DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.10186#0382
HIERONYMI MERCURIALIS
D E
ARTE GYMNASTICA
LIBER TERTIUS-
appareatnos degymnastica arte, medicin^ jj^.
je&a, & non de ulla alia tra&are voluisse:
est enim illa, quae tametsi corporis uni cur# ^j.
ram navare videatur, ita tamen & illius, * nC-
mae simul exercitationis, quod in Timaeo adI°rpas
bat Plato, curam gerir, ut non sinat ita c° ^ s
prse robore , atque crassitie insolenter fer° sese
quin animi motionibus secundum rationeiB,^
domandum , castigandum , atque ^[rp>c
siibjiciat: id quod athleticam non eftecissfe* ,jjCjs
circo ab omnibus recle institutis rebus pu j0-
sumrnopere damnatara, atque ignominioie e ^01
samfuisse, Galenus saepjus praedicavit: ut ^
hac ratione merito excusari debeamus, »
quam paraliquis judicasset, de ea locuti ^ 0-
quodobid facerepotuimus, ut ejus natura e ^ $
£«<?(utajunt) aestimata, & exercitationurn > t
invivendo, ac conversando athleticorum ss10 j,
pravitatem cognoscere , cognitam detestas»'
que evitare liceret.
C A P y T I,
De agendis 4 0 de ratione prasentis trafta-
tionis,
Ultas exercitationum spe-
cies ab antiquis in usu ha-
bitas superiori Iibro, qua
potuimus perspicuitate e-
narravimus; multaeadhuc
restantnon minus fortasse
scitu dignae , quara illae,
quarum major pars tametsi
haudquaquam in gymna-
siis praecipue perageretur,
neque item ad sakatoriam pertineret, in quam,
& palaestricam visi sumus superiori libro univer-
sam gymnasticam distribuere, cuncla tamen tra-
dari oportere duximus, quia illa etiamsi non pro-
prie , sakem communiter exercitationes vocari
merentur, & propterea nullo padto agymnastica
excludi deb*nt. Amplius eadem ad bonum habi-
tum corporis, atque valetudinem conferre omnes
medici fatentur: unde, cum studium nostrum in
hoc praecipue versetur, Ut easomnes corporis ex-
ercitationes tradamus, quae& valetudinem juva-
re, & optimum corpori habitum parere judicatae
sunt, de hisque singulis gymnasticam connderare
statuerimus, vel unum a liquod intracTatum relin-
quere praster ordinem, &praeter institutum no-
strum foret. Nequevero nobis illud vitio objici
debet, quod de medicinse gymnastica solasermo '
nem habere in animohabentes , multa deathleti-
ca , plurima de bellica immiscuerimus, atquead-
huc in sequentibusidem faduri simus: propterea
quod primum atque prsecipuum consilium nobis
fuit de medicinae gymnattica verba facere : at polt-
ea tribus de caussis reliqua adjunximus, tum ut a-
liarum duarum conditionibus !breviter cognitis*
tota tertiae illius natura magis perspeda foret,tum,
ut quae■ consuse de singulis simul, vel indistin&e
saltem ab au&oribus tam Grsecis, quam Latinis
tradita suerunt, ex distinclionibus nostrisperfe-
cle discerni possent, neque ulla le&oribus erran-
di occasio relinqueretur, tum, quia eaedern exer-
citationesabathletis, a milkiaestudiosis, &deni-
quea sankatis profestbribus usitatae reperiuntur :
quod si de medicinae dumtaxat gymnastica sermo-
nem habuissemus, necessaria pene secuturume-
rat > ut vel hanc unam extitiste crederent leclores,,
vel sakemalias ab hac una& normas , &origi-
nem suscepiste : quod quantos in auctoribus le-
gendis errores pepefisset, nemovel mediocriter in
bonisartibus versatus videre non potest, praeter-
quam quod si qua? de gymnastica medica scripsi-
trjus, quseque uberius in sequentibus dicluri su-
mus, iis, qua? de ceteris duabus a nobis dida fue-
runt , alicui comparare placuerit , cognoscet
profedoilla minimam partem obtinuiste , &pro-
inde nunquam jure inficiabitur, quin. manifeste
B
D
C A P. II.
