DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.10184#0601
'133
* 134
DISPUTATIO
P E
PRINCIPATU
R O M A N O.
T H E S I S I.
Egio Imperio Romre suer
runt hi, Reges , Confu-
les, Decemviri legibus fcri-
bundis , Di&atores , Tri-
umviri Reipublicas confti-
tuendas, denique & om-
nium maxime & diutiffime
Principes.
II. Quod Pomponius
fcribit, Initio civitatis no-
«r*
omnia manu a Regibus gubernabantur , quod
riihil aliud eft, quam fummum omnium rerum ar-
kitriumacjudiciumpeneseos suifTe : id de Regi-
bus Romanis dici non poffe, nec a Pomponio di-
^Um exiftimamus •
III. Provocationem a regibus non suisse , con
*ra Ciceronem & Senecam defendemus .
IV. Confulum imperium planeregium suitan-
te legem Valeriam , quam& aliae complures dein-
ceps secutje , Consulari minuendo imperio latas.
V. Ne Senatusconsulti quidem illius extremi .
Darent operam Confuhs, ne quid Refpubl detri-
menti capcret i ea poteftas suit, quam omnes ex
SailulliipraecipueverbisinCatilinario colligunt ,
Ut summum & sine provocatione imperium, &
animadversio in caput civis Confuli concedere-
tur.
VI. Imo nec relegandi jus Consulibus suit, quae
ttiinor exilio est poena , Turpissimus & hac in re
Gabinius Coniul, qui L. Lamiam equitem Rom.
<3uod au{us'suisset pro M. Tullio deprecari , in
c°ncione relcgavit.
VII. Militix tamen Consul imperium summum
habuit, utiliftimo inftituto: contra quam alise Res-
Public^, nostri pracfertim temporis, atque Ita-
Jicse,
VIII. A Decemviris legibus, scribundis pariter
Ptovocatio non suit .
IX- Sicut neque a Diclatoribus , etiam iis, qui
Creati fme illa adje&ionc, OpTlMA LEGE.
X. Diclatura L. Sullas, &C. GEfaris, regna,
^onDiclaturasfuerunt. Quare ut reges rogatio-
^ Junia Tribunitia, fic Di&atores lege Pompe-
deiniege Antonia non sine execrationibus a
^epubl. summotj funt.,
XI. Triumviri Reipub. conftituendse, potgfta-
ssm illis temporibus necessariam, quamvis teter-
ril^e exercuerint profcriptionjbus : jure ta.men
^odam b.elli atque hoftium exercutffe dici pof-
J^- Uxc cnim in profcriptiorie etiam Florus
J^inat L- Snllx , cujus i!ii difcipulj tres, ut Sa-
/ r'cus loquitur . Jufte etiam Cicero , profcripto-
j!111} liberos ab honoribus atque adminiftratione
^eiPublica;summ9vit, quamvis caufajii aonim-
w°baret.
c -^11- Principis nomine Rempublic. primus.
OI»tituit Odavianus Caesar , qui pqstea Augu-
B
A stus ; optimo consilio & Reipub. ac generi huma-
no falutari.
XIII. Principatus & dominatio , id est , re-
gnum, aPIinioin Panegyrico diverfa natura di-
cuntur, itemque Princeps & dominus, id eft ,
rex . Similiter Ovid.ad Romulum de Augufto: Tu
domini nomen, Principis ille tenet.
XIV. Neque id ad fpeciem tantum externam
insigniaque pertinet , qua ratione dixit fortafse
Tranquillus de Caligula : nec multum abfuit quin
statim diadema fumeret, speciemque principatus
in Regni formam converteret.
XV. Sed ad rem atque vim, fi ex Augufti insti-
tutis aliorumque bonorum principum, non scele-
ratorum & furioforum aeftimetur.
XVI. Veterum Rempublic.principatu Qesarum
non mansifle quis neget ? at fuisse aliquam certe
credimus : & qua? media inter regnum & optima-
tum ftatum esset. Sicut antea mifta ex optimatum
& populari suit.
