DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.10186#0564
113 i D E S E R v l s. 11 82
A
scalptura (italiceat appellare) inquo mulier se-
dens citharam pulsat. Confirmat vetus elogium,
Auxesis, &. Nerifi ( mipus ingenuorum nominum )
^uliebria hsec studia , psallendi, & oble&andi au-
res» viguisse olim, & placuisie , Mentio utique
4pu4(<i) Horatium?
——illa? virentis &
Docl«?psalIereChia?,
lllinisteria nostra propius tangit; ut & scitijsimi
friusquefexus canentes, & psallentes, quos adole-
/ff/x e terra Asia, apud (b) Gellium habuisse scri-
kitiir; pueri nimirum, ac puellae .*
D. M.
AVXESI CITHAROEDAE
CONIVGI OPTIMAE
C. CORNELIVS NERIFVS FECIT
ET SIBI
^as alii psaltrias, fidicinas, citharistrias appellant,
Prudentius hoc ministerium tetigit elegan-
Num propter lyrica modulamina vana puell<e,
Nervortwque fonos, & conviviak calentis
Garmenneqttitia?, patuIas-Deus addidit aures l
^tharg! autem species enumerat (d) Isidorus psal
teria, lyras, barbita, <% alias _ quadrata forma .
neCnon & trigonali. Nos hicaliquot delineandas
Curavimus, rariores illas quidem, sed & studioiis
^tiquitatis adjumento futuras ad cognoscendas te-
ltudinis partes, laterna, cacumina, hrachia, hu-
^eros, scapttlas, peSiines, modulum , tympanum .
Et licec Minerva cibias abjeceric, quod vultum
^ssantisdeforniarent, non defuerunt tamen tibi-
Cim^e , qua? abjectas tollerent. ( e ) PJautus ;
Post ut occoepi narrare, sidicinas, tibicinas,
Samhtgkas advfixit secumsorma. eximia. —-*
13
D
* W/4. carm. Ode 13. b lih. l<).cap 9 c 'Hamartig
1 3i7. d lib. 3. orig. cap* 21. c Smht.abt. 2jc. 3.
TIBICENautem , & FIDICEN, qui Duiljiopra>
ibantacosnadomumrevertenti, anservi fuerint,
necne, alii viderint. Ego sane non dispicio, quid
prohibeat, familiares, & vernaculosfuisse. Cum
praesertim e grege domesticorum FISTULATOR a-
manuensis, concionanti (a) Graccho ebumeo-
lamfistulam mssaret, ad quam ille vocem, ee-
stum componeret. Hujus sane ordinis fuit puelia
exHebraeis, in regio convivio caJamos inflansa-
pud ( b ) Abdiam. SAMBUCiNiE sunt , quas (c \
^iviusnostersambucistriasappellat. Sambuca au-
temfuitorganigenus, in quo corda; intendeban-
tur, utait Festus, quamviss d) Isidorus nescio,
quid detibiis innuat, Neque desiderata; sunt in
conviviis crotalisTri^. ( e ) Proper-
tius;
Nilsi tuus tibken sirat, crotaliftria Phillis.
Crotalum autem ( ut & alias monuimus) perperam
confunditcum Sistro vir doctus . Figura primum
variabantomnino, hocenimeratoWongum, ma-
nubriatum in ima sui parte, canceJJatum trajectis
virgulis, &utuno verbodicam, Jamins, & praj-
terea nihil: Ulud (si (/) Eustathio credimus ) vas
e testa, ligno, aut a?re, quod manibus tenebatur.
videtur autem collisum, sonitum edidisse, ut indi-
cat (g ) PJinius de margaritis loquens: subeunt \!u~
xuria? ejus nomina , & tardia exquifita perditiore
portatu, siquidem cum id secere , crotalia appeU
lant, cett sono quoque gaudeant, & collisu ipfo mar-
garitarutn , CaJamus certe scissiis, cujus meminit
(b) interpres Aristophanis , hujus Joci non est .
