DOI Artikel:
Chyczewski, Jerzy: Kollegjata Pułtuska na tle kościelnego budownictwa mazowieckiego XV i XVI wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.25209#0025
[17]
KOLLEGJATA PUŁTUSKA
17
się interesował architekturą i wogółe sztuką. Jego studja praskie i kon-
takt z Krakowem1) nie miały zapewne żadnych artystycznych następstw.
Na Mazowszu sprawował on zastępczo rządy za małoletnich książąt ma-
zowieckich, będąc rzecznikiem utrzymania niezależności Mazowsza i prze-
ciwstawiając się zamierzeniom Kazimierza Jagiellończyka dążącegoyMo
wcielenia w skład ziem Korony lenna mazowieckiego* 2 3).
14. Ruch budowlany w
połowie XV wieku mimo nie-
sprzyjających warunków poli-
tycznych na Mazowszu wyka-
zuje jednak pewne tętno, w
drugiej zaś połowie tego wieku
po pokoju toruńskim, gdy
ustały fatalne w skutkach za-
targi z krzyżakami, Mazowsze
zaczęło się podnosić ekono-
micznie, co miało wpływ na
częstsze wznoszenie murowa-
nych kościołów.
15. W XV wieku bu-
dowana jest na Mazowszu
kollegjata w Łowiczu '), pro-
wadzone są także prace bu-
dowlane przy katedrze wło-
cławskiej 4). W tymże mniej-
więcej czasie co kollegjata
pułtuska zatwierdzoną została
erekcja kollegjaty warszaw-
skiej 5). Łowicz, był starą sie-
dzibą arcybiskupów gnieź-
nieńskich, którzy rezydowali
9. Tarczyn, wnętrze kościoła parafjalnego.
') F. K o z ł o w s k i, Dzieje Mazowsza za panowania książąt, Warszawa 1858,
s. 331. — Nowowiejski, j. w., s. 50,
2) Kozłowski, j. w.
3) W. H. Gawarecki, Pamiątki historyczne Łowicza, Warszawa 1844. —
R. Oczykowski, Przechadzka po Łowiczu, (wyd. II) Łowicz 1922. — B. Paprocki,
Herby rycerstwa polskiego, Kraków 1858, s. 503. — por. M. Matuszyński, Łowicz
w wiekach średnich, Łowicz 1934, s. 30.
4) Ks. M. Morawski, Monografja Włocławka, Włocławek 1933, s. 203 i nast.
Budowa katedry włocławskiej, jak podaje ks. Morawski, trwała zasadniczo w latach
1356—1383, konsekracji jednak dokonano dopiero w 1411 r., co nasuwa przypuszczenie,
iż budowano katedrę (być może z przerwami) do 1411 r. Zresztą nawet mimo konsekracji
nie ukończono całkowicie budowy kościoła, gdyż szczyt katedry powstał w 1463 r.,
a wieże frontowe, początkowo bardzo niskie, nadbudowano w I-ej poł, XVI w.
5) por. Sł. Geogr., t. XIII (1893 r.), s. 40.
Prace z Historji Sztuki
2
KOLLEGJATA PUŁTUSKA
17
się interesował architekturą i wogółe sztuką. Jego studja praskie i kon-
takt z Krakowem1) nie miały zapewne żadnych artystycznych następstw.
Na Mazowszu sprawował on zastępczo rządy za małoletnich książąt ma-
zowieckich, będąc rzecznikiem utrzymania niezależności Mazowsza i prze-
ciwstawiając się zamierzeniom Kazimierza Jagiellończyka dążącegoyMo
wcielenia w skład ziem Korony lenna mazowieckiego* 2 3).
14. Ruch budowlany w
połowie XV wieku mimo nie-
sprzyjających warunków poli-
tycznych na Mazowszu wyka-
zuje jednak pewne tętno, w
drugiej zaś połowie tego wieku
po pokoju toruńskim, gdy
ustały fatalne w skutkach za-
targi z krzyżakami, Mazowsze
zaczęło się podnosić ekono-
micznie, co miało wpływ na
częstsze wznoszenie murowa-
nych kościołów.
15. W XV wieku bu-
dowana jest na Mazowszu
kollegjata w Łowiczu '), pro-
wadzone są także prace bu-
dowlane przy katedrze wło-
cławskiej 4). W tymże mniej-
więcej czasie co kollegjata
pułtuska zatwierdzoną została
erekcja kollegjaty warszaw-
skiej 5). Łowicz, był starą sie-
dzibą arcybiskupów gnieź-
nieńskich, którzy rezydowali
9. Tarczyn, wnętrze kościoła parafjalnego.
') F. K o z ł o w s k i, Dzieje Mazowsza za panowania książąt, Warszawa 1858,
s. 331. — Nowowiejski, j. w., s. 50,
2) Kozłowski, j. w.
3) W. H. Gawarecki, Pamiątki historyczne Łowicza, Warszawa 1844. —
R. Oczykowski, Przechadzka po Łowiczu, (wyd. II) Łowicz 1922. — B. Paprocki,
Herby rycerstwa polskiego, Kraków 1858, s. 503. — por. M. Matuszyński, Łowicz
w wiekach średnich, Łowicz 1934, s. 30.
4) Ks. M. Morawski, Monografja Włocławka, Włocławek 1933, s. 203 i nast.
Budowa katedry włocławskiej, jak podaje ks. Morawski, trwała zasadniczo w latach
1356—1383, konsekracji jednak dokonano dopiero w 1411 r., co nasuwa przypuszczenie,
iż budowano katedrę (być może z przerwami) do 1411 r. Zresztą nawet mimo konsekracji
nie ukończono całkowicie budowy kościoła, gdyż szczyt katedry powstał w 1463 r.,
a wieże frontowe, początkowo bardzo niskie, nadbudowano w I-ej poł, XVI w.
5) por. Sł. Geogr., t. XIII (1893 r.), s. 40.
Prace z Historji Sztuki
2