XVII Nam Augustus provincias etiam imperii
inter fe & Senatum partitus eft, & Consilium pu-
blicum magna cum usurpatione libertatis reliquit,
legibus se solvi noluit, &consilio inomnibus re-
bus eft deleclorum Senatorum, exemplo Romuli,
usus , & in lcges , ut cseteri magiftratus, juravit,
&c-
XVIII. Verumenim vero secuti Imperatores
vim Principatus nimis intendcre : & simulachra
potius, quam juralibertatis, sub illis erant. De-
nique quod de Deo TertuIIianus scribit, ab \\\\s
translatumeft : imperium summas dominationis
penes unum , osficiaejus pcnes multos esse. Apo-
loget. qap. 24.
XIX. Nemo acrius & srequentius, quam Coi%
nelius Tacitus iimulachra isia & imaginesantiqux
Reipubl.ac libertatis notavk. Eaque nos tanquam
speciem Arcanorum Imperii ponimus .
XX. Arcana imperii fic definimus : Rationes
Principatus maxime occustas * quibus aiiud agi-
tur, aliud agi fimulatur, ut de dolo fcripsit Ser-
vius, five Aquilius. Sed addamus: Bono publico.
XXI. Vir prudentisiimus Tiber. Decianus Ju-
rifconf. Rempublic Romanam poft Q^tis -po-
tentiam iis rationibus liberam fuiffe adsirmat. Pri-
mum, quod non ab aliquo rcge ve! populo vi<5ta ,
& ftatummutarecoacl;afuerit, fed a cive &fuis
armislegemacceperit. Deinde civitas. ipla , Iege
regia, quas de imperio Principis lata ab Ulpiano
dicitur, poteftatem tantam detulit civi suo. De-
niquepoft mortem cujusque Imneratoris novum
ipfafibi Principem eligebat, repetita in fingulis
eadernlege regia, ficutextabula marmorea con-
ftac, in qua lex incisa de imperio Vefpafiani, alk
isque veterum teftimoniis . Adde, quod & me-
moriam mortuorum Principum damnare, atque
ignominia notare Senatus populufque confueve-
runt, fi qui mak fcelerateque egiffent.
XXII. Pada ctiam & fcedera cum Republ. Iv
l| cc c }.]
D
* 134
DISPUTATIO
P E
PRINCIPATU
R O M A N O.
T H E S I S I.
Egio Imperio Romre suer
runt hi, Reges , Confu-
les, Decemviri legibus fcri-
bundis , Di&atores , Tri-
umviri Reipublicas confti-
tuendas, denique & om-
nium maxime & diutiffime
Principes.
II. Quod Pomponius
fcribit, Initio civitatis no-
«r*
omnia manu a Regibus gubernabantur , quod
riihil aliud eft, quam fummum omnium rerum ar-
kitriumacjudiciumpeneseos suifTe : id de Regi-
bus Romanis dici non poffe, nec a Pomponio di-
^Um exiftimamus •
III. Provocationem a regibus non suisse , con
*ra Ciceronem & Senecam defendemus .
IV. Confulum imperium planeregium suitan-
te legem Valeriam , quam& aliae complures dein-
ceps secutje , Consulari minuendo imperio latas.
V. Ne Senatusconsulti quidem illius extremi .
Darent operam Confuhs, ne quid Refpubl detri-
menti capcret i ea poteftas suit, quam omnes ex
SailulliipraecipueverbisinCatilinario colligunt ,
Ut summum & sine provocatione imperium, &
animadversio in caput civis Confuli concedere-
tur.
VI. Imo nec relegandi jus Consulibus suit, quae
ttiinor exilio est poena , Turpissimus & hac in re
Gabinius Coniul, qui L. Lamiam equitem Rom.
<3uod au{us'suisset pro M. Tullio deprecari , in
c°ncione relcgavit.
VII. Militix tamen Consul imperium summum
habuit, utiliftimo inftituto: contra quam alise Res-
Public^, nostri pracfertim temporis, atque Ita-
Jicse,
VIII. A Decemviris legibus, scribundis pariter
Ptovocatio non suit .
IX- Sicut neque a Diclatoribus , etiam iis, qui
Creati fme illa adje&ionc, OpTlMA LEGE.
