DOI article:
Hussakowska-Szyszko, Maria: Stosunek do nadrealizmu w polskim dwudziestoleciu międzywojennym
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.26677#0101
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO
CCGXXXIX PRACE Z HISTORII SZTUKI Z. ; t 1973
Mana
STOSUNEK DO NADREALIZMU
W POLSKIM DWUDZIESTOLECIU MIĘDZYWOJENNYM *
Przymiotnik „surrealistyczny" zrobił olśniewającą karierę. W naszej świa-
domości wytworzył się pewien stereotyp z nim związany. Pewne obrazy,
wiersze, filmy, fotografie czy wreszcie zaskakujące sytuacje, pozornie dosko-
nale zawierają się w tym określeniu. Często jednak po głębszym zastano-
wieniu, czym był albo raczej czym chciał być surrealizm, paradoksalność
tego obiegowego słowa nabiera całej wyrazistości.
Współczesny grafik, malarz, scenograf czy specjalista od zdjęć reklamo-
wych operuje tak samo swobodnie językiem plastycznym wykształconym przez
artystów związanych z ruchem surrealistycznym, jak my posługujemy się
samym słowem „surrealizm".
Wiadomo, że w Polsce surrealizmu nie było, jego zdobycze przeniknęły
do naszej kultury właściwie w sposób anonimowy. Poszukiwanie pierwszych
śladów: czy to informacji w prasie artystycznej, czy też realizacji plastycz-
nych świadczących o pewnej znajomości surrealizmu wydało się autorce
interesujące.
Artykuł niniejszy daleki jest od wyczerpania tematu, zjawisk tego typu
było znacznie więcej, a te, które zostały tu zasygnalizowane, mogą być
punktem wyjścia do szerszych omówień.
Nadrealizm w swoich założeniach był przede wszystkim pewnym świato-
poglądem, stylem życia, wyznaczającym twórczości i sztuce doniosłe zadania
w przeobrażaniu istniejącej rzeczywistości. Często traktuje się go jako jeden
z kolejnych awangardowych ruchów artystycznych, ale ta interpretacja nie
wyczerpuje całości zagadnienia. Krystyna Janicka we wnikliwej pracy re-
* Artykuł ten jest zmienioną i skróconą wersją pracy magisterskiej pisanej w r. 1970 w Insty-
tucie Historii Sztuki UJ w Krakowie pod kierunkiem doc. dra hab. Mieczysława Porębskiego, któremu
w tym miejscu pragnę serdecznie podziękować za wszystkie cenne uwagi i opiekę naukową. Dziękuję
także recenzentowi mojej pracy magisterskiej prof. drowi Lechowi Kałinowskiemu.
83
CCGXXXIX PRACE Z HISTORII SZTUKI Z. ; t 1973
Mana
STOSUNEK DO NADREALIZMU
W POLSKIM DWUDZIESTOLECIU MIĘDZYWOJENNYM *
Przymiotnik „surrealistyczny" zrobił olśniewającą karierę. W naszej świa-
domości wytworzył się pewien stereotyp z nim związany. Pewne obrazy,
wiersze, filmy, fotografie czy wreszcie zaskakujące sytuacje, pozornie dosko-
nale zawierają się w tym określeniu. Często jednak po głębszym zastano-
wieniu, czym był albo raczej czym chciał być surrealizm, paradoksalność
tego obiegowego słowa nabiera całej wyrazistości.
Współczesny grafik, malarz, scenograf czy specjalista od zdjęć reklamo-
wych operuje tak samo swobodnie językiem plastycznym wykształconym przez
artystów związanych z ruchem surrealistycznym, jak my posługujemy się
samym słowem „surrealizm".
Wiadomo, że w Polsce surrealizmu nie było, jego zdobycze przeniknęły
do naszej kultury właściwie w sposób anonimowy. Poszukiwanie pierwszych
śladów: czy to informacji w prasie artystycznej, czy też realizacji plastycz-
nych świadczących o pewnej znajomości surrealizmu wydało się autorce
interesujące.
Artykuł niniejszy daleki jest od wyczerpania tematu, zjawisk tego typu
było znacznie więcej, a te, które zostały tu zasygnalizowane, mogą być
punktem wyjścia do szerszych omówień.
Nadrealizm w swoich założeniach był przede wszystkim pewnym świato-
poglądem, stylem życia, wyznaczającym twórczości i sztuce doniosłe zadania
w przeobrażaniu istniejącej rzeczywistości. Często traktuje się go jako jeden
z kolejnych awangardowych ruchów artystycznych, ale ta interpretacja nie
wyczerpuje całości zagadnienia. Krystyna Janicka we wnikliwej pracy re-
* Artykuł ten jest zmienioną i skróconą wersją pracy magisterskiej pisanej w r. 1970 w Insty-
tucie Historii Sztuki UJ w Krakowie pod kierunkiem doc. dra hab. Mieczysława Porębskiego, któremu
w tym miejscu pragnę serdecznie podziękować za wszystkie cenne uwagi i opiekę naukową. Dziękuję
także recenzentowi mojej pracy magisterskiej prof. drowi Lechowi Kałinowskiemu.
83