DOI article:
Chojecka, Ewa: Dekoracja malarska ksiąg promotionum i diligentiarum Uniwersytetu Jagiellońskiego XVI-XVIII wieku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.26699#0057
autor nazywa go jednocześnie opiekunem ludzi uczonych, dając w ten sposób
interpretację bliską programowi naszych miniatur 103, gdzie Merkury mógł
być rozumiany podobnie jako alegoria uczonego. W ten sposób uzyskujemy
wyjaśnienie inskrypcji tytułowej ilustracji, z wyrazem ars łączącym się z osobą
Merkui'ego jako patronem Facultatis Artium.
Podobnie określa Merkurego emblematysta Valeriano: «Mercurius ora-
tionis vim interpretandiąue virtutem & eloąuentiam significat» 106. W roli
Ryc. 27. Okręt Fortuny (1675)
patrona nauki Merkury wywodzi się z średniowiecznej tradycji sformułowanej
przez Marciana Capellę w De nuptiis Philologiae et Mercurii, do której nawiązał
także humanizm w. XVI, kiedy to Konrad Celtes i jego krąg opiewali Merku-
rego jako ojca wszelkiej działalności intelektualnej 107.
W obrazie okrętu zdaje się być zawarty ponadto dalszy wątek treściowy.
Jego źródło tkwi w literaturze starożytnej, często posługującej się przenośnią
o okręcie dobijającym do portu na oznaczenie pomyślnego wyniku w pracy
pisarskiej. Porównanie takie stosuje Statius, mówiąc o ukończeniu dzieła
105 Jean Baudoin, Recueil d’emblemes diverses, Paris 1647, s. 17—18, por. także R. J. Clemcnts,
Pieta Poesis. I.ilerary and Humanistic Theory in Renaissance Emblem Books. Romę 1960, s. 170.
106 Joannis Pierii Valeriani, Hieroglyphica, Lyon, P. Frellon, 1626 s. 625 (wyd. pierwsze:
1556).
,0T W. Voss, Eine Himmelskarte vom Jahre 1503 mit den Wahrzeichen des Wiener Poetenkollegiums ais
Vorlage Albrecht Diirers (Jahrbuch der prcussischen Kunstsammlungen, Bd. 64, Heft III/IV, 1943
s. 137).— Martianus Capclia, ed. Adolfus Dick (Bibliotheka scriptorum graccorum et romanoruin
Teubneriana, XXXII, I.ipsiae 1925).
E. Chojecka — Dekoracja malarska — 4
49
interpretację bliską programowi naszych miniatur 103, gdzie Merkury mógł
być rozumiany podobnie jako alegoria uczonego. W ten sposób uzyskujemy
wyjaśnienie inskrypcji tytułowej ilustracji, z wyrazem ars łączącym się z osobą
Merkui'ego jako patronem Facultatis Artium.
Podobnie określa Merkurego emblematysta Valeriano: «Mercurius ora-
tionis vim interpretandiąue virtutem & eloąuentiam significat» 106. W roli
Ryc. 27. Okręt Fortuny (1675)
patrona nauki Merkury wywodzi się z średniowiecznej tradycji sformułowanej
przez Marciana Capellę w De nuptiis Philologiae et Mercurii, do której nawiązał
także humanizm w. XVI, kiedy to Konrad Celtes i jego krąg opiewali Merku-
rego jako ojca wszelkiej działalności intelektualnej 107.
W obrazie okrętu zdaje się być zawarty ponadto dalszy wątek treściowy.
Jego źródło tkwi w literaturze starożytnej, często posługującej się przenośnią
o okręcie dobijającym do portu na oznaczenie pomyślnego wyniku w pracy
pisarskiej. Porównanie takie stosuje Statius, mówiąc o ukończeniu dzieła
105 Jean Baudoin, Recueil d’emblemes diverses, Paris 1647, s. 17—18, por. także R. J. Clemcnts,
Pieta Poesis. I.ilerary and Humanistic Theory in Renaissance Emblem Books. Romę 1960, s. 170.
106 Joannis Pierii Valeriani, Hieroglyphica, Lyon, P. Frellon, 1626 s. 625 (wyd. pierwsze:
1556).
,0T W. Voss, Eine Himmelskarte vom Jahre 1503 mit den Wahrzeichen des Wiener Poetenkollegiums ais
Vorlage Albrecht Diirers (Jahrbuch der prcussischen Kunstsammlungen, Bd. 64, Heft III/IV, 1943
s. 137).— Martianus Capclia, ed. Adolfus Dick (Bibliotheka scriptorum graccorum et romanoruin
Teubneriana, XXXII, I.ipsiae 1925).
E. Chojecka — Dekoracja malarska — 4
49