DOI Artikel:
Chyczewski, Jerzy: Kollegjata Pułtuska na tle kościelnego budownictwa mazowieckiego XV i XVI wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.25209#0028
20
JERZY CHYCZEWSKT
[20]
tyku XVI wiekuJ). Ten swobodny rozrost w XVI wieku ciążącego ku
wzorom północnym kościelnego budownictwa gotyckiego na Mazowszu —
nie był zbytnio krępowany wypływami sztuki renesansowej, która, promie-
niując z Małopolski i Krakowa, naogół dość słabo na ziemiach mazowie-
ckich się przejawiła, jednakże znane nam dzisiaj zabytki renesansowe,
oraz przekazy historyczne o budowlach nieistniejących wskazują dowodnie,
iż stały kontakt odbiorców mazowieckich z ówczesnym artystycznym Kra-
kowem był już od łat trzydziestych XVI wieku; znając zaś charakter
zabytków mazowieckich nie
można dzisiaj przyjmować
poglądu o zupełnej niemal
nieobecności sztuki renesan-
sowej w tym wieku na Ma-
zowszu w dziedzinie archi-
tektury, nie mówiąc już o dość
licznie rozsianych zabytkach
rzeźby i snycerki, jak: na-
grobki, epitafja, ołtarze i drew-
niane sprzęty kościelne w
większych i ruchliwszych, lub
przy bardziej uczęszczanych
drogach leżących miastach;
Płocku, Włocławku, Łowiczu,
Pułtusku, Łomży, Czerwińsku.
Wśród zabytków architektury
tego wieku znajdujemy na
Mazowszu bardzo nieznaczną
liczbę budowli o zdecydowa-
nym charakterze renesanso-
wym, zato znaczna ilość ko-
ściołów wykazuje jednocześ-
nie cechy gotyckie i renesan-
sowe, często dziwnie pojęte
i wzajemnie się przenikające.
2. Murowaną architekturę kościelną mazowiecką XVI wieku możnaby
ogólnie podzielić na dwie szerokie, współczesne sobie grupy stylowe.
Grupa pierwsza, do której należy większa ilość kościołów, wykazuje
w wyglądzie zewnętrznym cechy architektury późnogotyckiej bez wyraź-
niejszych elementów niegotyckich np. kościoły: w Kłeczkowie, Wiznie,
’) Fakty o ustalonych danych co do chronologii i ilości kościołów późnogotyckich
na Mazowszu zawiera praca: W. Tatarkiewicz, Daty przełomowe w nowożytnej
architekturze polskiej. Sprawozdania z posiedzeń T-wa Nauk, Warsz, Wydz. II, t, XXV,
Warszawa 1933 r, (i w odb.)
10. Gołymin, szczyt frontowy (zachodni) kościoła
parafjalnego.
JERZY CHYCZEWSKT
[20]
tyku XVI wiekuJ). Ten swobodny rozrost w XVI wieku ciążącego ku
wzorom północnym kościelnego budownictwa gotyckiego na Mazowszu —
nie był zbytnio krępowany wypływami sztuki renesansowej, która, promie-
niując z Małopolski i Krakowa, naogół dość słabo na ziemiach mazowie-
ckich się przejawiła, jednakże znane nam dzisiaj zabytki renesansowe,
oraz przekazy historyczne o budowlach nieistniejących wskazują dowodnie,
iż stały kontakt odbiorców mazowieckich z ówczesnym artystycznym Kra-
kowem był już od łat trzydziestych XVI wieku; znając zaś charakter
zabytków mazowieckich nie
można dzisiaj przyjmować
poglądu o zupełnej niemal
nieobecności sztuki renesan-
sowej w tym wieku na Ma-
zowszu w dziedzinie archi-
tektury, nie mówiąc już o dość
licznie rozsianych zabytkach
rzeźby i snycerki, jak: na-
grobki, epitafja, ołtarze i drew-
niane sprzęty kościelne w
większych i ruchliwszych, lub
przy bardziej uczęszczanych
drogach leżących miastach;
Płocku, Włocławku, Łowiczu,
Pułtusku, Łomży, Czerwińsku.
Wśród zabytków architektury
tego wieku znajdujemy na
Mazowszu bardzo nieznaczną
liczbę budowli o zdecydowa-
nym charakterze renesanso-
wym, zato znaczna ilość ko-
ściołów wykazuje jednocześ-
nie cechy gotyckie i renesan-
sowe, często dziwnie pojęte
i wzajemnie się przenikające.
2. Murowaną architekturę kościelną mazowiecką XVI wieku możnaby
ogólnie podzielić na dwie szerokie, współczesne sobie grupy stylowe.
Grupa pierwsza, do której należy większa ilość kościołów, wykazuje
w wyglądzie zewnętrznym cechy architektury późnogotyckiej bez wyraź-
niejszych elementów niegotyckich np. kościoły: w Kłeczkowie, Wiznie,
’) Fakty o ustalonych danych co do chronologii i ilości kościołów późnogotyckich
na Mazowszu zawiera praca: W. Tatarkiewicz, Daty przełomowe w nowożytnej
architekturze polskiej. Sprawozdania z posiedzeń T-wa Nauk, Warsz, Wydz. II, t, XXV,
Warszawa 1933 r, (i w odb.)
10. Gołymin, szczyt frontowy (zachodni) kościoła
parafjalnego.