DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.33707#0132
<?/7g* *<777/7 TT/'fTY, /?////'<( 7*</. .. /7/ci: 07*77<77*/ .wA'/ /://.SY'//<;/7.S' 777 W-
^7-7*//77M ^7*<?r/^77.s Do tych to opon odnoszą się mojem zdaniem słowa w testamencie
Tomickiego z 1535 roku, w którym zapisuje je katedrze : X^<7///'7*/7j, </77<7.f /* 0/7)74 7777*77^ ///-
7/7777<77.S*/.S' 777*7//77<7Z77'7*<7/ </77<7.S', 7</ «//<7.S* /77<7<* J'7777/ <777777 <77*77770 7777'/.!' 7*/ /<'«r/77 <7</ Z?<777z/7777777 7*77777
/7-//77/«7'<77' 7*/7'. Aoo/o/MT* 777<'«7* (./'«««Z/t/'TZ.S*/ </«, </<777<7 7*/ /<g*<7. /)/'«//<'7*«.S' /T*/*/* 77«?7«.S', Z777«77Z y)7*«
/)/«//«, 777 y/70 /^««////rr <r7-/7-<^7*«77y W/'j)/'7'<7/' 7*/ 777«/77/777«.S .i'/«7*<' ^«///, <?/ </77«.S* /)7« /«////Zs'
d%«7^' <*/ Zćfo/o/T/TT/ Jeżeii opony te były istotnie gobeiinami — jak wszystko za tem
przemawia — to w takim razie szpalerami nazywano gobehny już w t$j5 roku. Byłby
to zarazem najstarszy znany mi przykład zastosowania u nas tego terminu do gobeiinôw.
W XVII i XVIII wieku nie naieży to już do wyjątków. Biskup Jan Małachowski zapi-
sując katedrze krakowskiej w 1699 roku brukseiskie. po dziś dzień zachowane gobeiiny
z warsztatu Jakôba van Zeunen z Historją Jakóba Patrjarchy, zowie je szpaierami: Ak-
7*M/7*«777«/« 77«V« V7//«'0 ^/«/fTy *.
IHk
Anna Katarzyna Konstancja, córka Zygmunta III z drugiej jego żony, Konstancji,
urodzona dnia 7 sierpnia [619 roku, pośiubiła w roku 1642 Filipa Wiihelma, pfaicgrafa
neuburskiego, syna Woifganga Wiiheima, księcia bawarskiego i Magdaieny, córki księcia
Witheima V bawarskiego. Siub odbył się dnia 9 czerwca [642 roku w Warszawie,
w obecności brata panny młodej, króia Władysława IV, całego dworu i przedstawicieii
szlachty. Dnia 1 iipca młoda para wyruszyła do pięknej naddunajskiej rezydencji w Neu-
burgu, w towarzystwie wielkiego orszaku, w którym znajdował się i brat Anny, króie-
wicz Jan Kazimierz. Niedługo trwał ten szczęśiiwy związek. Anna Katarzyna Konstancja
umarła w t6$i roku, pozostawiając po sobie jak najiepszą pamięć w Bawarji. Zwłoki
jej złożono w kościeie jezuitów w Düsseidorhe
Ośrodlfiem kompozycji portjery Anny Katarzyny Konstancji jest złożony herb,
ujęty w kartusz pod kotoną, zdobną turkusami i koraiami. Herby mieszczą się na trzech
tarczach, ieżących jedna na drugiej. Na nąjmniejszej tarczy, w prawem polu (heraid.),
Snopek Wazów, w lewem — beika Habsburgów. Na drugiej z rzędu tarczy, w polu
pierwszetn i czwartem, herb Szwecji, trzy złote korony, a w drugiem i ttzeciem herb
Gotlandji, złoty iew. Wreszcie w pierwszem i czwartem poiu największej tarczy Orzeł
polski, w drugiem i trzeciem Pogoń litewska. Ciemno-błękitną płaszczyznę obrazową
gobeiinu pokrywa groteskowa ornamentacja, której motywami są festony z draperyj,
wiązanki z owoców i kwiatów, połączone wijącemi się w wężowych skrętach wstęgami,
oraz papugi, które przysiadły po obydwóch stronach iterbu na beice, dzieiącej gobelin
iioryzontainie na dwie połowy. Poniżej tarczy iterbowej siedzą na marmurowym stopniu
' K.s. I. folkowski, : /.'<?/<*</<i< /'7-«/'«?<'?A/<r/' «« //'«««/«. i/raków t88o. p. 6.
