DOI Artikel:
Lorentz, Stanisław: Natolin
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.25329#0058
48
STANISŁAW LORENTZ
29. V. Brenna, Fragment projektu polichromii ściany sali owalnej.
wąsy i dwa spiralne zwoje akantowe, o które opierają łapy zwrócone ku
sobie gryfy (ryc. 29). W odcinkach bocznych, na ich osi, gryfy umie-
szczone są frontalnie. Kandelabry po bokach i zwrócone ku sobie gryfy
na skraju powtarzają bez zmian motywy zespołu środkowego. Ciągłość
dekoracji fryzu, przerwanego przez otwory wejściowe, zaznaczają w dal-
szym biegu pojedyńcze gryfy na skraju polichromii.
Motyw fryzu gryfonowego zaczerpnięty jest z fryzu świątyni An-
toninusa i Faustyny w Rzymie i fryzu, znajdującego się w dziedzińcu
Palazzo della Valle w Rzymie, spopularyzowanych przez Piranesi’ego
i wielokrotnie powtarzanych przez klasycystów nietylko w drugiej po-
łowie XVIII w., ale i w pierwszej połowie XIX w.1). Jeszcze w r. 1832
Henryk Marconi reprodukuje oba te fryzy w wydawnictwie ornamentów
antycznych, przeznaczonym dla architektów2).
Fryz belkowania podzielony jest na dziewięć pól, z których pięć środ-
kowych odpowiada głównej scenie polichromii, a po dwa skrajne — przę-
słom bocznym. Na osi środkowej umieszczona jest maska meduzy nad
skrzyżowanymi rogami obfitości typu rokokowego, pola zdobią sie-
b Vasi. Candelabri. Cippi. Sarcophagi. Tripodi. Lucerne. Ed. Ornamenti. Antichi.
Disegn. ed Inc. Dal. Cav. Gio. Batta. Piranesi. Pubblicati. L’Anno MDCCLXXIIX. Na
karcie tytułowej t. I „Parte del Fregio ed Architravo del Tempio d‘Antonino, e di
Faustina in Campo Vaccino“, Foc. 601 (ryc. 30). T. II, tabl. 79. „Freggio antico di marmo
eon Ipogrifi si vede nel Cortile del Palazzo della Valle a Sant-Andrea della Valle“, Foc.
681 (ryc. 31). Poza tym na tabl. 79b. motyw siedzących gryfów przy kandelabrze na
wazie marmurowej w zbiorach Piranesiego. Por. L. Hautecoeur, Romę et la
Renaissance de l’antiquite a la fin du XVIII-e siecle, Paris 1912, s. 121.
2) Ornamenti Antichi tratti dalia Raccolta publicata in Roma dal Sig: Uggeri.
Supplemento al Saggio sugli Ordini di Architettura di Enrico Marconi, Varsavia 1832,
tabl. XX.
STANISŁAW LORENTZ
29. V. Brenna, Fragment projektu polichromii ściany sali owalnej.
wąsy i dwa spiralne zwoje akantowe, o które opierają łapy zwrócone ku
sobie gryfy (ryc. 29). W odcinkach bocznych, na ich osi, gryfy umie-
szczone są frontalnie. Kandelabry po bokach i zwrócone ku sobie gryfy
na skraju powtarzają bez zmian motywy zespołu środkowego. Ciągłość
dekoracji fryzu, przerwanego przez otwory wejściowe, zaznaczają w dal-
szym biegu pojedyńcze gryfy na skraju polichromii.
Motyw fryzu gryfonowego zaczerpnięty jest z fryzu świątyni An-
toninusa i Faustyny w Rzymie i fryzu, znajdującego się w dziedzińcu
Palazzo della Valle w Rzymie, spopularyzowanych przez Piranesi’ego
i wielokrotnie powtarzanych przez klasycystów nietylko w drugiej po-
łowie XVIII w., ale i w pierwszej połowie XIX w.1). Jeszcze w r. 1832
Henryk Marconi reprodukuje oba te fryzy w wydawnictwie ornamentów
antycznych, przeznaczonym dla architektów2).
Fryz belkowania podzielony jest na dziewięć pól, z których pięć środ-
kowych odpowiada głównej scenie polichromii, a po dwa skrajne — przę-
słom bocznym. Na osi środkowej umieszczona jest maska meduzy nad
skrzyżowanymi rogami obfitości typu rokokowego, pola zdobią sie-
b Vasi. Candelabri. Cippi. Sarcophagi. Tripodi. Lucerne. Ed. Ornamenti. Antichi.
Disegn. ed Inc. Dal. Cav. Gio. Batta. Piranesi. Pubblicati. L’Anno MDCCLXXIIX. Na
karcie tytułowej t. I „Parte del Fregio ed Architravo del Tempio d‘Antonino, e di
Faustina in Campo Vaccino“, Foc. 601 (ryc. 30). T. II, tabl. 79. „Freggio antico di marmo
eon Ipogrifi si vede nel Cortile del Palazzo della Valle a Sant-Andrea della Valle“, Foc.
681 (ryc. 31). Poza tym na tabl. 79b. motyw siedzących gryfów przy kandelabrze na
wazie marmurowej w zbiorach Piranesiego. Por. L. Hautecoeur, Romę et la
Renaissance de l’antiquite a la fin du XVIII-e siecle, Paris 1912, s. 121.
2) Ornamenti Antichi tratti dalia Raccolta publicata in Roma dal Sig: Uggeri.
Supplemento al Saggio sugli Ordini di Architettura di Enrico Marconi, Varsavia 1832,
tabl. XX.