Prace z Historii Sztuki (2.1948)

NATOLIN

231

Dwie bramy na głównych drogach dojazdowych prowadziły do par-
ku. Jedna na drodze z Warszawy przez Wolicę ze słupów murowanych ka-
miennych z wazonami kamiennymi, lekko tylko zaznaczona na widoku
Vogla, druga — na osi głównej alei widokowej, na drodze od Powsina, wy-
murowana wraz z niskim murkiem z kamieni polnych przez Gołej ewskie-
go w r. 1812. Bramka składała się, jak to widać na akwareli Vogla (ryc.
178), z dwóch słupów z wazona-
mi czy kulami kamiennymi na
szczytach, — obie więc bramki
były jeśli nie identyczne, to
przynajmniej bardzo podobne
do siebie. Wkrótce je zresztą
usunięto: pierwszą — gdy wzno-
szono empirowy budyneczek do-
zorcy, drugą — gdy na jej miej-
scu stanąć mięła tzw. brama
maurytańska.

Przy wjeździe na teren parku od strony Powsina istniał już dawniej
nieduży ogród warzywny, uwidoczniony na planie Natolina, wykonanym
w r. 1807 przez geometrę Konstantego Beniusiewicza. Na tym już planie
zaznaczono dwa niewielkie budyneczki gospodarcze — może domek dozor-
cy i domek ogrodnika. Na akwareli Vogla, o osiem lat późniejszej, widzi-

178. Z. Vogel, Fragment widoku Natolina
w r. 1815 z bramą przy wjeździe w główną
aleję.

dacl u
z te ZT-11

żadr -

~ co

wys' |
Już ~

F =s
i o
F O
i O

lomek służbowy z czterospadowym
znać można — wystawa wschodnia
/ym daszkiem. Dziś istniejący do-
iiej przebudowany został pewnie
).

wych przy wjeździe na teren par-
biegnącej skośnie przez pola z Wi-
la też o nich wzmianki w materia-
więc już po tej dacie.

;ca jednak Czartoryska tam wzno-
Ijtek, gospodarstwo tego wymaga”,
órych ani widoków, ani piękności
|wymi sztachetami ogród fruktowy,
bramką i osadzono w nim ławkę,
ju skarpy — wskazuje, że nie miała
cz wzniesiona została, jako jeden
[h. Wskazuje też akwarela Vogla,
Im dróżek ogrodu fruktowego. Jej
piaskowcowej, wmurowanej pod

odów, j. w., s. 45, 46.