DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.33707#0128
PRZYPISY.
I
W cetu uniknięcia nieporozumień muszę zgóry zaznaczyć, że używam nazwy go-
telin, która przyjęła się i rozpowszechniła w Poisce i w Niemczech w ciągu XłX wieku
na oznaczenie tkanin, o których jest mowa w niniejszej pracy. Nie zwatczam nazwy
aras, a!e tyiko dia uproszczenia obejmuję terminem gobeiin także tkaniny zwane arasami
od miasta Arras we Fiandrji, które aż do drugiej połowy XV wieku było głównem —
aczkoiwiek nie wyłącznem — środowiskiem tego przemysłu, aibowiem między tkaninami,
które zowią arasami, a tkaninami, które nazywają gobeiinami, niema żadnej istotnej
różnicy technicznej. Nie uiega wątpiiwości, że nazwa gobeiin nie jest właściwa, gdyż
rodzina Gobeiinów z tym przemysłem nigdy nic nie miała wspóinego. Byii to jeszcze
w końcu XV wieku farbiarze, którzy się zczasem wzbogaciii i swój zawód porzuciii.
Rodzina ta naieżała już do arystokracji francuskiej w tym czasie, kiedy na początku
XVII wieku, za Henryka IV, w zabudowaniach na patyskiem przedmieściu St. Marcei,
sąsiadujących z dawną farbiarnią Gobeiinów, pomieszczono warsztaty tkackie
i Od tych to Gobeiinów cała ta gałąz przemysłu artystycznego dostała przy-
padkowo nazwę. Francuzi używają nazwy tyiko w odniesieniu do
gobelinów, tkanych w króiewskiej rękodzieini w Paryżu, zresztą przyjęii termin A?
Włosi nigdy nazwy gobeiin nie używaii; wszystkie tego rodzaju tkaniny nazywają
Ponieważ ptzemysł ten nie narodził się w Poisce i niema własnej poiskiej nazwy,
inne zaś nazwy poiskie, o czem jest tnowa w przypisie nr. II, nie dotyczą wyłącznie
tego rodzaju tkanin i mogłyby wprowadzić bałamuctwo, więc nie widzę powodu do
tworzenia nowego poiskiego wyrazu, ani do zastąpienia utartego terminu gobelin jakim-
koiwiek innym, tem więcej, że ta nazwa jest wygodna i wytworzyła już pochodne wy-
razy, jak np. gobeiinnictwo, gobeiinniczy, gobeiinnik, gobeiinowy. Wszak nazwa gotyk
także nie jest właściwa, bo przecież Gotowie tego styiu nie wynaieźii, a co więcej nazwa
sama, w wieku XVI przez Vasariego w kuts puszczona, miała pierwotnie znaczenie
ujemne. Wszystkie próby zastąpienia jej inną nazwą, jak styi ostrołukowy, francuski,
otc. — chybiły. Przykładów takich niewłaściwych nazw, które się jednak przyjęły, a któ-
rych niema powodu zmieniać, możnaby przytoczyć więcej.
* Cf. p. I niniejszej pracy.
I
W cetu uniknięcia nieporozumień muszę zgóry zaznaczyć, że używam nazwy go-
telin, która przyjęła się i rozpowszechniła w Poisce i w Niemczech w ciągu XłX wieku
na oznaczenie tkanin, o których jest mowa w niniejszej pracy. Nie zwatczam nazwy
aras, a!e tyiko dia uproszczenia obejmuję terminem gobeiin także tkaniny zwane arasami
od miasta Arras we Fiandrji, które aż do drugiej połowy XV wieku było głównem —
aczkoiwiek nie wyłącznem — środowiskiem tego przemysłu, aibowiem między tkaninami,
które zowią arasami, a tkaninami, które nazywają gobeiinami, niema żadnej istotnej
różnicy technicznej. Nie uiega wątpiiwości, że nazwa gobeiin nie jest właściwa, gdyż
rodzina Gobeiinów z tym przemysłem nigdy nic nie miała wspóinego. Byii to jeszcze
w końcu XV wieku farbiarze, którzy się zczasem wzbogaciii i swój zawód porzuciii.
Rodzina ta naieżała już do arystokracji francuskiej w tym czasie, kiedy na początku
XVII wieku, za Henryka IV, w zabudowaniach na patyskiem przedmieściu St. Marcei,
sąsiadujących z dawną farbiarnią Gobeiinów, pomieszczono warsztaty tkackie
i Od tych to Gobeiinów cała ta gałąz przemysłu artystycznego dostała przy-
padkowo nazwę. Francuzi używają nazwy tyiko w odniesieniu do
gobelinów, tkanych w króiewskiej rękodzieini w Paryżu, zresztą przyjęii termin A?
Włosi nigdy nazwy gobeiin nie używaii; wszystkie tego rodzaju tkaniny nazywają
Ponieważ ptzemysł ten nie narodził się w Poisce i niema własnej poiskiej nazwy,
inne zaś nazwy poiskie, o czem jest tnowa w przypisie nr. II, nie dotyczą wyłącznie
tego rodzaju tkanin i mogłyby wprowadzić bałamuctwo, więc nie widzę powodu do
tworzenia nowego poiskiego wyrazu, ani do zastąpienia utartego terminu gobelin jakim-
koiwiek innym, tem więcej, że ta nazwa jest wygodna i wytworzyła już pochodne wy-
razy, jak np. gobeiinnictwo, gobeiinniczy, gobeiinnik, gobeiinowy. Wszak nazwa gotyk
także nie jest właściwa, bo przecież Gotowie tego styiu nie wynaieźii, a co więcej nazwa
sama, w wieku XVI przez Vasariego w kuts puszczona, miała pierwotnie znaczenie
ujemne. Wszystkie próby zastąpienia jej inną nazwą, jak styi ostrołukowy, francuski,
otc. — chybiły. Przykładów takich niewłaściwych nazw, które się jednak przyjęły, a któ-
rych niema powodu zmieniać, możnaby przytoczyć więcej.
* Cf. p. I niniejszej pracy.