DOI Heft:
Recenzje i omówienia
DOI Artikel:Krasny, Piotr: E. M. Кишкинова, "Визaнтийcкoe вoзрoждeниe" в aрxитeктype Poccии. Cepeдинa XIX - нaчaлo XX вeкa, Caнкт-Пeтepбypг 2007; Ю. Р. Савельев, Петербургская школа "византийского стиля" в Российской империи, w: Санкт-Петербург и архитектура России, red. И.А. Бондаренко
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19073#0357
12. Wiktor I. Syczugow, projekt cerkwi w
Ostrowiu Lubelskim, 1887. Repr. wg Se-
niuka
dopiero po zapoznaniu się z pracami Kisz-
kinowej i Sawieliewa.
Na zakończenie tych rozważań warto
jeszcze zreferować ustalenia Kiszkino-
wej, że wiele cerkwi neobizantyńskich,
począwszy od Soboru w Chersonezie,
projektowano jako kompleksowe dzieła
sztuki, w których formy architektonicz-
ne były - tak jak w średniowiecznych
świątyniach greckich - dopełniane przez
malowidła i niskie jednorzędowe ikono-
stasy. Za najbardziej charakterystyczne
dekoracje wnętrz bizantyjskich świątyń
uważano mozaiki, ale stosowano je tylko
w najokazalszych cerkwiach ze względu
na olbrzymi koszt ich realizacji, podno-
szony dodatkowo przez fakt, że ich wyko-
nanie trzeba było początkowo powierzać
warsztatom zagranicznym, na przykład
renomowanej firmie Salviatiego w We-
necji. W cerkwiach wznoszonych w stylu
„archeologicznego" neobizantynizmu nie
zdołano osiągnąć efektu kompleksowej
13. Wiktor M. Wasniecow, mozaika w ap-
sydzie głównej Soboru św. Aleksandra
Newskiego w Warszawie, po roku 1901.
Repr. wg Paszkiewicza 1991
„czystości stylistycznej", ponieważ zdo-
biące je malowidła, wykonywane m.in.
przez Grigorija G. Gagarina, miały na
wskroś akademicki charakter. Dopiero
pod koniec wieku XIX zaczęto naślado-
wać śmielej „prymitywizm" malarstwa
bizantyńskiego, nie stroniąc przy tym od
wczesnomodernistycznej stylizacji, cha-
rakterystycznej zwłaszcza dla malowideł
Wiktora M. Wasniecowa i Michaiła W.
Niestierowa, prezentujących szczególnie
wysoką klasę artystyczną (s. 161-206).
Pierwszy z owych artystów odegrał
kluczową rolę w opracowaniu wystroju
wnętrza Soboru Św. Aleksandra Newskie-
go w Warszawie (il. 13). Ów znakomity
bizantynizający Gesamtkunstwerk, wyko-
nany po roku 1901, nie został odnotowany
przez Kiszkinową być może dlatego, że
warszawska świątynia została rozebrana
w roku 1925. Część zdobiących ją mozaik
przeniesiono jednak do soboru w Barano-
wiczach33, a wygląd sporej części malo-
wideł utrwalono na fotografiach, opubli-
KynariH (przyp. 10), s. 17-18.
333
Ostrowiu Lubelskim, 1887. Repr. wg Se-
niuka
dopiero po zapoznaniu się z pracami Kisz-
kinowej i Sawieliewa.
Na zakończenie tych rozważań warto
jeszcze zreferować ustalenia Kiszkino-
wej, że wiele cerkwi neobizantyńskich,
począwszy od Soboru w Chersonezie,
projektowano jako kompleksowe dzieła
sztuki, w których formy architektonicz-
ne były - tak jak w średniowiecznych
świątyniach greckich - dopełniane przez
malowidła i niskie jednorzędowe ikono-
stasy. Za najbardziej charakterystyczne
dekoracje wnętrz bizantyjskich świątyń
uważano mozaiki, ale stosowano je tylko
w najokazalszych cerkwiach ze względu
na olbrzymi koszt ich realizacji, podno-
szony dodatkowo przez fakt, że ich wyko-
nanie trzeba było początkowo powierzać
warsztatom zagranicznym, na przykład
renomowanej firmie Salviatiego w We-
necji. W cerkwiach wznoszonych w stylu
„archeologicznego" neobizantynizmu nie
zdołano osiągnąć efektu kompleksowej
13. Wiktor M. Wasniecow, mozaika w ap-
sydzie głównej Soboru św. Aleksandra
Newskiego w Warszawie, po roku 1901.
Repr. wg Paszkiewicza 1991
„czystości stylistycznej", ponieważ zdo-
biące je malowidła, wykonywane m.in.
przez Grigorija G. Gagarina, miały na
wskroś akademicki charakter. Dopiero
pod koniec wieku XIX zaczęto naślado-
wać śmielej „prymitywizm" malarstwa
bizantyńskiego, nie stroniąc przy tym od
wczesnomodernistycznej stylizacji, cha-
rakterystycznej zwłaszcza dla malowideł
Wiktora M. Wasniecowa i Michaiła W.
Niestierowa, prezentujących szczególnie
wysoką klasę artystyczną (s. 161-206).
Pierwszy z owych artystów odegrał
kluczową rolę w opracowaniu wystroju
wnętrza Soboru Św. Aleksandra Newskie-
go w Warszawie (il. 13). Ów znakomity
bizantynizający Gesamtkunstwerk, wyko-
nany po roku 1901, nie został odnotowany
przez Kiszkinową być może dlatego, że
warszawska świątynia została rozebrana
w roku 1925. Część zdobiących ją mozaik
przeniesiono jednak do soboru w Barano-
wiczach33, a wygląd sporej części malo-
wideł utrwalono na fotografiach, opubli-
KynariH (przyp. 10), s. 17-18.
333