^irimet autem hanc contraversiam Sistri figura,
quam hiq apponemus, cum nescio quibus ajiis cre-
aitaculis , depromptis ex antiquis monumcntis,
quse nos proxime ad crotalum accedere arbitramur:
damus & tibias, & fistulam, & utriculum ; in
quibus bencvolus speclator studium nostrum xqui,
jQnique consulat,
At crotali crepitus onocrotali avi nomen videtur
imposuisse, quod vocem forsan edat ciconis simi-
em, quam & ipsam qrotalistriam appellavit Pe-
tronius, at ^Egyptii crotalum, si (i) Joanni Saris-
ieriensi fidem velimus habere , qui & addit; cro-
tala quoque dki sonoraS spha?rulas. , qua? qitibus
damgranh interpofitis, pro quantitate'sai, & spe-
cie metalli, varios fonos edunt . Ha:c sere omnia
ymphoniacorum organa complexus est (k) Petrus.
Chrysologus; venit pietatis illa, nonvohptatis ex~
hibitura convivium i denique poenitentia? ponit men-
fam, sercula compuncTtonis apponit, panem doloris
insert, potumlacrymis tempcrat in mensurat, & ad
delicias Deitatis totas, totam pulsat cordis sui &
corporis symphoniam . Qrgani plantlu dat clamo-
rcm , citbarampersuspiria longa modulatur, gemi-
tus aptat insistulam& dum peclus ipjum conscien-
tiam arguenssape percutit, facit placitura Deo cym-
bala porjonare. Cymbala ejus sigura: erant , qua
cotyiedoni&foliasunt, ut testantur (/j Dioscori-
des, &(w) Scribonius Largus ; Latini umbili-
cum Veneris vocant. Coxendicibus assimilat ( n)
Plinius , acetabulis. ( a ) Isidorus . Ambabus e-
nim manibus (erantenimmanubriata,. vel ansata
in extima convexitate) apprehqndebantur , &
complosa concussaque sonitum edebant tinniebant-
que 5 tinnitus enim cymbalorum proprius fuit. (p )
CatuIIus de Satyris & Silenis
a Qic. lib. 3. Ae Orat. b, Lib. 0. bift. Apoft. c Lib.9l
i Lib. 3. Otig. cap^ 20. c Lib. 4. eleg. 9. s Iliad. ^i,
g l'b. 9. cap. 35- h ln Nebulis a. quo Suidas. 1 Policra-
tici Lib. 8. c. 12. K Serm. 93. 1 Lib. 4. m Compof.
55. n Lib. 25. cap. ult. o Lib. 3.0rig. cap. 21. p ^
1 Ffff ii)
/
A
scalptura (italiceat appellare) inquo mulier se-
dens citharam pulsat. Confirmat vetus elogium,
Auxesis, &. Nerifi ( mipus ingenuorum nominum )
^uliebria hsec studia , psallendi, & oble&andi au-
res» viguisse olim, & placuisie , Mentio utique
4pu4(<i) Horatium?
——illa? virentis &
Docl«?psalIereChia?,
lllinisteria nostra propius tangit; ut & scitijsimi
friusquefexus canentes, & psallentes, quos adole-
/ff/x e terra Asia, apud (b) Gellium habuisse scri-
kitiir; pueri nimirum, ac puellae .*
D. M.
AVXESI CITHAROEDAE
CONIVGI OPTIMAE
C. CORNELIVS NERIFVS FECIT
ET SIBI
^as alii psaltrias, fidicinas, citharistrias appellant,
Prudentius hoc ministerium tetigit elegan-
Num propter lyrica modulamina vana puell<e,
Nervortwque fonos, & conviviak calentis
Garmenneqttitia?, patuIas-Deus addidit aures l
^tharg! autem species enumerat (d) Isidorus psal
teria, lyras, barbita, <% alias _ quadrata forma .
neCnon & trigonali. Nos hicaliquot delineandas
Curavimus, rariores illas quidem, sed & studioiis
^tiquitatis adjumento futuras ad cognoscendas te-
ltudinis partes, laterna, cacumina, hrachia, hu-
^eros, scapttlas, peSiines, modulum , tympanum .
Et licec Minerva cibias abjeceric, quod vultum
^ssantisdeforniarent, non defuerunt tamen tibi-
Cim^e , qua? abjectas tollerent. ( e ) PJautus ;
Post ut occoepi narrare, sidicinas, tibicinas,
Samhtgkas advfixit secumsorma. eximia. —-*
13
D
* W/4. carm. Ode 13. b lih. l<).cap 9 c 'Hamartig
1 3i7. d lib. 3. orig. cap* 21. c Smht.abt. 2jc. 3.
