DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.41973#0093
ATRIA NOVA
Dwa zmodernizowane skrzydła pałacu wawelskiego, zachodnie i północne, z wy-
godnymi apartamentami pary królewskiej, mimo funkcjonowaniajeszcze starych
pomieszczeń w południowo-wschodnim budynku gotyckim nie były wystar-
czające dla potrzeb dworu (przebywającego teraz niemal stale w stolicy) oraz związanych
z zamkiem krakowskim urzędów W szczególności brakowało odpowiednich apartamen-
tów dla gości królewskich, takich jak np. obcy władcy, któiych na Wawelu lokowano przecież
w XIV i XV w. Fakt ten musiał się ujawnić dobitnie zwłaszcza w roku 1518 podczas uro-
czystych zaślubin Zygmunta i Bony, na które przybyło wiele znakomitości. Toteż wtedy
właśnie sformułowany został plan dalszej rozbudowy pałacu, przewidujący zamknięcie
prostokątu dziedzińca1.
Do rozbiórki skrzydła gotyckiego przystąpiono w maju 1519 r.2. Fundamenty pod
pierwszą partię nowego, wschodniego gmachu, do wieży Jordanki, położono w roku
1520, a pod część wysuniętą ok. 10 m poza obręb zlikwidowanych zabudowań średnio-
wiecznych - 6 marca 1521. Prace budowlano-konstrukcyjne trwały do roku 15243. Pro-
wadzenie ich ułatwiała nieobecność w Klukowie króla i jego dworu (od XI 1519 do V 1521
i od 28 X 1521 do 2 I 1523)4, a narodziny następcy tronu, Zygmunta Augusta (1 VIII 1520),
dodatkowo uzasadniały konieczność powiększenia rezydencji.
1 Zob. relacja Decjusza cytowana wyżej w rozdziale „Atria reginalis maiestatis”.
2 CHMIEL, s. 20 - Rado distributorum in aedificadonem castri exfundamentis, quae aedificado incepit a domenica
conductus Pascae (1 Maii) anno 1519. Por. m.in. FISCEIINGER, FABIANSKI, 2009, s. 60; RATAJCZAK,
2011, s. 169.
3 MPH, s. 99-Eodem anno [1521] pars edificium castri Cracouiensis, uersus ortum solis, exfundo denuo construitur, atque
extra murum castri, uersus claustrum Bernardinorum, ad quinque latros extenditur. [...] Fundamentum autem pro nouo
muro locatum est [...] circa turrim uersus meridiem. [...] fundamentum quod intus est in castro, est locatum anno domini
1520, sedfundamentum extra additum est locatum anno domini 1521 in uigilia sancti Thome deAquino [6 marca]. Por.
m.in. CHMIEL, s. 23 (9 XII 1521, emi 9 stamina panni grisei pro tartatis laborantibus in arce Cracouiensi),
30 (12 III 1524, caldeatori pro 4 globis cupreis super aedifcia nouae castri Cracouiensis). Zob. FISCHINGER,
FABIANSKI, 2009, s. 60-63; RATAJCZAK, 2011, s. 169-173; FISCEIINGER, FABIANSKI, 2013, s. 84-85.
4 GĄSIOROWSKI, 1973, s. 262-263; POCIECHA, t. 2, 1949, s. 107-113.
89
Dwa zmodernizowane skrzydła pałacu wawelskiego, zachodnie i północne, z wy-
godnymi apartamentami pary królewskiej, mimo funkcjonowaniajeszcze starych
pomieszczeń w południowo-wschodnim budynku gotyckim nie były wystar-
czające dla potrzeb dworu (przebywającego teraz niemal stale w stolicy) oraz związanych
z zamkiem krakowskim urzędów W szczególności brakowało odpowiednich apartamen-
tów dla gości królewskich, takich jak np. obcy władcy, któiych na Wawelu lokowano przecież
w XIV i XV w. Fakt ten musiał się ujawnić dobitnie zwłaszcza w roku 1518 podczas uro-
czystych zaślubin Zygmunta i Bony, na które przybyło wiele znakomitości. Toteż wtedy
właśnie sformułowany został plan dalszej rozbudowy pałacu, przewidujący zamknięcie
prostokątu dziedzińca1.
Do rozbiórki skrzydła gotyckiego przystąpiono w maju 1519 r.2. Fundamenty pod
pierwszą partię nowego, wschodniego gmachu, do wieży Jordanki, położono w roku
1520, a pod część wysuniętą ok. 10 m poza obręb zlikwidowanych zabudowań średnio-
wiecznych - 6 marca 1521. Prace budowlano-konstrukcyjne trwały do roku 15243. Pro-
wadzenie ich ułatwiała nieobecność w Klukowie króla i jego dworu (od XI 1519 do V 1521
i od 28 X 1521 do 2 I 1523)4, a narodziny następcy tronu, Zygmunta Augusta (1 VIII 1520),
dodatkowo uzasadniały konieczność powiększenia rezydencji.
1 Zob. relacja Decjusza cytowana wyżej w rozdziale „Atria reginalis maiestatis”.
2 CHMIEL, s. 20 - Rado distributorum in aedificadonem castri exfundamentis, quae aedificado incepit a domenica
conductus Pascae (1 Maii) anno 1519. Por. m.in. FISCEIINGER, FABIANSKI, 2009, s. 60; RATAJCZAK,
2011, s. 169.
3 MPH, s. 99-Eodem anno [1521] pars edificium castri Cracouiensis, uersus ortum solis, exfundo denuo construitur, atque
extra murum castri, uersus claustrum Bernardinorum, ad quinque latros extenditur. [...] Fundamentum autem pro nouo
muro locatum est [...] circa turrim uersus meridiem. [...] fundamentum quod intus est in castro, est locatum anno domini
1520, sedfundamentum extra additum est locatum anno domini 1521 in uigilia sancti Thome deAquino [6 marca]. Por.
m.in. CHMIEL, s. 23 (9 XII 1521, emi 9 stamina panni grisei pro tartatis laborantibus in arce Cracouiensi),
30 (12 III 1524, caldeatori pro 4 globis cupreis super aedifcia nouae castri Cracouiensis). Zob. FISCHINGER,
FABIANSKI, 2009, s. 60-63; RATAJCZAK, 2011, s. 169-173; FISCEIINGER, FABIANSKI, 2013, s. 84-85.
4 GĄSIOROWSKI, 1973, s. 262-263; POCIECHA, t. 2, 1949, s. 107-113.
89