' ]. Kieszkowski, /ó-syrsyTM/' </<? /'«/<<«'«/«<r/' </z/«/«/M«y<r/ ./%<7-« 7<</«/</'/<o<7. .S))<-«w<?g</««/« jt«?7«/.<</ </«
.<««««/« ///.<<«<// //.<'«?'/ «' /'«.'.'<< /*//. Kra.ków I90Ó. p. CCLXXXVII.
Z?'/<7<- «<-<A/?</ /Zw. ć*«^//«// C«7^7</7-«//y /'.<<-.'«-/«< /'<«<. /« </«« 7««//7<7«/7«* 77.</«<«7M/« 7/ ć«<//<////, /«7'7«-
<«<-/« w«A///«<77, c«/<r«/«77«wr ///r7<?<7«7?<7« 7/7. «/ «««« 7J77 «</ ««««'« 7797. Rkps. Archiwum Kapituiy Metropo-
iitainej Krakowskiej. Sygn. nr. 3$.
* Cf. p. 1$ niniejszej pracy.
*J. Hiibner, t777M«/«yM7^<; T«A?//7M. Leipzig 1723. tabi. 96 i 140 oraz J. Bottiger, <<<r?«/'-/'/7'-
/ <77 «-« </-< /'!'/. A'<J-/;/<«? ?« //««< /«'< 77? // </"« .«« .<'«/<?<-«-/«/'</.'</«< ii'*,?//".-. //<<//.;'«< «'// </«' .I/,-,7<<<<«<<7 .4/,'<<«<«'«.7-
/<<*<*/'<..* //. Miinchen, Januar 1899. pp. 4—8, artykui J. Weissa.
^7-7*//77M ^7*<?r/^77.s Do tych to opon odnoszą się mojem zdaniem słowa w testamencie
Tomickiego z 1535 roku, w którym zapisuje je katedrze : X^<7///'7*/7j, </77<7.f /* 0/7)74 7777*77^ ///-
7/7777<77.S*/.S' 777*7//77<7Z77'7*<7/ </77<7.S', 7</ «//<7.S* /77<7<* J'7777/ <777777 <77*77770 7777'/.!' 7*/ /<'«r/77 <7</ Z?<777z/7777777 7*77777
/7-//77/«7'<77' 7*/7'. Aoo/o/MT* 777<'«7* (./'«««Z/t/'TZ.S*/ </«, </<777<7 7*/ /<g*<7. /)/'«//<'7*«.S' /T*/*/* 77«?7«.S', Z777«77Z y)7*«
/)/«//«, 777 y/70 /^««////rr <r7-/7-<^7*«77y W/'j)/'7'<7/' 7*/ 777«/77/777«.S .i'/«7*<' ^«///, <?/ </77«.S* /)7« /«////Zs'
d%«7^' <*/ Zćfo/o/T/TT/ Jeżeii opony te były istotnie gobeiinami — jak wszystko za tem
przemawia — to w takim razie szpalerami nazywano gobehny już w t$j5 roku. Byłby
to zarazem najstarszy znany mi przykład zastosowania u nas tego terminu do gobeiinôw.
W XVII i XVIII wieku nie naieży to już do wyjątków. Biskup Jan Małachowski zapi-
sując katedrze krakowskiej w 1699 roku brukseiskie. po dziś dzień zachowane gobeiiny
z warsztatu Jakôba van Zeunen z Historją Jakóba Patrjarchy, zowie je szpaierami: Ak-
7*M/7*«777«/« 77«V« V7//«'0 ^/«/fTy *.