De amlulatione -
Uantum commodi humanae huic ^(^^m»
bulatio praestet, satis aperte la.P.^c0 quo-
- natura demonstravit , qu^ mn } apr0'
damartiflcio, smgularique., & prope Wx\ ^si
videntia nobis pedes non ob aliud fabricaVit >
ut deambulare, atque deambulantes acliones) Qj
ad quasnati sumus , perficere valeremus : 1
cum prajdoille circa Coraciiium Pamphih^ nl,
madvertisset, ne homines, qui in eum mc^f ^c
ambulare amplius, & reliqua vitae munia P1 ^
honesteque obire valerent, pedes. iilis, ^fmr
fertU)Ga!enus, memorabili quodam cx^L^
tis exemploamputabat. Deambulatio ergo^j^
veluti necessariam, atque in primis cotn&^to
sivenatura, siveDeus nobis tribuerunt, ^11^
studio custodienda, atque adjuvanda ik* e($r
non videt; eo praesertim, quod si ullae e jissC^
tiones corporis inveniuntur , quae v^zt
conservare, imbecillitatera a morbc* conl^{0,{(,
pellere , & bonum corpori habitum c°
valeant, quaeque apud omnes homines^
que nationes in frequentiori usu sint, ufl\^cX
doexistit deambulatio, quam non w°tfCe(tint'
praecipuam eorum gymnastics partem^ ^sti^'
verum etiam antiqui omnes usque ade° .u^s &c'
runt , utinter cetera privatis exercitation m$
stinata, & ingymnasiis, & extra Joca, ^Qe
majorem curam gessisse, nuliique ^B1^ " p0s6
videantur, quamutaccommodata °«J_ .^cP
deambulantibusloca exsdifica^nt' wam i ^
teros auaorcs fide dfenignos on»«am )
truvius. quantopere m ue»UJ
a 3. de ufupartium eap- 5- b l,l>' ^ C' $
D E
ARTE GYMNASTICA
LIBER TERTIUS-
appareatnos degymnastica arte, medicin^ jj^.
je&a, & non de ulla alia tra&are voluisse:
est enim illa, quae tametsi corporis uni cur# ^j.
ram navare videatur, ita tamen & illius, * nC-
mae simul exercitationis, quod in Timaeo adI°rpas
bat Plato, curam gerir, ut non sinat ita c° ^ s
prse robore , atque crassitie insolenter fer° sese
quin animi motionibus secundum rationeiB,^
domandum , castigandum , atque ^[rp>c
siibjiciat: id quod athleticam non eftecissfe* ,jjCjs
circo ab omnibus recle institutis rebus pu j0-
sumrnopere damnatara, atque ignominioie e ^01
samfuisse, Galenus saepjus praedicavit: ut ^
hac ratione merito excusari debeamus, »
quam paraliquis judicasset, de ea locuti ^ 0-
quodobid facerepotuimus, ut ejus natura e ^ $
£«<?(utajunt) aestimata, & exercitationurn > t
invivendo, ac conversando athleticorum ss10 j,
pravitatem cognoscere , cognitam detestas»'
que evitare liceret.