TIBICENautem , & FIDICEN, qui Duiljiopra>
ibantacosnadomumrevertenti, anservi fuerint,
necne, alii viderint. Ego sane non dispicio, quid
prohibeat, familiares, & vernaculosfuisse. Cum
praesertim e grege domesticorum FISTULATOR a-
manuensis, concionanti (a) Graccho ebumeo-
lamfistulam mssaret, ad quam ille vocem, ee-
stum componeret. Hujus sane ordinis fuit puelia
exHebraeis, in regio convivio caJamos inflansa-
pud ( b ) Abdiam. SAMBUCiNiE sunt , quas (c \
^iviusnostersambucistriasappellat. Sambuca au-
temfuitorganigenus, in quo corda; intendeban-
tur, utait Festus, quamviss d) Isidorus nescio,
quid detibiis innuat, Neque desiderata; sunt in
conviviis crotalisTri^. ( e ) Proper-
tius;
Nilsi tuus tibken sirat, crotaliftria Phillis.
Crotalum autem ( ut & alias monuimus) perperam
confunditcum Sistro vir doctus . Figura primum
variabantomnino, hocenimeratoWongum, ma-
nubriatum in ima sui parte, canceJJatum trajectis
virgulis, &utuno verbodicam, Jamins, & praj-
terea nihil: Ulud (si (/) Eustathio credimus ) vas
e testa, ligno, aut a?re, quod manibus tenebatur.
videtur autem collisum, sonitum edidisse, ut indi-
cat (g ) PJinius de margaritis loquens: subeunt \!u~
xuria? ejus nomina , & tardia exquifita perditiore
portatu, siquidem cum id secere , crotalia appeU
lant, cett sono quoque gaudeant, & collisu ipfo mar-
garitarutn , CaJamus certe scissiis, cujus meminit
(b) interpres Aristophanis , hujus Joci non est .
^irimet autem hanc contraversiam Sistri figura,
quam hiq apponemus, cum nescio quibus ajiis cre-
aitaculis , depromptis ex antiquis monumcntis,
quse nos proxime ad crotalum accedere arbitramur:
damus & tibias, & fistulam, & utriculum ; in
quibus bencvolus speclator studium nostrum xqui,
jQnique consulat,
At crotali crepitus onocrotali avi nomen videtur
imposuisse, quod vocem forsan edat ciconis simi-
em, quam & ipsam qrotalistriam appellavit Pe-
tronius, at ^Egyptii crotalum, si (i) Joanni Saris-
ieriensi fidem velimus habere , qui & addit; cro-
tala quoque dki sonoraS spha?rulas. , qua? qitibus
damgranh interpofitis, pro quantitate'sai, & spe-
cie metalli, varios fonos edunt . Ha:c sere omnia
ymphoniacorum organa complexus est (k) Petrus.
Chrysologus; venit pietatis illa, nonvohptatis ex~
hibitura convivium i denique poenitentia? ponit men-
fam, sercula compuncTtonis apponit, panem doloris
insert, potumlacrymis tempcrat in mensurat, & ad
delicias Deitatis totas, totam pulsat cordis sui &
corporis symphoniam . Qrgani plantlu dat clamo-
rcm , citbarampersuspiria longa modulatur, gemi-
tus aptat insistulam& dum peclus ipjum conscien-
tiam arguenssape percutit, facit placitura Deo cym-
bala porjonare. Cymbala ejus sigura: erant , qua
cotyiedoni&foliasunt, ut testantur (/j Dioscori-
des, &(w) Scribonius Largus ; Latini umbili-
cum Veneris vocant. Coxendicibus assimilat ( n)
Plinius , acetabulis. ( a ) Isidorus . Ambabus e-
nim manibus (erantenimmanubriata,. vel ansata
in extima convexitate) apprehqndebantur , &
complosa concussaque sonitum edebant tinniebant-
que 5 tinnitus enim cymbalorum proprius fuit. (p )
CatuIIus de Satyris & Silenis
a Qic. lib. 3. Ae Orat. b, Lib. 0. bift. Apoft. c Lib.9l
i Lib. 3. Otig. cap^ 20. c Lib. 4. eleg. 9. s Iliad. ^i,
g l'b. 9. cap. 35- h ln Nebulis a. quo Suidas. 1 Policra-
tici Lib. 8. c. 12. K Serm. 93. 1 Lib. 4. m Compof.
55. n Lib. 25. cap. ult. o Lib. 3.0rig. cap. 21. p ^
1 Ffff ii)
/