Prace z Historii Sztuki (2.1948)

NATOLIN

103

tor Devigny dla zbiorów króla Władysława IV, następnie podobno stano-
wiła własność króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, który ofiarował
ją Repninowi, później przeszła do Czartoryskich, a wreszcie od początku
XIX w. należała do rodziny jakiegoś polskiego hrabiego, która sprzedała ją
w drugiej połowie XIX w. do kolekcji Somzee. Prof. Bieńkowski, powołując
się na opinię J. Korzeniowskiego, wysunął przypuszczenie, że tym polskim
hrabią mógłby być Wincenty Tyszkiewicz, który w latach 1833—1848
mieszkał w Brukseli, a
rzeźbę może posiadał po
swym imienniku, referen-
darzu w. kor. Wincentym
Tyszkiewiczu, żonatym z
Marią Teresą Poniatowską,
lub po Ludwiku Tyszkie-
wiczu, żonatym z Konstan-
cją Poniatowską 1).

Mimo wielu niejasności
w opowieściach o losach
głowy, wydaje się niewąt-
pliwe, że rzeźba bruksel-
ska pochodzi z Polski.

Przypuszczenie, że stano-
wiła własność Wincentego
Tyszkiewicza jest mało
prawdopodobne, ale może
nie jest pozbawione pod-
staw poszukiwanie jej wła-
ściciela w rodzinie Tysz-
kiewiczów, bo właśnie dla
Anny Tyszkiewiczówny
przebudowy wuj e się pała-
cyk w Bażantarni. Brak dostatecznych materiałów porównawczych nie
pozwolił na próby wyjaśnienia, z której repliki wykonany jest odlew
natoliński. Sądząc z opisów Furtwanglera i Bieńkowskiego, mógłby on
być wykonany z repliki brukselskiej, posiada bowiem charakterystyczne
dla niej małe nabrzmienie na zboczu nosa obok lewego oka, brak nato-
miast krótkich włosów na dolnej wardze, co przeczyłoby temu przypusz-
czeniu, o ile nie dałoby się złożyć na karb nieudolności sztukatora-
odlewnika.

Obraz sieni głównej pałacu w pierwszych latach po jej przebudowie
uzupełnić trzeba informacją, że ściany były „Światło zielono Malowane",

h P. Bieńkowski, O rzeźbach klasycznych z marmuru w Krakowie, Prace
Komisyi Historyi Sztuki P. A. U., t. I, Kraków 1919, s. 277—281.