DOI Artikel:
Lebensztejn, Anna: U źródeł malarstwa pejzażowego: Krajobrazy w rzymskim malarstwie ściennym sprzed Sacco di Roma
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.25942#0081
wznoszącym się, brzegu stoją
zabudowania mieszkalne i go-
spodarskie. Ukazany widok ma
realistyczny charakter i można
go prawdopodobnie identyfiko-
wać z widokiem doliny Tybru
w okolicach Rzymu26. Artysta
nie nakreśla pejzażu w sposób
bardzo szczegółowy, pozbawia
go ostrości, stosując perspekty-
wę powietrzną i przedstawiając
go w sumaryczny sposób. Krajo-
braz ten nie odtwarza widoków
antycznych budowli czy ruin:
tutaj pejzaż realistycznie oddaje
wygląd okolic o wiejskim charak-
terze, w których można dostrzec
chaty i budynki gospodarcze nad
brzegiem Tybru, obrazujące pod-
miejskie zakątki Rzymu w począt-
kach XVI w. Ów odwołujący się
do rzeczywistości krajobraz został
namalowany z wykorzystaniem
ciepłych barw, przywodzących na
myśl malarstwo weneckie.
Pejzaż o podobnym spokoj-
nym charakterze, z widocznym
w oddali na stoku wzgórza wło-
skim miasteczkiem, pojawia
się również m.in. we fresku pre-
zentującym Boga ukazującego się
Mojżeszowi pod postacią krzewu
gorejącego (il. 4). Inny rozległy
pejzaż rzeczny, w mniejszym stopniu wykazujący wpływy weneckie, malowany
zaś bardziej dynamicznie, można dostrzec w scenie przedstawiającej znalezienie
Mojżesza przez córkę faraona (il. 5), w której za plecami postaci rzeka wije się
łagodnymi zakolami aż po widoczne na horyzoncie strome zbocza gór schodzące
do tafli wody. Wydaje się, że krajobraz odwołuje się do rzeczywistych widoków,
nacechowanych jednak północnym kolorytem. Chłodne barwy pejzażu, wśród
których dominują zielenie i błękity, odróżniają go od krajobrazu w Spotkaniu
Abrahama z Melchizedekiem, podczas gdy sam widok został namalowany bardziej
szkicowo, szybkimi pociągnięciami pędzla, bez uwzględniania zbędnych detali.
W warstwie formalnej krajobraz czerpie wzorce zarówno z malarstwa weneckiego
(rozległe plamy koloru), jak i z malarstwa flamandzkiego (chłodna kolorystyka)
oraz antycznego (szkicowość).
4. Rafael i warsztat (Guil-
laume de Marcillat?), Krzew
gorejqcy, Loggia Rafaela,
Pałac Watykański, ok. 1519-
Wg Dacos (przyp. 17), s. 170
5. Rafael i warsztat (Giulio
Romano?), Znalezienie Moj-
żesza, Loggia Rafaela, Pałac
Watykański, ok. 1519.
Wg Dacos (przyp. 17), s. 169
26 Podobnie na temat identyfikacji krajobrazu w scenie zob. Denker Nesselrath (przyp. 22),
s. 56.
U źródeł malarstwa pejzażowego...
79
zabudowania mieszkalne i go-
spodarskie. Ukazany widok ma
realistyczny charakter i można
go prawdopodobnie identyfiko-
wać z widokiem doliny Tybru
w okolicach Rzymu26. Artysta
nie nakreśla pejzażu w sposób
bardzo szczegółowy, pozbawia
go ostrości, stosując perspekty-
wę powietrzną i przedstawiając
go w sumaryczny sposób. Krajo-
braz ten nie odtwarza widoków
antycznych budowli czy ruin:
tutaj pejzaż realistycznie oddaje
wygląd okolic o wiejskim charak-
terze, w których można dostrzec
chaty i budynki gospodarcze nad
brzegiem Tybru, obrazujące pod-
miejskie zakątki Rzymu w począt-
kach XVI w. Ów odwołujący się
do rzeczywistości krajobraz został
namalowany z wykorzystaniem
ciepłych barw, przywodzących na
myśl malarstwo weneckie.
Pejzaż o podobnym spokoj-
nym charakterze, z widocznym
w oddali na stoku wzgórza wło-
skim miasteczkiem, pojawia
się również m.in. we fresku pre-
zentującym Boga ukazującego się
Mojżeszowi pod postacią krzewu
gorejącego (il. 4). Inny rozległy
pejzaż rzeczny, w mniejszym stopniu wykazujący wpływy weneckie, malowany
zaś bardziej dynamicznie, można dostrzec w scenie przedstawiającej znalezienie
Mojżesza przez córkę faraona (il. 5), w której za plecami postaci rzeka wije się
łagodnymi zakolami aż po widoczne na horyzoncie strome zbocza gór schodzące
do tafli wody. Wydaje się, że krajobraz odwołuje się do rzeczywistych widoków,
nacechowanych jednak północnym kolorytem. Chłodne barwy pejzażu, wśród
których dominują zielenie i błękity, odróżniają go od krajobrazu w Spotkaniu
Abrahama z Melchizedekiem, podczas gdy sam widok został namalowany bardziej
szkicowo, szybkimi pociągnięciami pędzla, bez uwzględniania zbędnych detali.
W warstwie formalnej krajobraz czerpie wzorce zarówno z malarstwa weneckiego
(rozległe plamy koloru), jak i z malarstwa flamandzkiego (chłodna kolorystyka)
oraz antycznego (szkicowość).
4. Rafael i warsztat (Guil-
laume de Marcillat?), Krzew
gorejqcy, Loggia Rafaela,
Pałac Watykański, ok. 1519-
Wg Dacos (przyp. 17), s. 170
5. Rafael i warsztat (Giulio
Romano?), Znalezienie Moj-
żesza, Loggia Rafaela, Pałac
Watykański, ok. 1519.
Wg Dacos (przyp. 17), s. 169
26 Podobnie na temat identyfikacji krajobrazu w scenie zob. Denker Nesselrath (przyp. 22),
s. 56.
U źródeł malarstwa pejzażowego...
79