IHk
Anna Katarzyna Konstancja, córka Zygmunta III z drugiej jego żony, Konstancji,
urodzona dnia 7 sierpnia [619 roku, pośiubiła w roku 1642 Filipa Wiihelma, pfaicgrafa
neuburskiego, syna Woifganga Wiiheima, księcia bawarskiego i Magdaieny, córki księcia
Witheima V bawarskiego. Siub odbył się dnia 9 czerwca [642 roku w Warszawie,
w obecności brata panny młodej, króia Władysława IV, całego dworu i przedstawicieii
szlachty. Dnia 1 iipca młoda para wyruszyła do pięknej naddunajskiej rezydencji w Neu-
burgu, w towarzystwie wielkiego orszaku, w którym znajdował się i brat Anny, króie-
wicz Jan Kazimierz. Niedługo trwał ten szczęśiiwy związek. Anna Katarzyna Konstancja
umarła w t6$i roku, pozostawiając po sobie jak najiepszą pamięć w Bawarji. Zwłoki
jej złożono w kościeie jezuitów w Düsseidorhe
Ośrodlfiem kompozycji portjery Anny Katarzyny Konstancji jest złożony herb,
ujęty w kartusz pod kotoną, zdobną turkusami i koraiami. Herby mieszczą się na trzech
tarczach, ieżących jedna na drugiej. Na nąjmniejszej tarczy, w prawem polu (heraid.),
Snopek Wazów, w lewem — beika Habsburgów. Na drugiej z rzędu tarczy, w polu
pierwszetn i czwartem, herb Szwecji, trzy złote korony, a w drugiem i ttzeciem herb
Gotlandji, złoty iew. Wreszcie w pierwszem i czwartem poiu największej tarczy Orzeł
polski, w drugiem i trzeciem Pogoń litewska. Ciemno-błękitną płaszczyznę obrazową
gobeiinu pokrywa groteskowa ornamentacja, której motywami są festony z draperyj,
wiązanki z owoców i kwiatów, połączone wijącemi się w wężowych skrętach wstęgami,
oraz papugi, które przysiadły po obydwóch stronach iterbu na beice, dzieiącej gobelin
iioryzontainie na dwie połowy. Poniżej tarczy iterbowej siedzą na marmurowym stopniu
' K.s. I. folkowski, : /.'<?/<*</<i< /'7-«/'«?<'?A/<r/' «« //'«««/«. i/raków t88o. p. 6.
' ]. Kieszkowski, /ó-syrsyTM/' </<? /'«/<<«'«/«<r/' </z/«/«/M«y<r/ ./%<7-« 7<</«/</'/<o<7. .S))<-«w<?g</««/« jt«?7«/.<</ </«
.<««««/« ///.<<«<// //.<'«?'/ «' /'«.'.'<< /*//. Kra.ków I90Ó. p. CCLXXXVII.
Z?'/<7<- «<-<A/?</ /Zw. ć*«^//«// C«7^7</7-«//y /'.<<-.'«-/«< /'<«<. /« </«« 7««//7<7«/7«* 77.</«<«7M/« 7/ ć«<//<////, /«7'7«-
<«<-/« w«A///«<77, c«/<r«/«77«wr ///r7<?<7«7?<7« 7/7. «/ «««« 7J77 «</ ««««'« 7797. Rkps. Archiwum Kapituiy Metropo-
iitainej Krakowskiej. Sygn. nr. 3$.
* Cf. p. 1$ niniejszej pracy.
*J. Hiibner, t777M«/«yM7^<; T«A?//7M. Leipzig 1723. tabi. 96 i 140 oraz J. Bottiger, <<<r?«/'-/'/7'-
/ <77 «-« </-< /'!'/. A'<J-/;/<«? ?« //««< /«'< 77? // </"« .«« .<'«/<?<-«-/«/'</.'</«< ii'*,?//".-. //<<//.;'«< «'// </«' .I/,-,7<<<<«<<7 .4/,'<<«<«'«.7-
/<<*<*/'<..* //. Miinchen, Januar 1899. pp. 4—8, artykui J. Weissa.