X. Diclatura L. Sullas, &C. GEfaris, regna,
^onDiclaturasfuerunt. Quare ut reges rogatio-
^ Junia Tribunitia, fic Di&atores lege Pompe-
deiniege Antonia non sine execrationibus a
^epubl. summotj funt.,
XI. Triumviri Reipub. conftituendse, potgfta-
ssm illis temporibus necessariam, quamvis teter-
ril^e exercuerint profcriptionjbus : jure ta.men
^odam b.elli atque hoftium exercutffe dici pof-
J^- Uxc cnim in profcriptiorie etiam Florus
J^inat L- Snllx , cujus i!ii difcipulj tres, ut Sa-
/ r'cus loquitur . Jufte etiam Cicero , profcripto-
j!111} liberos ab honoribus atque adminiftratione
^eiPublica;summ9vit, quamvis caufajii aonim-
w°baret.
c -^11- Principis nomine Rempublic. primus.
OI»tituit Odavianus Caesar , qui pqstea Augu-
B
A stus ; optimo consilio & Reipub. ac generi huma-
no falutari.
XIII. Principatus & dominatio , id est , re-
gnum, aPIinioin Panegyrico diverfa natura di-
cuntur, itemque Princeps & dominus, id eft ,
rex . Similiter Ovid.ad Romulum de Augufto: Tu
domini nomen, Principis ille tenet.
XIV. Neque id ad fpeciem tantum externam
insigniaque pertinet , qua ratione dixit fortafse
Tranquillus de Caligula : nec multum abfuit quin
statim diadema fumeret, speciemque principatus
in Regni formam converteret.
XV. Sed ad rem atque vim, fi ex Augufti insti-
tutis aliorumque bonorum principum, non scele-
ratorum & furioforum aeftimetur.
XVI. Veterum Rempublic.principatu Qesarum
non mansifle quis neget ? at fuisse aliquam certe
credimus : & qua? media inter regnum & optima-
tum ftatum esset. Sicut antea mifta ex optimatum
& populari suit.
XVII Nam Augustus provincias etiam imperii
inter fe & Senatum partitus eft, & Consilium pu-
blicum magna cum usurpatione libertatis reliquit,
legibus se solvi noluit, &consilio inomnibus re-
bus eft deleclorum Senatorum, exemplo Romuli,
usus , & in lcges , ut cseteri magiftratus, juravit,
&c-
XVIII. Verumenim vero secuti Imperatores
vim Principatus nimis intendcre : & simulachra
potius, quam juralibertatis, sub illis erant. De-
nique quod de Deo TertuIIianus scribit, ab \\\\s
translatumeft : imperium summas dominationis
penes unum , osficiaejus pcnes multos esse. Apo-
loget. qap. 24.
XIX. Nemo acrius & srequentius, quam Coi%
nelius Tacitus iimulachra isia & imaginesantiqux
Reipubl.ac libertatis notavk. Eaque nos tanquam
speciem Arcanorum Imperii ponimus .
XX. Arcana imperii fic definimus : Rationes
Principatus maxime occustas * quibus aiiud agi-
tur, aliud agi fimulatur, ut de dolo fcripsit Ser-
vius, five Aquilius. Sed addamus: Bono publico.
XXI. Vir prudentisiimus Tiber. Decianus Ju-
rifconf. Rempublic Romanam poft Q^tis -po-
tentiam iis rationibus liberam fuiffe adsirmat. Pri-
mum, quod non ab aliquo rcge ve! populo vi<5ta ,
& ftatummutarecoacl;afuerit, fed a cive &fuis
armislegemacceperit. Deinde civitas. ipla , Iege
regia, quas de imperio Principis lata ab Ulpiano
dicitur, poteftatem tantam detulit civi suo. De-
niquepoft mortem cujusque Imneratoris novum
ipfafibi Principem eligebat, repetita in fingulis
eadernlege regia, ficutextabula marmorea con-
ftac, in qua lex incisa de imperio Vefpafiani, alk
isque veterum teftimoniis . Adde, quod & me-
moriam mortuorum Principum damnare, atque
ignominia notare Senatus populufque confueve-
runt, fi qui mak fcelerateque egiffent.
XXII. Pada ctiam & fcedera cum Republ. Iv
l| cc c }.]
D