DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.33707#0131
obicia skórzane sprowadzano także do Poiski z Nideriandów. Biskup Gembicki zapisał
katedrze krakowskiej testamentetn z 1657 roku -obicia Inderiandzkiego skôrzanego
iedną skrzynię« fak z tego widać, iicznych szpaierników, o ktôrych wzmianki napo-
tykatny w aktach, nie można utożsamiać z gobeiinnikami, uprawiaii oni bowietn okre-
śtone rzemioslo, z gobehnnictwem nic wspólnego nie mające Nazwa szpalery odnosi
się także do obić ściennych z brytów materyj różnego rodzaju, najczęściej adamaszko-
wych lub z Bywały też i haftowane szpalery. Karmelitki bose w Kra-
kowie posiadają późnobatokowe szpalery. haftowane włóczką na białych brytach sukien-
nych. Ślad szpaletów tego rodzaju przechował się i w poezji:
Na długim bârdzo haftuiąc szpalerze
Herbowne IANA Trzećiego Puklerze
Skąd jednak przyszły do tej nazwy gobeliny, nie wiadomo. Świeykowski ^ zgodnie
z SiemieńskimS przypuszcza, że szpalerami nazywano krajobrazowe gobeliny, ktôre we
Krancji zwano i że podobieństwo tych krajobrazowych gobelinôw do szpate-
rôw ogrodowych zapewne tę nazwę wywołało. Jest to w każdym razie bardzo dawna
nazwa, albowiem już w XV wieku używano jej do oznaczania opon <7/777 <=V
więc najprawdopodobniej werdjur Zdaje się, że w Polsce już w XVI wieku
posługiwano się niekiedy nazwą szpaler do oznaczania tkanin gobelinowych. Kate-
dra krakowska posiadała niegdyś z daru biskupa Piotra Tomickiego opony z jego her-
bem Łodzia; do gobelinôw zalicza je ks. Polkowski ^ i sądzę, że się nie myli, albowiem
w inwentarzu katedry z roku 1563 zapisane są pod nazwą CM/M, która najczęściej go-
beliny oznacza. Gdybyśmy tych opon nie przyjęli za gobeliny, musieiibyśmy — zwa-
żywszy, że wszystkie opony, ktôre katedra w 1363 roku posiadała, wyłącznie pod tą,
a nie żadną inną nazwą do inwentarza zaciągnięto — przyjąć, że katedra krakowska
w XVI wieku, więc w najświetniejszej dobie, ani jednego gobelinu nie posiadała, to zaś
nie wydaje się możliwem wobec obńtości gobelinów w apartamentach sąsiedniego
zamku. Widocznie trzy z opon Tomickiego zwracały uwagę wartością swoją, skoro im
dodano określenia: ÿM/rVrr:, ć-Ag-cM// /c3<77-A. Były to opony z wizerun-
kami świętych Stanisława, Wacława, Florjana, Piotra i Pawła, oraz z postaciami ze Sta-
rego Testamentu: <?MW Z?<7v/<//r ZMW r/zz//
<r/<r. Dwie z nich z legendą %</ Z/c77//MM77/ zw//: <r/c77/cM', na wszystkich zaś
widniały herby Łodzia. Jedną z nich przyozdabiano tron biskupi podczas nieszporów:
' Z//<«- a<-cń/z</ (*«///«// C<t/^^a/<-<r//r //<rr/<y/«<? C/«<r. /« </«« <-«K//7M«/Mr- ?<rr/<:««r«/« <r/ C<?<//<-////,
/«</,< //<<;//'/««;, C,. «/ <777 «,/ <79?. Rkps. Archiwum Kupituły Metropo-
[italnej Krakowskiej. Sygn. nr. 35.
- Cf. pp. 8—9 niniejszej pracy.
" ./',<.'/,.'/ .'„''«J', ,//.'*'<, //.-'«Z ,:3<*,-',' /<*ür,'/„ przez X. R. S. K. K. S. Ł ryoo. Z,.'
//,' ,<,<:/f'M<r."< .//,/<*jcyr/< W Krakowie, W Drukńmi Frinćiszka Cezżrego [. K. M. y I. M. X. Biskupâ
Kr&kowskiego, Xią/.ę/i/< Siewierskiego; t&kże Przes!awney Akâdemiey Kràkowskiey 'i'ypografa. p. F 4 verso.
Pieśó VII. Niebo pierwsze, /X</«<« <«,/.'://<. Cf. M. S. B. i. i n ,i e, .//,:« <,//' 7«'-,*/'<''//<= KLwówtS^ę. p. 603.
^ E. Świeykowski, X,/<ę,'.,' <,</7<-'«/« //',<,*/,*<',.' / Kraków 1906. p. 80.
' L. Siemieński, C ./'.,/://<*«/,/:«//. X,',///<,'/«'« -'t«//*«.,/,<. //*c«.«,<.'/ //'/-*/'/. A'«/' X'. Xr.,'/,-'/ A/
Kraków 1876. p. 103.
' //,'«: .Ç«/7.-<*/,< /,<«,',< . ««< ««< //,* ,<<-:',,«'//:«., r/ //,«'/,<«.,'. /<«'««/. <r/ . /<<<*: . /,</. - (/,:.,*/,:/. /,< «,7. /.//',/.
Du Cange, <?/««.,,r</«M <«r<//«r <r/ /«//«t«r /a//«//u//.s* IV/. Niort 188b. p. $40.
