DOI Artikel:
Nowak, Weronika: „Fabryka” kościoła i klasztoru ss. Norbertanek w Imbramowicach w latach 1711–1740: nowe ustalenia w sprawie finansowania i organizacji prac budowlanych oraz angażowanych artystów
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.51255#0076
trwało do 1739 roku (tab. i)37. Równolegle dekorowano kościół. W 1721 roku
ukończono malowidła sklepienne38, a w roku 1726 na chórze zakonnym ustawiono
stalle - ostatni element drewnianego wyposażenia kościoła39. Prace pozłotnicze
w świątyni prowadzono w latach 1717-173740. Długi okres trwania tego procesu
uwarunkowany był z jednej strony kwestiami technologicznymi - czasem po-
trzebnym na całkowite wyschnięcie drewna lipowego, z drugiej finansowymi -
prace te realizowano kosztem pozyskiwanych fundatorów. Ostatnim etapem
było wstawienie lustrzanych tafli do ołtarzy NMP i św. Gertrudy, pokrycie dachu
kościoła blachą miedzianą i położenie kamiennej posadzki, którą ukończono
dopiero w 1740 roku41. Konieczność odbudowy klasztoru wpłynęła także na de-
cyzję o wprowadzeniu dwóch nowych elementów - murowanej wieży kościelnej
oraz położonego na południu parterowego skrzydła gospodarczego. Zastąpiły
one drewniane budynki służące wcześniej tym funkcjom42. Prace przy części
gospodarczej wymagały założenia nowych fundamentów, budowy systemu kana-
lizacyjnego odprowadzającego wodę z pomieszczeń kuchennych i łaźni, a także
budowy pieców w piekarni. Z tego powodu zapewne prowadzono je aż siedem
lat - od 1719 do 1726 roku (tab. i)43.
Jako podsumowanie powyższych uwag należy wskazać na kilka kwestii zwią-
zanych z podjęciem dzieła odbudowy klasztoru Norbertanek w Imbramowicach
i zakresem przeprowadzonych prac. Zniszczenia dokonane przez pożar uniemoż-
liwiły dalsze użytkowanie budynku, ponieważ spłonęły wszystkie jego dachy oraz
duża część wyposażenia. Warto zaznaczyć, że prawdopodobnie ocalono wówczas
większość ceglanych murów, a ich wykorzystanie pozwalało na zmniejszenie kosz-
tów odnowienia klasztoru i szybsze jego ukończenie. Zamówiony u architekta
Kacpra Bażanki projekt budowli musiał natomiast uwzględniać zachowane części
budynku, a więc mury kościoła, krużganka, części zachodniej klasztoru oraz praw-
dopodobnie także murowanych pomieszczeń skrzydła południowego i wschod-
niego, szczególnie oratorium i zakrystii. Szeroko zakrojona odbudowa przyczyniła
się do ujednolicenia dawnego założenia przez nadbudowanie murów, wzniesienie
drugiej kondygnacji pierwotnie parterowego klasztoru, założenie sklepień i więźby
dachowej oraz zastąpienie drewnianych części nowymi, murowanymi - zbudowano
skrzydło gospodarcze oraz wieżę położoną na zachodzie kościoła.
37 Ibidem, s. 170,175,181,203,212,224. Ostatnim elementem były szafy biblioteczne ufundowane
przez Dominika Lochmana w 1739 r., zob. ibidem, s. 248.
38 Ibidem, s. 90, 99-100,114-115,121-122,126,136-137, 225-226.
39 Ołtarze oraz inne elementy małej architektury ustawiano sukcesywnie w latach 1716-1726. Wy-
konywał je krakowski warsztat Antoniego Frączkiewicza oraz stolarze miejscowi, zob. ibidem,
s. 85, 99,107,111,117,119-120,125,131,143,152-153,164,192,194,197-198.
40 Ibidem, s. 98,110,164,174-177,179-180,185-192, 209-210, 222, 224, 234-235.
41 Ibidem, s. 244, 246, 254. O pracach tych wzmiankowano także w korespondencji, zob. M. Dę-
bowska, Listy Dominika Lochmana, s. 286-318.
42 Drewnianą wieżę stojącą na wschodzie kościoła wzniesiono po 1638 r. na polecenie biskupa
krakowskiego Jakuba Zadzika, zob. ani, sygn. C48, k. 30. Uległa ona spaleniu w 1710 r., zob. Zofia
Grothówna. Kronika klasztorna, s. 44. Z pożaru ocalono drewniane budynki gospodarcze, które
w latach 1725-1729 sukcesywnie rozbierano i zastępowano nowymi, murowanymi oficynami
(ibidem, s. 186, 223).
43 Ibidem, s. 120-121,124,130-131,135-137,140-143,146,149,153,164,168,180,202-203. Od 1728 do
1731 r. odnotowano jeszcze drobne prace przy oficynach - zakładanie drabin przy kominach
w kuchni i piekarni, regulację rzeki Dłubni i dobudowę kanałów odprowadzających wodę
z pomieszczeń gospodarczych, zob. ibidem, s. 213, 227, 233.
