Molè, Vojeslav: Sztuka rosyjska do roku 1914 (Wrocław [u.a.], 1955)

MALARSTWO DRUGIEJ POŁOWY XIX W. RIEPIN

291

dumnych przodków artysty pochodzącego z kozackiego rodu. Malarz okazał się
w tym obrazie niezrównanym realistą i kolorystą, który przeniósł w kolorową
wizję świat Kozaków Gogola, ludzi o niepohamowanym temperainencie, trafnym
dowcipie i rozlewnym humorze. A cały ten tak wspaniale swobodny świat ujęty
został przez malarza w ramy kompozycji ldasycznej, której środek stanowi pisarz
i naokoło niego zehrani Kozacy, siedzący i stojący, każdy inny, każdy w odmienny
sposób wyrażający swój temperament i charakter, cała gałeria niezrównanych za-
wadiackich typów, młodych i starych, a obramienie tej tak różnorodnie ożywio-
nej gmpy to dwie spokojne, odwrócone od widza postaci. Niemniej znamienna
jest ta kompozycja także pod względem kolorystycznym, przy całej swej bujno-
ści harmonijnie zrównoważona, przy czym czerwdeń stanowi jej ton podstawowy.

Taki jest Riepiu realista i historyk. Jakże inna jest jego twórczość od histo-
rycznego malarstwa Matejki, z którym oprócz głębokiego szacunku odczuwanego
dla malarza polskiego łączyła go zasadnicza nuta realistyczna, a także bogactwo
kolorytu. Różnice są jednak łatwo zrozumiałe; są one wynikiem nie tylko róż-
nic indywidualnych, ale także różnych środowisk i społeczeństw, do których obaj
malarze należeli.

Mniej szczęścia miał Riepin w malarstwie religijnym, w którym również był
czynny. Znany jest szczególnie jego Cud św. Mikolaja Cudotwórcy. Malarz pozo-
stał i tutaj realistą, ale końcowy efekt jest o wiele bledszy od efektów i praw-

230. I. E. Riepin: Znporożcy piBzą łist do sułtana. Środkowa część kompozycji.