DOI Artikel:
Lorentz, Stanisław: Jan Krzystof Glaubitz architekt wileński XVIII w: Materiały do biografii i twórczości
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.25209#0144
24
STANISŁAW LORENTZ
[112]
16. Zabiały-Wołyńce
wieże kościoła po-do-
minikańskiego.
17, Mścisław, wieże
kościoła po-karmelic-
kiego
Dwuwieżowa fasada z wynio-
słym szczytem i kruchtą, skom-
ponowana jednolicie, stanowi
dalszy etap rozwoju typu fasady
kościoła św. Katarzyny i ko-
ścioła stołowickiego; odpowied-
nik kruchty odnajdujemy w ka-
plicy Opatrzności Boskiej. Jeśli
do tego dodamy wiadomość o
zamierzonym w r. 1764 wyjeździe
Glaubitza do Połocka, w którego
rejonie leżą Zabiały-Wołyńce, to tym bardziej utwierdzimy się w prze-
konaniu, że kontynuował on budowę w ciągu łat kilkunastu i w całości
ją wykonał1 2 3).
Kościół w Zabiałach-Wolyńcach w stosunku do poprzednich prac
Glaubitza wskazuje na nowy, już wyraźnie rokokowy okres w rozwoju
jego twórczości. Dotyczy to zarówno fasady, jak i bogato ukształtowanego,
rozwiniętego kulisowo w paru płaszczyznach wielkiego ołtarza, zamyka-
jącego w sobie chór zakonny -). Kościół posiadał 10 ołtarzy, a w nich po-
dobno liczne obrazy o wysokiej wartości artystycznej, i uchodził za jeden
z najwspanialszych na Litwie i Białej Rusi:ł). Niedostateczne materiały
ilustracyjne i opisowe, którymi rozporządzam, nie pozwalają wyrobić sobie
dokładniejszego poglądu o kompleksie glaubitzowskich budowli w Za-
białach-Wołyńcach i wyciągnąć dostatecznie ugruntowanych wniosków.
6. Współcześnie z kościołem zabialskim buduje Glaubitz w r. 1749
dwupiętrowy murowany pałac w Slruniu pod Połockiem dla metropolity
Floriana Hrebnickiego4). Pałac, otoczony obszernymi ogrodami, rozpo-
częto prawdopodobnie murować już nieco wcześniej, conajmniej w r. 1748,
stąd możnaby wnosić, że Dominikanie zabialscy powołali do budowy
swego kościoła architekta, sprowadzonego uprzednio do Połocka przez
metropolitę. O pałacu w Struniu poza krótkimi wzmiankami brak wia-
domości, a kościół tamtejszy nie wchodzi już w zakres twórczości, Glau-
bitza 5). Dlatego też zainteresowanie budzi głównie informacja o współ-
’) Archiwum Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Wilnie, Protokuły II, 6 VIII
1764: hat der Hr Glaubitz vorgetragen, dass Er das grosse Kirchenschloss welches
schon zweymahl ist repariret worden, und doch nicht verkauffen konnen, nach Polock
mitnehmen wollen umb dorten verkaufen zu konnen”...
2) Nasze Kościoły, j, w., reprodukcja na s. 424.
3) Nasze Kościoły, j. w., s. 424,
4) Wołyniak, [M. Giżycki], j. w-, s, 299. Pisownia nazwiska błędna: „Glaubier”,
natomiast w notatce dawniejszego autora o Struniu, w Słowniku Geograficznym Królestwa
Polskiego, t. XI, Warszawa 1890, s. 420, jest podana prawidłowiej „Glaubicz”,
5) Nasze Kościoły, j. w., s. 386 — reprodukcja kościoła,
STANISŁAW LORENTZ
[112]
16. Zabiały-Wołyńce
wieże kościoła po-do-
minikańskiego.
17, Mścisław, wieże
kościoła po-karmelic-
kiego
Dwuwieżowa fasada z wynio-
słym szczytem i kruchtą, skom-
ponowana jednolicie, stanowi
dalszy etap rozwoju typu fasady
kościoła św. Katarzyny i ko-
ścioła stołowickiego; odpowied-
nik kruchty odnajdujemy w ka-
plicy Opatrzności Boskiej. Jeśli
do tego dodamy wiadomość o
zamierzonym w r. 1764 wyjeździe
Glaubitza do Połocka, w którego
rejonie leżą Zabiały-Wołyńce, to tym bardziej utwierdzimy się w prze-
konaniu, że kontynuował on budowę w ciągu łat kilkunastu i w całości
ją wykonał1 2 3).
Kościół w Zabiałach-Wolyńcach w stosunku do poprzednich prac
Glaubitza wskazuje na nowy, już wyraźnie rokokowy okres w rozwoju
jego twórczości. Dotyczy to zarówno fasady, jak i bogato ukształtowanego,
rozwiniętego kulisowo w paru płaszczyznach wielkiego ołtarza, zamyka-
jącego w sobie chór zakonny -). Kościół posiadał 10 ołtarzy, a w nich po-
dobno liczne obrazy o wysokiej wartości artystycznej, i uchodził za jeden
z najwspanialszych na Litwie i Białej Rusi:ł). Niedostateczne materiały
ilustracyjne i opisowe, którymi rozporządzam, nie pozwalają wyrobić sobie
dokładniejszego poglądu o kompleksie glaubitzowskich budowli w Za-
białach-Wołyńcach i wyciągnąć dostatecznie ugruntowanych wniosków.
6. Współcześnie z kościołem zabialskim buduje Glaubitz w r. 1749
dwupiętrowy murowany pałac w Slruniu pod Połockiem dla metropolity
Floriana Hrebnickiego4). Pałac, otoczony obszernymi ogrodami, rozpo-
częto prawdopodobnie murować już nieco wcześniej, conajmniej w r. 1748,
stąd możnaby wnosić, że Dominikanie zabialscy powołali do budowy
swego kościoła architekta, sprowadzonego uprzednio do Połocka przez
metropolitę. O pałacu w Struniu poza krótkimi wzmiankami brak wia-
domości, a kościół tamtejszy nie wchodzi już w zakres twórczości, Glau-
bitza 5). Dlatego też zainteresowanie budzi głównie informacja o współ-
’) Archiwum Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Wilnie, Protokuły II, 6 VIII
1764: hat der Hr Glaubitz vorgetragen, dass Er das grosse Kirchenschloss welches
schon zweymahl ist repariret worden, und doch nicht verkauffen konnen, nach Polock
mitnehmen wollen umb dorten verkaufen zu konnen”...
2) Nasze Kościoły, j, w., reprodukcja na s. 424.
3) Nasze Kościoły, j. w., s. 424,
4) Wołyniak, [M. Giżycki], j. w-, s, 299. Pisownia nazwiska błędna: „Glaubier”,
natomiast w notatce dawniejszego autora o Struniu, w Słowniku Geograficznym Królestwa
Polskiego, t. XI, Warszawa 1890, s. 420, jest podana prawidłowiej „Glaubicz”,
5) Nasze Kościoły, j. w., s. 386 — reprodukcja kościoła,