.Fabryka” kościoła i klasztoru ss. Norbertanek w Imbramowicach w latach 1711-1740
75
ukończono malowidła sklepienne38, a w roku 1726 na chórze zakonnym ustawiono
stalle - ostatni element drewnianego wyposażenia kościoła39. Prace pozłotnicze
w świątyni prowadzono w latach 1717-173740. Długi okres trwania tego procesu
uwarunkowany był z jednej strony kwestiami technologicznymi - czasem po-
trzebnym na całkowite wyschnięcie drewna lipowego, z drugiej finansowymi -
prace te realizowano kosztem pozyskiwanych fundatorów. Ostatnim etapem
było wstawienie lustrzanych tafli do ołtarzy NMP i św. Gertrudy, pokrycie dachu
kościoła blachą miedzianą i położenie kamiennej posadzki, którą ukończono
dopiero w 1740 roku41. Konieczność odbudowy klasztoru wpłynęła także na de-
cyzję o wprowadzeniu dwóch nowych elementów - murowanej wieży kościelnej
oraz położonego na południu parterowego skrzydła gospodarczego. Zastąpiły
one drewniane budynki służące wcześniej tym funkcjom42. Prace przy części
gospodarczej wymagały założenia nowych fundamentów, budowy systemu kana-
lizacyjnego odprowadzającego wodę z pomieszczeń kuchennych i łaźni, a także
budowy pieców w piekarni. Z tego powodu zapewne prowadzono je aż siedem
lat - od 1719 do 1726 roku (tab. i)43.
Jako podsumowanie powyższych uwag należy wskazać na kilka kwestii zwią-
zanych z podjęciem dzieła odbudowy klasztoru Norbertanek w Imbramowicach
i zakresem przeprowadzonych prac. Zniszczenia dokonane przez pożar uniemoż-
liwiły dalsze użytkowanie budynku, ponieważ spłonęły wszystkie jego dachy oraz
duża część wyposażenia. Warto zaznaczyć, że prawdopodobnie ocalono wówczas
większość ceglanych murów, a ich wykorzystanie pozwalało na zmniejszenie kosz-
tów odnowienia klasztoru i szybsze jego ukończenie. Zamówiony u architekta
Kacpra Bażanki projekt budowli musiał natomiast uwzględniać zachowane części
budynku, a więc mury kościoła, krużganka, części zachodniej klasztoru oraz praw-
dopodobnie także murowanych pomieszczeń skrzydła południowego i wschod-
niego, szczególnie oratorium i zakrystii. Szeroko zakrojona odbudowa przyczyniła
się do ujednolicenia dawnego założenia przez nadbudowanie murów, wzniesienie
drugiej kondygnacji pierwotnie parterowego klasztoru, założenie sklepień i więźby
dachowej oraz zastąpienie drewnianych części nowymi, murowanymi - zbudowano
skrzydło gospodarcze oraz wieżę położoną na zachodzie kościoła.
37 Ibidem, s. 170,175,181,203,212,224. Ostatnim elementem były szafy biblioteczne ufundowane
przez Dominika Lochmana w 1739 r., zob. ibidem, s. 248.
38 Ibidem, s. 90, 99-100,114-115,121-122,126,136-137, 225-226.
39 Ołtarze oraz inne elementy małej architektury ustawiano sukcesywnie w latach 1716-1726. Wy-
konywał je krakowski warsztat Antoniego Frączkiewicza oraz stolarze miejscowi, zob. ibidem,
s. 85, 99,107,111,117,119-120,125,131,143,152-153,164,192,194,197-198.
40 Ibidem, s. 98,110,164,174-177,179-180,185-192, 209-210, 222, 224, 234-235.
41 Ibidem, s. 244, 246, 254. O pracach tych wzmiankowano także w korespondencji, zob. M. Dę-
bowska, Listy Dominika Lochmana, s. 286-318.
42 Drewnianą wieżę stojącą na wschodzie kościoła wzniesiono po 1638 r. na polecenie biskupa
krakowskiego Jakuba Zadzika, zob. ani, sygn. C48, k. 30. Uległa ona spaleniu w 1710 r., zob. Zofia
Grothówna. Kronika klasztorna, s. 44. Z pożaru ocalono drewniane budynki gospodarcze, które
w latach 1725-1729 sukcesywnie rozbierano i zastępowano nowymi, murowanymi oficynami
(ibidem, s. 186, 223).
43 Ibidem, s. 120-121,124,130-131,135-137,140-143,146,149,153,164,168,180,202-203. Od 1728 do
1731 r. odnotowano jeszcze drobne prace przy oficynach - zakładanie drabin przy kominach
w kuchni i piekarni, regulację rzeki Dłubni i dobudowę kanałów odprowadzających wodę
z pomieszczeń gospodarczych, zob. ibidem, s. 213, 227, 233.
.Fabryka” kościoła i klasztoru ss. Norbertanek w Imbramowicach w latach 1711-1740
75