DOI Artikel:
Chyczewski, Jerzy: Kollegjata Pułtuska na tle kościelnego budownictwa mazowieckiego XV i XVI wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.25209#0019
[11]
KOLLEGJATA PUŁTUSKA
11
larny kształt wspomnianych wież frontowych (mniejwięcej sześciobocznych),
niewspólczesnych budowie kościoła, nieregularny łamany przebieg' murów
zewnętrznych naw bocznych ]), nieregularne wymiary naw bocznych i bar-
dzo szeroka nawa g'łówna, wobec której nawy boczne schodziły niemal
do roli tradycją uświęconego dodatku. To znaczne uszczuplenie szero-
kości naw bocznych na korzyść nawy środkowej podkreśla Szyszko-Bohusz
dla mazowieckich kościołów gotyckich z pocz. i z pierwszej połowy XVI wie-
ku, należących do t. zw. grupy
łomżyńskiej -). Dostępny mi
materjał inwentaryzacyjno-po-
miarowy wskazuje, iż podobne
stosunki szerokościowe naw
bocznych do nawy środko-
wej były stosowane na Ma-
zowszu również w XV wieku,
a więc w czasie, w którym
stanęła kollegjata. Oczywiście
podobne ustosunkowanie wza-
jemne szerokości naw spo-
tyka się i poza Mazowszem.
Prócz tych odrębności kościół
ma proste i zwyczajne roz-
planowanie, typowe dla nie-
zbyt wielkich prowincjonal-
nych ceglanych kościołów go-
tyckich.
9. Frontowe wieże go-
tyckie posiadały najprawdopo-
dobniej plan wieloboków nie-
regularnych być może nawet
takich, jak obecne. Sądzić
tak należy po przeprowadzo-
nych badaniach rekonstrukcyjnych ;i). Czy powiązane były z sobą kruchtą
w XV w., trudno stwierdzić. Istniejąca kruchta frontowa pochodzi z XVI
wieku. Wież tych, z powodu ich kształtu nie łatwo powiązać z jakimś
zabytkiem architektury gotyckiej nietyłko na dawnem Mazowszu, lecz
przedewszystkiem na terenach, gdzie w pierwszym rzędzie należałoby
szukać materjału porównawczego lub nawet ewentualnych pierwowzo- 9
9 Mury te ze względu na istniejące tynki nie mogły być dokładnie zbadane.
-) Szyszko-Bohusz, j, w.
:i) Rozstrzygnięcie ostateczne na jakim planie wzniesione były wieże gotyckie
uzależnione jest od dokładnego zbadania murów przyziomu obecnych wież, co ze względu
na konieczność naruszania większych partyj istniejących tynków nie mogło być usku-
tecznione.
6. Ciechanów, szczyt wschodni kościoła
parafjalnego.
KOLLEGJATA PUŁTUSKA
11
larny kształt wspomnianych wież frontowych (mniejwięcej sześciobocznych),
niewspólczesnych budowie kościoła, nieregularny łamany przebieg' murów
zewnętrznych naw bocznych ]), nieregularne wymiary naw bocznych i bar-
dzo szeroka nawa g'łówna, wobec której nawy boczne schodziły niemal
do roli tradycją uświęconego dodatku. To znaczne uszczuplenie szero-
kości naw bocznych na korzyść nawy środkowej podkreśla Szyszko-Bohusz
dla mazowieckich kościołów gotyckich z pocz. i z pierwszej połowy XVI wie-
ku, należących do t. zw. grupy
łomżyńskiej -). Dostępny mi
materjał inwentaryzacyjno-po-
miarowy wskazuje, iż podobne
stosunki szerokościowe naw
bocznych do nawy środko-
wej były stosowane na Ma-
zowszu również w XV wieku,
a więc w czasie, w którym
stanęła kollegjata. Oczywiście
podobne ustosunkowanie wza-
jemne szerokości naw spo-
tyka się i poza Mazowszem.
Prócz tych odrębności kościół
ma proste i zwyczajne roz-
planowanie, typowe dla nie-
zbyt wielkich prowincjonal-
nych ceglanych kościołów go-
tyckich.
9. Frontowe wieże go-
tyckie posiadały najprawdopo-
dobniej plan wieloboków nie-
regularnych być może nawet
takich, jak obecne. Sądzić
tak należy po przeprowadzo-
nych badaniach rekonstrukcyjnych ;i). Czy powiązane były z sobą kruchtą
w XV w., trudno stwierdzić. Istniejąca kruchta frontowa pochodzi z XVI
wieku. Wież tych, z powodu ich kształtu nie łatwo powiązać z jakimś
zabytkiem architektury gotyckiej nietyłko na dawnem Mazowszu, lecz
przedewszystkiem na terenach, gdzie w pierwszym rzędzie należałoby
szukać materjału porównawczego lub nawet ewentualnych pierwowzo- 9
9 Mury te ze względu na istniejące tynki nie mogły być dokładnie zbadane.
-) Szyszko-Bohusz, j, w.
:i) Rozstrzygnięcie ostateczne na jakim planie wzniesione były wieże gotyckie
uzależnione jest od dokładnego zbadania murów przyziomu obecnych wież, co ze względu
na konieczność naruszania większych partyj istniejących tynków nie mogło być usku-
tecznione.
6. Ciechanów, szczyt wschodni kościoła
parafjalnego.