C A P y T I,
De agendis 4 0 de ratione prasentis trafta-
tionis,
Ultas exercitationum spe-
cies ab antiquis in usu ha-
bitas superiori Iibro, qua
potuimus perspicuitate e-
narravimus; multaeadhuc
restantnon minus fortasse
scitu dignae , quara illae,
quarum major pars tametsi
haudquaquam in gymna-
siis praecipue perageretur,
neque item ad sakatoriam pertineret, in quam,
& palaestricam visi sumus superiori libro univer-
sam gymnasticam distribuere, cuncla tamen tra-
dari oportere duximus, quia illa etiamsi non pro-
prie , sakem communiter exercitationes vocari
merentur, & propterea nullo padto agymnastica
excludi deb*nt. Amplius eadem ad bonum habi-
tum corporis, atque valetudinem conferre omnes
medici fatentur: unde, cum studium nostrum in
hoc praecipue versetur, Ut easomnes corporis ex-
ercitationes tradamus, quae& valetudinem juva-
re, & optimum corpori habitum parere judicatae
sunt, de hisque singulis gymnasticam connderare
statuerimus, vel unum a liquod intracTatum relin-
quere praster ordinem, &praeter institutum no-
strum foret. Nequevero nobis illud vitio objici
debet, quod de medicinse gymnastica solasermo '
nem habere in animohabentes , multa deathleti-
ca , plurima de bellica immiscuerimus, atquead-
huc in sequentibusidem faduri simus: propterea
quod primum atque prsecipuum consilium nobis
fuit de medicinae gymnattica verba facere : at polt-
ea tribus de caussis reliqua adjunximus, tum ut a-
liarum duarum conditionibus !breviter cognitis*
tota tertiae illius natura magis perspeda foret,tum,
ut quae■ consuse de singulis simul, vel indistin&e
saltem ab au&oribus tam Grsecis, quam Latinis
tradita suerunt, ex distinclionibus nostrisperfe-
cle discerni possent, neque ulla le&oribus erran-
di occasio relinqueretur, tum, quia eaedern exer-
citationesabathletis, a milkiaestudiosis, &deni-
quea sankatis profestbribus usitatae reperiuntur :
quod si de medicinae dumtaxat gymnastica sermo-
nem habuissemus, necessaria pene secuturume-
rat > ut vel hanc unam extitiste crederent leclores,,
vel sakemalias ab hac una& normas , &origi-
nem suscepiste : quod quantos in auctoribus le-
gendis errores pepefisset, nemovel mediocriter in
bonisartibus versatus videre non potest, praeter-
quam quod si qua? de gymnastica medica scripsi-
trjus, quseque uberius in sequentibus dicluri su-
mus, iis, qua? de ceteris duabus a nobis dida fue-
runt , alicui comparare placuerit , cognoscet
profedoilla minimam partem obtinuiste , &pro-
inde nunquam jure inficiabitur, quin. manifeste
B
D
C A P. II.
De amlulatione -
Uantum commodi humanae huic ^(^^m»
bulatio praestet, satis aperte la.P.^c0 quo-
- natura demonstravit , qu^ mn } apr0'
damartiflcio, smgularique., & prope Wx\ ^si
videntia nobis pedes non ob aliud fabricaVit >
ut deambulare, atque deambulantes acliones) Qj
ad quasnati sumus , perficere valeremus : 1
cum prajdoille circa Coraciiium Pamphih^ nl,
madvertisset, ne homines, qui in eum mc^f ^c
ambulare amplius, & reliqua vitae munia P1 ^
honesteque obire valerent, pedes. iilis, ^fmr
fertU)Ga!enus, memorabili quodam cx^L^
tis exemploamputabat. Deambulatio ergo^j^
veluti necessariam, atque in primis cotn&^to
sivenatura, siveDeus nobis tribuerunt, ^11^
studio custodienda, atque adjuvanda ik* e($r
non videt; eo praesertim, quod si ullae e jissC^
tiones corporis inveniuntur , quae v^zt
conservare, imbecillitatera a morbc* conl^{0,{(,
pellere , & bonum corpori habitum c°
valeant, quaeque apud omnes homines^
que nationes in frequentiori usu sint, ufl\^cX
doexistit deambulatio, quam non w°tfCe(tint'
praecipuam eorum gymnastics partem^ ^sti^'
verum etiam antiqui omnes usque ade° .u^s &c'
runt , utinter cetera privatis exercitation m$
stinata, & ingymnasiis, & extra Joca, ^Qe
majorem curam gessisse, nuliique ^B1^ " p0s6
videantur, quamutaccommodata °«J_ .^cP
deambulantibusloca exsdifica^nt' wam i ^
teros auaorcs fide dfenignos on»«am )
truvius. quantopere m ue»UJ
a 3. de ufupartium eap- 5- b l,l>' ^ C' $