DOI Artikel:
Chyczewski, Jerzy: Kollegjata Pułtuska na tle kościelnego budownictwa mazowieckiego XV i XVI wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.25209#0017
[9]
KOLLEGJATA PUŁTUSKA
9
4. Plan dzisiejszego kościoła (i 11- 3) wskazuje na budowlę wydłużoną,
zwróconą na wschód, o trzech nawach, długiem prezbiterjum, dwóch wie-
łobocznych wieżach połączonych kruchtą od frontu, dwóch małych kruch-
tach kwadratowych przy elewacjach bocznych. Do muru prezbiterjum
od strony południowej przylega na planie kwadratu później założona
kaplica grobowa biskupa Andrzeja Noskowskiego, od strony zaś północ-
nej na planie wydłużonego prostokąta zakrystja z kapitularzem na piętrze.
Plan ten wykazuje wyraźne
założenie sporych rozmiarów
gotyckiej świątyni trójnawo-
wej. Dochowało się ono z nie-
wielkiemu stosunkowo zmia-
nami,
Kollegjata dzisiejsza jest
bazyliką (ill. 2) o nawie głów-
nej przesklepionej renesanso-
wemu, kolebkowem, kasetono-
wanem sklepieniem, wspartem
na oryginalnie przeprowadzo-
nym systemie filarów, pólfila-
rów i arkad, — oraz o dwóch
niższych nawach bocznych, w
których dochowały się częś-
ciowo gotyckie sklepienia że-
browane (ill. 5).
5. Przeprowadzona pró-
ba rekonstrukcji kollegjaty z
czasów biskupa Giżyckiego
wskazuje, iż była to ceglana
bazylika gotycka trójnawowa,
0 nawie głównej, przykrytej
stropem i przesklepionych na-
wach bocznych. Posiadała ona
cechy tradycyjnego planu ka-
tedr i kollegjat, t. j. wydłużone prezbiterjum, obszerną zakrystję i ka-
pitularz.
Stropowe przykrycie naw posiadało na ziemiach Polski starą tradycję
sięgającą jeszcze pułapowych prowincjonalnych romańskich kościołów1),
w których nawa środkowa pozostawała niezasklepioną z tych samych co
1 w Pułtusku przyczyn, to jest ze względu na trudności, jakie nastręczało
założenie sklepienia, obciążającego i rozpierającego mury szerokiej nawy.
') T. Szydłowski, Pomniki architektury epoki piastowskiej etc., Kraków
1928, s. 26.
4. Pułtusk, dzwonnica przy kollegjacie.
KOLLEGJATA PUŁTUSKA
9
4. Plan dzisiejszego kościoła (i 11- 3) wskazuje na budowlę wydłużoną,
zwróconą na wschód, o trzech nawach, długiem prezbiterjum, dwóch wie-
łobocznych wieżach połączonych kruchtą od frontu, dwóch małych kruch-
tach kwadratowych przy elewacjach bocznych. Do muru prezbiterjum
od strony południowej przylega na planie kwadratu później założona
kaplica grobowa biskupa Andrzeja Noskowskiego, od strony zaś północ-
nej na planie wydłużonego prostokąta zakrystja z kapitularzem na piętrze.
Plan ten wykazuje wyraźne
założenie sporych rozmiarów
gotyckiej świątyni trójnawo-
wej. Dochowało się ono z nie-
wielkiemu stosunkowo zmia-
nami,
Kollegjata dzisiejsza jest
bazyliką (ill. 2) o nawie głów-
nej przesklepionej renesanso-
wemu, kolebkowem, kasetono-
wanem sklepieniem, wspartem
na oryginalnie przeprowadzo-
nym systemie filarów, pólfila-
rów i arkad, — oraz o dwóch
niższych nawach bocznych, w
których dochowały się częś-
ciowo gotyckie sklepienia że-
browane (ill. 5).
5. Przeprowadzona pró-
ba rekonstrukcji kollegjaty z
czasów biskupa Giżyckiego
wskazuje, iż była to ceglana
bazylika gotycka trójnawowa,
0 nawie głównej, przykrytej
stropem i przesklepionych na-
wach bocznych. Posiadała ona
cechy tradycyjnego planu ka-
tedr i kollegjat, t. j. wydłużone prezbiterjum, obszerną zakrystję i ka-
pitularz.
Stropowe przykrycie naw posiadało na ziemiach Polski starą tradycję
sięgającą jeszcze pułapowych prowincjonalnych romańskich kościołów1),
w których nawa środkowa pozostawała niezasklepioną z tych samych co
1 w Pułtusku przyczyn, to jest ze względu na trudności, jakie nastręczało
założenie sklepienia, obciążającego i rozpierającego mury szerokiej nawy.
') T. Szydłowski, Pomniki architektury epoki piastowskiej etc., Kraków
1928, s. 26.
4. Pułtusk, dzwonnica przy kollegjacie.