/ Ks. I. Połkowski, //«/<.-'//«:' : /*o/«/<ę,' «,< /C,<«,r/«. Kraków 1880. p. 6.
katedrze krakowskiej testamentetn z 1657 roku -obicia Inderiandzkiego skôrzanego
iedną skrzynię« fak z tego widać, iicznych szpaierników, o ktôrych wzmianki napo-
tykatny w aktach, nie można utożsamiać z gobeiinnikami, uprawiaii oni bowietn okre-
śtone rzemioslo, z gobehnnictwem nic wspólnego nie mające Nazwa szpalery odnosi
się także do obić ściennych z brytów materyj różnego rodzaju, najczęściej adamaszko-
wych lub z Bywały też i haftowane szpalery. Karmelitki bose w Kra-
kowie posiadają późnobatokowe szpalery. haftowane włóczką na białych brytach sukien-
nych. Ślad szpaletów tego rodzaju przechował się i w poezji:
Na długim bârdzo haftuiąc szpalerze
Herbowne IANA Trzećiego Puklerze
Skąd jednak przyszły do tej nazwy gobeliny, nie wiadomo. Świeykowski ^ zgodnie
z SiemieńskimS przypuszcza, że szpalerami nazywano krajobrazowe gobeliny, ktôre we
Krancji zwano i że podobieństwo tych krajobrazowych gobelinôw do szpate-
rôw ogrodowych zapewne tę nazwę wywołało. Jest to w każdym razie bardzo dawna
nazwa, albowiem już w XV wieku używano jej do oznaczania opon <7/777 <=V
więc najprawdopodobniej werdjur Zdaje się, że w Polsce już w XVI wieku
posługiwano się niekiedy nazwą szpaler do oznaczania tkanin gobelinowych. Kate-
dra krakowska posiadała niegdyś z daru biskupa Piotra Tomickiego opony z jego her-
bem Łodzia; do gobelinôw zalicza je ks. Polkowski ^ i sądzę, że się nie myli, albowiem
w inwentarzu katedry z roku 1563 zapisane są pod nazwą CM/M, która najczęściej go-
beliny oznacza. Gdybyśmy tych opon nie przyjęli za gobeliny, musieiibyśmy — zwa-
żywszy, że wszystkie opony, ktôre katedra w 1363 roku posiadała, wyłącznie pod tą,
a nie żadną inną nazwą do inwentarza zaciągnięto — przyjąć, że katedra krakowska
w XVI wieku, więc w najświetniejszej dobie, ani jednego gobelinu nie posiadała, to zaś
nie wydaje się możliwem wobec obńtości gobelinów w apartamentach sąsiedniego
zamku. Widocznie trzy z opon Tomickiego zwracały uwagę wartością swoją, skoro im
dodano określenia: ÿM/rVrr:, ć-Ag-cM// /c3<77-A. Były to opony z wizerun-
kami świętych Stanisława, Wacława, Florjana, Piotra i Pawła, oraz z postaciami ze Sta-
rego Testamentu: <?MW Z?<7v/<//r ZMW r/zz//
<r/<r. Dwie z nich z legendą %</ Z/c77//MM77/ zw//: <r/c77/cM', na wszystkich zaś
widniały herby Łodzia. Jedną z nich przyozdabiano tron biskupi podczas nieszporów:
' Z//<«- a<-cń/z</ (*«///«// C<t/^^a/<-<r//r //<rr/<y/«<? C/«<r. /« </«« <-«K//7M«/Mr- ?<rr/<:««r«/« <r/ C<?<//<-////,
/«</,< //<<;//'/««;, C,. «/ <777 «,/ <79?. Rkps. Archiwum Kupituły Metropo-
[italnej Krakowskiej. Sygn. nr. 35.
- Cf. pp. 8—9 niniejszej pracy.
" ./',<.'/,.'/ .'„''«J', ,//.'*'<, //.-'«Z ,:3<*,-',' /<*ür,'/„ przez X. R. S. K. K. S. Ł ryoo. Z,.'
//,' ,<,<:/f'M<r."< .//,/<*jcyr/< W Krakowie, W Drukńmi Frinćiszka Cezżrego [. K. M. y I. M. X. Biskupâ
Kr&kowskiego, Xią/.ę/i/< Siewierskiego; t&kże Przes!awney Akâdemiey Kràkowskiey 'i'ypografa. p. F 4 verso.
Pieśó VII. Niebo pierwsze, /X</«<« <«,/.'://<. Cf. M. S. B. i. i n ,i e, .//,:« <,//' 7«'-,*/'<''//<= KLwówtS^ę. p. 603.
^ E. Świeykowski, X,/<ę,'.,' <,</7<-'«/« //',<,*/,*<',.' / Kraków 1906. p. 80.
' L. Siemieński, C ./'.,/://<*«/,/:«//. X,',///<,'/«'« -'t«//*«.,/,<. //*c«.«,<.'/ //'/-*/'/. A'«/' X'. Xr.,'/,-'/ A/
Kraków 1876. p. 103.
' //,'«: .Ç«/7.-<*/,< /,<«,',< . ««< ««< //,* ,<<-:',,«'//:«., r/ //,«'/,<«.,'. /<«'««/. <r/ . /<<<*: . /,</. - (/,:.,*/,:/. /,< «,7. /.//',/.
Du Cange, <?/««.,,r</«M <«r<//«r <r/ /«//«t«r /a//«//u//.s* IV/. Niort 188b. p. $40.
/ Ks. I. Połkowski, //«/<.-'//«:' : /*o/«/<ę,' «,< /C,<«,r/«. Kraków 1880. p. 6.