DOI Artikel:
Chyczewski, Jerzy: Kollegjata Pułtuska na tle kościelnego budownictwa mazowieckiego XV i XVI wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.25209#0030
22
JERZY CHYCZEWSK1
[221
przy kościele w Lubochni, wnętrza klasztoru w Czerwińsku i inne bu-
dowle kościelne.
3. Współistnienie w XVI w. gotyku i renesansu, pewne zazębienie
czasowe obu stylów, którego wynikiem są formy mieszane, przejściowe, —
daje się oczywiście zaobserwować w bardzo wielu zabytkach polskich.
W związku z tern należałoby jednak zaakcentować wyraźną obecność tych
przemian stylowych na terenie Mazowsza. Kiedy w XVI wieku w więk-
szych ośrodkach: Płocku, Pułtusku, Łowiczu, mających przez ówczesnych
biskupów bezpośredni kon-
takt z Krakowem, przepro-
wadza się większe przedsię-
wzięcia budowlane w zdecy-
dowanie renesansowym cha-
rakterze, — to kościoły pa-
rafjalne wiejskie budowane
są wedle zasad gotyckich, czę-
sto bardzo bez jakichkolwiek
widocznych wpływów rene-
sansu, aczkolwiek nie da się
zaprzeczyć, iż stawiane przez
sprowadzonych budowniczych
i majstrów budowle renesan-
sowe wywarły dość znaczny
wpływ na wyraz stylowy po-
wstających kościołów1).
Zetknięcie się wzajemne
gotyku i renesansu na Mazow-
szu nie wpłynęło jednak na
powstanie w architekturze
jakiegoś większego dzieła sztu-
ki na tym obszarze. Kościoły
o charakterze przejściowym
są przeważnie małe i ubogie,
a wpływy renesansu widoczne
są często tylko w skromnej
i grubej w wykonaniu dekoracji szczytów, przyczem motywy dekoracyjne
są zazwyczaj znacznie uproszczone i sprymityzowane. Nie brak jednak
zabytków z tego czasu, wykazujących większe walory artystyczne w rene-
sansowej dekoracji. Wybitnym tego przykładem jest gotycko-renesansowy
kościół w Broku2), dawnej rezydencji biskupów płockich (pow. bielsko-
12. Chróślin, szczyt frontowy (zachodni) kościoła
parafialnego,
’) por. W. Budka, Działalność architektów i rzemieślników przy restauracji
katedry płockiej w XVI wieku, Rzeczy Piękne, Kraków 1925, zesz. 5—8.
') por. G, Worobjew, komunikat w Spraw, KHS., t. VII s. CV,
JERZY CHYCZEWSK1
[221
przy kościele w Lubochni, wnętrza klasztoru w Czerwińsku i inne bu-
dowle kościelne.
3. Współistnienie w XVI w. gotyku i renesansu, pewne zazębienie
czasowe obu stylów, którego wynikiem są formy mieszane, przejściowe, —
daje się oczywiście zaobserwować w bardzo wielu zabytkach polskich.
W związku z tern należałoby jednak zaakcentować wyraźną obecność tych
przemian stylowych na terenie Mazowsza. Kiedy w XVI wieku w więk-
szych ośrodkach: Płocku, Pułtusku, Łowiczu, mających przez ówczesnych
biskupów bezpośredni kon-
takt z Krakowem, przepro-
wadza się większe przedsię-
wzięcia budowlane w zdecy-
dowanie renesansowym cha-
rakterze, — to kościoły pa-
rafjalne wiejskie budowane
są wedle zasad gotyckich, czę-
sto bardzo bez jakichkolwiek
widocznych wpływów rene-
sansu, aczkolwiek nie da się
zaprzeczyć, iż stawiane przez
sprowadzonych budowniczych
i majstrów budowle renesan-
sowe wywarły dość znaczny
wpływ na wyraz stylowy po-
wstających kościołów1).
Zetknięcie się wzajemne
gotyku i renesansu na Mazow-
szu nie wpłynęło jednak na
powstanie w architekturze
jakiegoś większego dzieła sztu-
ki na tym obszarze. Kościoły
o charakterze przejściowym
są przeważnie małe i ubogie,
a wpływy renesansu widoczne
są często tylko w skromnej
i grubej w wykonaniu dekoracji szczytów, przyczem motywy dekoracyjne
są zazwyczaj znacznie uproszczone i sprymityzowane. Nie brak jednak
zabytków z tego czasu, wykazujących większe walory artystyczne w rene-
sansowej dekoracji. Wybitnym tego przykładem jest gotycko-renesansowy
kościół w Broku2), dawnej rezydencji biskupów płockich (pow. bielsko-
12. Chróślin, szczyt frontowy (zachodni) kościoła
parafialnego,
’) por. W. Budka, Działalność architektów i rzemieślników przy restauracji
katedry płockiej w XVI wieku, Rzeczy Piękne, Kraków 1925, zesz. 5—8.
') por. G, Worobjew, komunikat w Spraw, KHS., t. VII s. CV,