DOI Artikel:
Chyczewski, Jerzy: Kollegjata Pułtuska na tle kościelnego budownictwa mazowieckiego XV i XVI wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.25209#0036
28
JERZY CHYCZEWSKI
[28]
Architektura kaplicy zygmuntowskiej stała się wzorem często naśla-
dowanym dopiero w końcu XVI i w pierwszej połowie XVII wieku').
Schemat architektoniczny zwieńczonej latarnią kopuły rozpiętej na ośmio-
bocznym bębnie, wpisanym w kwadrat murów, stał się zczasem popu-
larnym, a t arok, zachowując często niezmienną zasadę, zmodyfikował tylko
szczegóły, stosując nieraz plan prostokątny kaplicy i na elipsie zakreśloną
kopułę, wspartą na bębnie lub bezpośrednio na koronie murów.
Pierwszą renesansową kaplicę grobową w Łowiczu, także wzorowaną
na kaplicy zygmuntowskiej, (przebudowaną w wieku XVIII gruntownie)
wzniósł przy kollegjacie i ozdobił jednocześnie alabastrowym nagrobkiem
arcybiskupa Uchańskiego —
Jan Michałowicz z Urzędowa,
w roku 1580 2), a więc znacz-
nie później w stosunku do cza-
su wzniesienia kaplicy pułtu-
skiej.
Kaplica grobowa No-
skowskiego przeznaczona za-
razem na stałe Sanctissimum,
zmieniła zupełnie swą szatę
zewnętrzną w czasach póź-
niejszych, jednak architektura
wnętrza zachowała się dobrze.
Nietylko kształt kaplicy (iłl.
23 i 24) i jej renesansowa de-
koracja malarska wskazują na
stosunki artystyczne Noskow-
skiego z Krakowem, ale i
wielki jego pomnik nagrobny
z wykutą w marmurze posta-
cią biskupa w szatach pon-
tyfikalnych w pozie leżącej (i 11. 25). Płytę marmurową, imitującą wieko
sarkofagu umieszczonego w niszy, otacza wykonana z piaskowca dekoracja
renesansowa pojęta architektonicznie. Pomnik ten jest wzorowany na kró-
lewskim przyściennym pomniku nagrobnym w kaplicy zygmuntowskiej ’).
Pomnik Noskowskiego został wykonany w którymś z pierwszorzędnych
warsztatów krakowskich kamieniarskich czynnych w połowie XVI wieku.
Części jego zostały wykonane z pewnością w Krakowie, a potem spla-
') T e n ż p , s. 47. —• Tatarkiewicz, Sztuka Polska, j. w., s. 24.
') Data ta znajduje się na zachowanej do dzisiaj tablicy erekcyjnej. — por. St.
Cercha, komunikat w Spraw. KHS, t. VIII s. CCCCXVII— CCCCXXI.
:) Cenne uwagi odnośnie do kaplicy Noskowskiego w Pułtusku otrzymałem od
p. d-ra Komornickiego docenta Uniw, Jagiellońskiego.
18. Brok, szczyt fruntowy (zachodni) kościoła
parafjalnego.
JERZY CHYCZEWSKI
[28]
Architektura kaplicy zygmuntowskiej stała się wzorem często naśla-
dowanym dopiero w końcu XVI i w pierwszej połowie XVII wieku').
Schemat architektoniczny zwieńczonej latarnią kopuły rozpiętej na ośmio-
bocznym bębnie, wpisanym w kwadrat murów, stał się zczasem popu-
larnym, a t arok, zachowując często niezmienną zasadę, zmodyfikował tylko
szczegóły, stosując nieraz plan prostokątny kaplicy i na elipsie zakreśloną
kopułę, wspartą na bębnie lub bezpośrednio na koronie murów.
Pierwszą renesansową kaplicę grobową w Łowiczu, także wzorowaną
na kaplicy zygmuntowskiej, (przebudowaną w wieku XVIII gruntownie)
wzniósł przy kollegjacie i ozdobił jednocześnie alabastrowym nagrobkiem
arcybiskupa Uchańskiego —
Jan Michałowicz z Urzędowa,
w roku 1580 2), a więc znacz-
nie później w stosunku do cza-
su wzniesienia kaplicy pułtu-
skiej.
Kaplica grobowa No-
skowskiego przeznaczona za-
razem na stałe Sanctissimum,
zmieniła zupełnie swą szatę
zewnętrzną w czasach póź-
niejszych, jednak architektura
wnętrza zachowała się dobrze.
Nietylko kształt kaplicy (iłl.
23 i 24) i jej renesansowa de-
koracja malarska wskazują na
stosunki artystyczne Noskow-
skiego z Krakowem, ale i
wielki jego pomnik nagrobny
z wykutą w marmurze posta-
cią biskupa w szatach pon-
tyfikalnych w pozie leżącej (i 11. 25). Płytę marmurową, imitującą wieko
sarkofagu umieszczonego w niszy, otacza wykonana z piaskowca dekoracja
renesansowa pojęta architektonicznie. Pomnik ten jest wzorowany na kró-
lewskim przyściennym pomniku nagrobnym w kaplicy zygmuntowskiej ’).
Pomnik Noskowskiego został wykonany w którymś z pierwszorzędnych
warsztatów krakowskich kamieniarskich czynnych w połowie XVI wieku.
Części jego zostały wykonane z pewnością w Krakowie, a potem spla-
') T e n ż p , s. 47. —• Tatarkiewicz, Sztuka Polska, j. w., s. 24.
') Data ta znajduje się na zachowanej do dzisiaj tablicy erekcyjnej. — por. St.
Cercha, komunikat w Spraw. KHS, t. VIII s. CCCCXVII— CCCCXXI.
:) Cenne uwagi odnośnie do kaplicy Noskowskiego w Pułtusku otrzymałem od
p. d-ra Komornickiego docenta Uniw, Jagiellońskiego.
18. Brok, szczyt fruntowy (zachodni) kościoła
parafjalnego.