DOI Artikel:
Chyczewski, Jerzy: Kollegjata Pułtuska na tle kościelnego budownictwa mazowieckiego XV i XVI wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.25209#0010
2
JERZY CHYCŻEWSKI
[2]
inwentarzy kościoła, skarbca i bogatej niegdyś bibljoteki kapitulnej J).
Szczegółowy wykaz akt odnoszących się do Pułtuska podaje arcybiskup
Nowowiejski w monografji Płocka * 2).
Materjały archiwalne do dziejów kollegjaty pułtuskiej zostały po
przeniesieniu archiwum konsystorza pułtuskiego w 1908 r. scentralizowane
w Płocku i obecnie znajdują się w dwóch archiwach : kapitulnem lub kon-
systorskiem przy katedrze, oraz diecezjalnem przy płockiem Seminarjum
Duchownem. Nie można tu pominąć także Archiwum Akt Dawnych
w Warszawie.
2. Materjały archiwalne dotyczące kollegjaty pułtuskiej, przecho-
wywane w imponującej ilości w obu archiwach płockich, stanowią jed-
nakże dla monografa architektury kościoła niezbyt obfity i wdzięczny
materjał źródłowy. Brak jest dokumentów z lat, które się zapisały w dzie-
jach budowli szczególnie silnie, przedewszystkiem brak przekazów z dru-
giej połowy XV w., oraz z połowy wieku XVI-go, t. j. z czasu przebudowy
kollegjaty gotyckiej przez biskupa Andrzeja Noskowskiego.
Do wypośrodkowania przemian architektonicznych pułtuskiej świątyni
jest się zmuszonym często posługiwać się relacjami z drugiej ręki, t. j. wia-
domościami cytowanemi w późniejszych dokumentach i zawartemi w kilku
opracowaniach historycznych, których autorowie powołują się na materjały
archiwalne dziś najprawdopodobniej nie istniejące, lub trudne do odszu-
kania. Archiwaljów, rzucających światło na dzieje przemian budowlanych
świątyni, zachowało się z wieków XV, XVI i XVII bardzo niewiele. Jed-
nym z powodów tego braku bezpośredniego materjału historycznego było
to, iż „expensa na fabrykę” kollegjaty ponosili przypuszczalnie biskupi
płoccy w znacznej części z własnej szkatuły, przeto umowy, zapiski i ra-
chunki odnoszące się do wielu robót nie mogły się znajdować w archiwum
kapituły kollegjackiej. Archiwalja z XVIII i XIX wieku są obfite i zezwa-
lają na skreślenie szczegółowej historji przemian architektonicznych za-
bytku w tych dwóch wiekach.
3. Pewne wiadomości z historji kollegjaty zawierają rękopiśmienne
opracowania z XIX w.: Michała Szczepankowskiego, pisarza konsystorza puł-
9 Materjały archiwalne zebrane przez J. Ptaśnika znajdują się w postaci przy-
gotowanego do druku rękopisu w archiwum Komisji Historji Sztuki Polskiej Akademji
Umiejętności. Materjały te udostępnione mi zostały za pośrednictwem d-ra Zbigniewa
Bocheńskiego.
2) A. J. Nowowiejski, Płock monografja historyczna, wyd, II, Płock 1930,
s. 486. Materjały archiwalne pułtuskie udostępnione mi zostały dzięki uprzejmości dy-
rektora Archiwum Diecezjalnego w Płocku ks. kanonika Władysława Mąkowskiego, któ-
rego uczynnej pomocy zawdzięczam odnalezienie wielu cennych wiadomości do historji
kościoła.
JERZY CHYCŻEWSKI
[2]
inwentarzy kościoła, skarbca i bogatej niegdyś bibljoteki kapitulnej J).
Szczegółowy wykaz akt odnoszących się do Pułtuska podaje arcybiskup
Nowowiejski w monografji Płocka * 2).
Materjały archiwalne do dziejów kollegjaty pułtuskiej zostały po
przeniesieniu archiwum konsystorza pułtuskiego w 1908 r. scentralizowane
w Płocku i obecnie znajdują się w dwóch archiwach : kapitulnem lub kon-
systorskiem przy katedrze, oraz diecezjalnem przy płockiem Seminarjum
Duchownem. Nie można tu pominąć także Archiwum Akt Dawnych
w Warszawie.
2. Materjały archiwalne dotyczące kollegjaty pułtuskiej, przecho-
wywane w imponującej ilości w obu archiwach płockich, stanowią jed-
nakże dla monografa architektury kościoła niezbyt obfity i wdzięczny
materjał źródłowy. Brak jest dokumentów z lat, które się zapisały w dzie-
jach budowli szczególnie silnie, przedewszystkiem brak przekazów z dru-
giej połowy XV w., oraz z połowy wieku XVI-go, t. j. z czasu przebudowy
kollegjaty gotyckiej przez biskupa Andrzeja Noskowskiego.
Do wypośrodkowania przemian architektonicznych pułtuskiej świątyni
jest się zmuszonym często posługiwać się relacjami z drugiej ręki, t. j. wia-
domościami cytowanemi w późniejszych dokumentach i zawartemi w kilku
opracowaniach historycznych, których autorowie powołują się na materjały
archiwalne dziś najprawdopodobniej nie istniejące, lub trudne do odszu-
kania. Archiwaljów, rzucających światło na dzieje przemian budowlanych
świątyni, zachowało się z wieków XV, XVI i XVII bardzo niewiele. Jed-
nym z powodów tego braku bezpośredniego materjału historycznego było
to, iż „expensa na fabrykę” kollegjaty ponosili przypuszczalnie biskupi
płoccy w znacznej części z własnej szkatuły, przeto umowy, zapiski i ra-
chunki odnoszące się do wielu robót nie mogły się znajdować w archiwum
kapituły kollegjackiej. Archiwalja z XVIII i XIX wieku są obfite i zezwa-
lają na skreślenie szczegółowej historji przemian architektonicznych za-
bytku w tych dwóch wiekach.
3. Pewne wiadomości z historji kollegjaty zawierają rękopiśmienne
opracowania z XIX w.: Michała Szczepankowskiego, pisarza konsystorza puł-
9 Materjały archiwalne zebrane przez J. Ptaśnika znajdują się w postaci przy-
gotowanego do druku rękopisu w archiwum Komisji Historji Sztuki Polskiej Akademji
Umiejętności. Materjały te udostępnione mi zostały za pośrednictwem d-ra Zbigniewa
Bocheńskiego.
2) A. J. Nowowiejski, Płock monografja historyczna, wyd, II, Płock 1930,
s. 486. Materjały archiwalne pułtuskie udostępnione mi zostały dzięki uprzejmości dy-
rektora Archiwum Diecezjalnego w Płocku ks. kanonika Władysława Mąkowskiego, któ-
rego uczynnej pomocy zawdzięczam odnalezienie wielu cennych wiadomości do historji
kościoła.