICAE FRIDERICO COMITI PALATINO
DEDICATAE. Festgabe des Rektors und der Schüler des Pädagogiums für Kur-
prinz Friedrich (vgl. Pal.lat. 1901, 94r-117r); (2r-3v) SEBASTIAN PICHSEL, VER-
SUS DEDICATORII. Quantum sit pietatis opus, vel ab ubere matris... - ...iunge
tuas et eris re, Fridericus [!], ovans. Zu Pichsel s. o. zur Herkunft; 5-45v ORATIO-
NES SCOLASTICAE. 'Orationes duae..., an christianorumpueri statim ab infantia
assuefaciendi sint ad discendas preces sacras, recitatae a duobus pueris in Paedagogio
electorali Heidelbergae post examen paschale<. Non sum nescius, aetatem nostram, in
consessu amplissimorum virorum... - ...I nunc et pueros... aris, quos Christus coelo
collocat, ipsepuer. Dixi; (47r-49v) SEBASTIAN PICHSEL, PRECATIONES PUE-
RILES. Matutina. Solis ab exortu... - ...ad laudem sit faciatque tuam; (50r-51r)
SYMBOLUM COMITUM PALATINORUM. >Symbolum palatinorum [comi-
tum?] Rheni, quod insculptum habetur inpoenitentiario [!] istorum<. Das dritte Wort
wurde von späterer Hand gestrichen. Zusatz von der Hand Joachim Strupps, Erzie-

254
 
Annotationen