ΑΔ. ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΥ
ΚΑΘΗΓΗΤΟΥ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΕΝ ΤΩι ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩι ΑΘΗΝΩΝ
Ο "ΜΥΣΤΡΑΣ,,
Μεταξύ των μεγάλων θεαμάτων τής φύσεως, τής ιστορίας,
τής τέχνης, τα όποια δύνανται νά εύρεθούν εις τήν οικουμένην,
ύπερέχουσαν θέσιν κατέχει ό «Μυστράς», ή πόλις των Παλαιο-
λόγων, ή όποία έξεπήδησεν αίφνιδίως τά τέλη τού ΙΓ' αίώνος
άπό μίαν κλιτύν τού Ταϋγέτου.Άλλ' υπερέχει πάντων ό Μυστράς,
διότι είναι ίσως ό μόνος τόπος τού κόσμου, εις τον όποιον ενώ-
νονται με γοητευτικήν αρμονίαν πλούσιαι καλλονα!τής φύσεως
και τής τέχνης, πλούσιαι αναμνήσεις τής ιστορίας καί τού βίου.
Έπ' ιαιώνας έ'μενεν απαρατήρητος ό ευρύτατος έρειπιών.
ΤΟ ΚΑΣΤΡΟΝ ΤΟΥ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΥ
AD. ADAMANTIOU
PROFESSEUR D’HISTOIRE DE L’ART BYZANTIN A L’UNIVERSITÉ D’ATHÈNES
"MYSTRA,,
La nature, l’histoire, l’art ne nous offrent rien de compara-
ble à Mystra, cette ville des Paléologues qui, vers la fin du
XIIIe siècle, a surgi sur une des pentes du Taygète. Mystra
s’impose à l’admiration universelle, parce que c’est peut-être
la seule localité au monde où, très harmonieusement alliées,
brillent de tout leur éclat une foule de beautés naturelles
et artistiques, de riches souvenirs de l’histoire et des vicissi-
tudes humaines.
Devenu un champ de ruines, Mystra disparaît dans l’oubli
Μόλις ;εσχάτως ήμέτεροι και ξένοι Βυζαντινόλόγοι, φιλίστορες κα'ι φιλότεχνοι, έκαμαν
τον κόσμον νά προσέξη εις το ύπέροχον ιστορικόν, καλλιτεχνικόν κα' ιφυσικόν θέαμα.
Κα' ισήμερον δεν υπάρχει εις τον κόσμον μορφωμένος άνθρωπος, ό όποιος δεν τρέφει
μεταξύ των σχεδίων του τον διακαή πόθον νά έπισκεφθή τόν Μυστράν.
Φύσις, Ιστορία, Τέχνη. Τά πάντα συνεδυάσθησαν διά νά καταστήσουν τόν
τόπον τούτον αληθινόν προσκύνημα των ανθρώπων, οί όποιοι επιθυμούν μέ ύψηλάς
αισθητικός απολαύσεις νά παρηγορήσουν τήν εκλεκτήν φύσιν αυτών άπό τάς ταπεινός
φροντίδας τού καθημερινού βίου.
Εις τό βουνόν εκείνο τού Μυστρά έστησαν τάς σκηνάς των Φράγκοι σιδηροχίτονες
ίππόται, άπό τόν βράχον εκείνον ώνειρεύθησαν οί Παλαιολόγοι ν' αναδημιουργήσουν
τήν πίπτουσαν Ελληνικήν Αύτοκρατορίαν. Ως πρός δέ τήν τέχνην, εις τό εσωτερικόν
τών ναών αί άριστοτεχνικα' ιτοιχογραφίαι κα' ιαί λεπτεπίλεπτοι γλυπτα! διακοσμήσεις
φανερώνουν έργα αληθινής Άναγεννήσεως. "Εξω, τό γραφικόν κάστρον πού στεφανώνει
τό βουνόν, αί χαριτωμέναι έκκλησίαι πού υψώνουν τούς τρούλλους κα'ι τά κωδωνοστά-
σιά των είς τόν ουρανόν, τά επιβλητικά παλάτια κα' ιτά πολυειδή οικήματα, τά τείχη
με τά οδοντωτός επάλξεις κα'ι οί ύψηλο' ιπύργοι δίδουν είς ήμάς τήν εικόνα μιας άφαν- ,
τάστου ίστορικής άναπαραστάσεως. Λεν έχει ή φαντασία παρά μόνον ν' άναπλάση τούς
άρειμανίους Βυζαντινούς άρχοντας κα'ι άρχοντίσσας, οί όποιοι έφιπποι κα'ι χρυσοστόλι-
στοι άνήρχοντο διά τών έλικοειδών στενωπών είς τά Παλάτια τών Δεσποτών κα'ι είς
τό κάστρον τού Βιλλαρδουΐνου. Όποΐαι καλλιτεχνικά! απολαύσεις, όποΐαι ίστορικα!
