DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.24193#0025
sławowicza. Przyjęcie religii chrześcijańskiej z Bizancjum spowo-
dowało wiele następstw, a więc przede wszystkim zbliżenie Rusi
do najwyżej wówczas stojącego ośrodka kulturalnego — Kon-
stantynopola, konsolidację klasy feudałów wokół nowej ideolo-
gii podtrzymywanej przez aparat kościelny i możliwość nawią-
zania kontaktów z państwami całej Europy. Rozległe terytorial-
nie państwo kijowskie nie utrzymało się jednak długo, już w po-
łowie XII wieku m. in. na skutek wzmocnienia wielkiej własności
ziemskiej i politycznego wzrostu miast wyodrębniły się na Rusi
kijowskiej takie księstwa jak: nowogrodzkie, rostowsko-suzdal-
skie, muromsko-riazańskie, smoleńskie, kijowskie, czernihowskie,
siewierskie, perejasławskie, wołyńskie, halickie, połockie i turow-
sko-pińskie, które z kolei rozpadły się na jeszcze mniejsze częśck
Spośród tych księstw najważniejsze ośrodki kulturalne stanowiły
księstwa — kijowskie, suzdalskie i nowogrodzkie. Kres ich roz-
wojowi położył najazd Mongołów (ok. 1240 r.), od którego po-
został wolny jedynie Nowogród.
Wobec małej liczby zachowanych zabytków, bardzo dużej roli
importów z Bizancjum oraz ożywionej działalności artystów
bizantyńskich trudno jest zwłaszcza w początkowym okresie
z całą odpowiedzialnością na zasadzie dociekań stylowych wy-
odrębnić zabytki malarstwa sztalugowego pochodzące z tych
trzech ośrodków. Nie ulega wątpliwości, że ikona jest na Rusi
zadomowiona od samego początku zjawienia się na tych ziemiach
chrześcijańskiej sztuki sakralnej. Pierwsze ikony sprowadzano
z bliskich i odleglejszych środowisk greckich — tak np. już książę
Włodzimierz wywiózł ikony z Chersonesu, bizantyńskiej kolonii
na Krymie, by ozdobić nimi założoną przez siebie pierwszą mo-
numentalną świątynię, cerkiew Dziesięcinną w Kijowie. Wraz
z mozaicystami i malarzami greckimi, którzy wykonali deko-
rację malarską owej cerkwi jak i soboru św. Zofii za następcy
Włodzimierza Jarosława Mądrego oraz dalszych fundacji ksią-
żęcych, napłynęli równocześnie także i malarze ikon — ikono-
piscy. Dobierali oni sobie miejscowych uczniów szkoląc ich
w swoim zawodzie. Pierwszym znanym z nazwiska malarzem
dowało wiele następstw, a więc przede wszystkim zbliżenie Rusi
do najwyżej wówczas stojącego ośrodka kulturalnego — Kon-
stantynopola, konsolidację klasy feudałów wokół nowej ideolo-
gii podtrzymywanej przez aparat kościelny i możliwość nawią-
zania kontaktów z państwami całej Europy. Rozległe terytorial-
nie państwo kijowskie nie utrzymało się jednak długo, już w po-
łowie XII wieku m. in. na skutek wzmocnienia wielkiej własności
ziemskiej i politycznego wzrostu miast wyodrębniły się na Rusi
kijowskiej takie księstwa jak: nowogrodzkie, rostowsko-suzdal-
skie, muromsko-riazańskie, smoleńskie, kijowskie, czernihowskie,
siewierskie, perejasławskie, wołyńskie, halickie, połockie i turow-
sko-pińskie, które z kolei rozpadły się na jeszcze mniejsze częśck
Spośród tych księstw najważniejsze ośrodki kulturalne stanowiły
księstwa — kijowskie, suzdalskie i nowogrodzkie. Kres ich roz-
wojowi położył najazd Mongołów (ok. 1240 r.), od którego po-
został wolny jedynie Nowogród.
Wobec małej liczby zachowanych zabytków, bardzo dużej roli
importów z Bizancjum oraz ożywionej działalności artystów
bizantyńskich trudno jest zwłaszcza w początkowym okresie
z całą odpowiedzialnością na zasadzie dociekań stylowych wy-
odrębnić zabytki malarstwa sztalugowego pochodzące z tych
trzech ośrodków. Nie ulega wątpliwości, że ikona jest na Rusi
zadomowiona od samego początku zjawienia się na tych ziemiach
chrześcijańskiej sztuki sakralnej. Pierwsze ikony sprowadzano
z bliskich i odleglejszych środowisk greckich — tak np. już książę
Włodzimierz wywiózł ikony z Chersonesu, bizantyńskiej kolonii
na Krymie, by ozdobić nimi założoną przez siebie pierwszą mo-
numentalną świątynię, cerkiew Dziesięcinną w Kijowie. Wraz
z mozaicystami i malarzami greckimi, którzy wykonali deko-
rację malarską owej cerkwi jak i soboru św. Zofii za następcy
Włodzimierza Jarosława Mądrego oraz dalszych fundacji ksią-
żęcych, napłynęli równocześnie także i malarze ikon — ikono-
piscy. Dobierali oni sobie miejscowych uczniów szkoląc ich
w swoim zawodzie. Pierwszym znanym z nazwiska malarzem