αναμνήσεις γεμίζουν τήν ψυχήν τού θεατού! Κα'ι ύπεράνω ό μεγαλοπρεπής Ταΰγετος,
κάτω ή καταπράσινη κοιλάς τού Ευρώτα με τάς σκιάς τών ήρώων τής Σπάρτης!
Επιφανής Γάλλος συγγραφεύς τό ταξίδιον είς τήν Σπάρτην κα' ι είς τόν Μυστράν
άπεκάλεσε Λουτρόν Εθνικόν. Είς τό ταξίδιον αύτό θά δώση ζωηρότερον πόθον τό
ώραΐον κα'ι πλούσιον «Λεύκωμα τών Φωτογραφιών τού Μυστρά». Με κόπους
κα'ι δαπάνας, μέ είδικήν γνώσιν κα'ι μελέτην, πρό παντός μέ καλαισθησίαν εξαιρετικήν
ό εν Σπάρτη καλλιτέχνης φωτογράφος κ. Γεώργ. Ν. Γεωργιάδης έφιλοτέχνησε τό
Λεύκωμα τούτο. Γραφικώταται απόψεις τού έρειπιώνος, κομψότατα αρχιτεκτονικά
μνημεία, θελκτικά! τοιχογραφίαι κα' ι χαριέστατα γλυπτά είς σειράν 160 έξόχων φωτο-
γραφιών παρελαύνουν πρό τών οφθαλμών, κα'ι κάμνουν ν' άναζή ένώπιόν μας ό
Βυζαντινός Μυστράς μέ ολον τόν ίστορικόν κα'ι καλλιτεχνικόν πλούτον αύτού.
ΑΔ. ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΥ
pendant de longs siècles. C’est à peine si, tout récemment, stimulés par leur amour
de l’histoire et de l’art, des byzantinologues hellènes et étrangers ont attiré l’attention
du monde sur cet incomparable trésor. De nos jours, il n’est point d’homme cultivé
qui parmi ses projets de voyage ne caresse celui de visiter Mystra.
Tout, en effet, contribue à faire de ce lieu un but de pèlerinage pour ceux qui,
las des soucis déprimants de la lutte pour la vie, désirent y faire diversion par de
hautes satisfactions esthétiques. Sur la montagne de Mystra, les chevaliers francs
bardés de fer ont dressé leurs tentes, sur les crêtes de ce rocher, les Paléologues ont
nourri leurs rêves grandioses du relèvement de l’empire hellénique en décadence.
L’art y est magnifiquement représenté dans l’intérieur des églises dont les peintures
murales et les gracieux motifs sculpturaux témoignent d’une véritable renaissance
dans le culte du beau.
Le château pittoresque qui couronne la montagne, les charmantes églises qui
élèvent vers le ciel leurs dômes et leurs campaniles, les palais majestueux et les
demeures somptueuses, les murs d’enceinte crénelés et rendus plus massifs encore
par de hautes tours, offrent aux yeux un ensemble historique d’une magnificence
incomparable. Pour en compléter la vision, on n’a qu’à se représenter les belliqueux
archontes et archontesses byzantins qui, chamarrés d’or, montaient par des chemins
en spirale au palais des Despotes et au château des Villehardouins. De quelles
beautés, de quels souvenirs l’âme du visiteur n’est-elle pas inondée! Comme fond
de décor à ce tableau, le Taygète, et, aux pieds du mont aux pics neigeux, la ver-
doyante plaine de l’Eurotas hantée par les ombres des héros de Sparte.
Un brillant écrivain français a nommé le voyage à Sparte et à Mystra Un bain
national. Le désir de ce voyage deviendra plus vif encore, grâce au bel et riche
album des reproductions photographiques de Mystra. Frais, labeurs considérables,
M. Georgiadès, véritable spécialiste en la matière, et servi par un goût artistique
exceptionnel, n’a rien négligé pour faire de cet album un modèle du genre. Des vues
très pittoresques des monuments en ruine, des réalisations architecturales d’une
suprême élégance, des peintures murales pleines de charme et de gracieux fragments
de sculpture défilent sous nos yeux, en une série de 160 photographies faisant revivre
le Mystra byzantin avec tous ses trésors historiques et artistiques.
AD. ADAMANTIOU