DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.42397#0202
198 Pochwała malarstwa
sława Wiesiołowska) czy praca w szkołach powszechnych i pensjach.
Nawet duże pieniądze nie zawsze pozwalały na realizację aspiracji. Rzeź-
biarka Teofila Certowicz, pochodząca z zamożnego ziemiaństwa, na-
uczająca w szkole Bronisławy Wiesiołowskiej, z własnych funduszy za-
łożyła w 1897 roku w Krakowie Szkołę Sztuk Pięknych dla Kobiet,
w której uczyli między innymi Malczewski i Tetmajer. Po czterech la-
tach przedsięwzięcie to zakończyło się bankructwem. Stan majątkowy
większości kobiet-artystek jest trudny do odtworzenia, zwłaszcza nieła-
two określić, jaki udział w ich dochodach miały honoraria za prace
artystyczne. Chociaż uprawiały sztukę zawodowo, nie z niej głównie
żyły, o czym najlepiej świadczy przykład Boznańskiej - artystki, która
odniosła prawdziwy, także komercyjny sukces, miała liczną, zamożną
(choć raczej polską) klientelę, a jednak do końca życia w 1940 roku
utrzymanie (a mieszkała od 1898 roku w Paryżu) zapewniała jej kamie-
nica przy ulicy Wolskiej w Krakowie.
Tym, co różni artystki omawianego pokolenia od ich poprzedniczek
uprawiających sztukę w pierwszej połowie XIX stulecia, jest - poza
bardziej systematycznym wykształceniem - udział w zinstytucjonalizo-
wanym życiu artystycznym, będący głównym świadectwem i miarą ich
profesjonalnego statusu. Należy dodać, że dziewiętnastowieczna insty-
tucjonalizacja sztuki objęła nie tylko wykształcenie, lecz także różne
formy mecenatu i odbioru, co znacznie ograniczyło szanse twórczości
niemieszczącej się w panujących konwencjach i normach, jaką często
była sztuka kobiet17. Większość artystek pokolenia Boznańskiej wysta-
wiała w głównych krajowych galeriach - warszawskim Towarzystwie
Zachęty Sztuk Pięknych18, w krakowskim i lwowskim Towarzystwie
Przyjaciół Sztuk Pięknych oraz w renomowanych salonach Krywulta
i Ungera19 - niektóre dużo i regularnie. Do rzadkości należały jednak
wystawy indywidualne. W Warszawie wyjątkiem była wystawa piętna-
stu szkiców do obrazów Bilińskiej, zorganizowana w Zachęcie w roku
jej śmierci (1893). Następnym indywidualnym pokazem tamże była
dopiero wystawa Melanii Mutermilch (Meli Muter) w 1907 roku, ar-
sława Wiesiołowska) czy praca w szkołach powszechnych i pensjach.
Nawet duże pieniądze nie zawsze pozwalały na realizację aspiracji. Rzeź-
biarka Teofila Certowicz, pochodząca z zamożnego ziemiaństwa, na-
uczająca w szkole Bronisławy Wiesiołowskiej, z własnych funduszy za-
łożyła w 1897 roku w Krakowie Szkołę Sztuk Pięknych dla Kobiet,
w której uczyli między innymi Malczewski i Tetmajer. Po czterech la-
tach przedsięwzięcie to zakończyło się bankructwem. Stan majątkowy
większości kobiet-artystek jest trudny do odtworzenia, zwłaszcza nieła-
two określić, jaki udział w ich dochodach miały honoraria za prace
artystyczne. Chociaż uprawiały sztukę zawodowo, nie z niej głównie
żyły, o czym najlepiej świadczy przykład Boznańskiej - artystki, która
odniosła prawdziwy, także komercyjny sukces, miała liczną, zamożną
(choć raczej polską) klientelę, a jednak do końca życia w 1940 roku
utrzymanie (a mieszkała od 1898 roku w Paryżu) zapewniała jej kamie-
nica przy ulicy Wolskiej w Krakowie.
Tym, co różni artystki omawianego pokolenia od ich poprzedniczek
uprawiających sztukę w pierwszej połowie XIX stulecia, jest - poza
bardziej systematycznym wykształceniem - udział w zinstytucjonalizo-
wanym życiu artystycznym, będący głównym świadectwem i miarą ich
profesjonalnego statusu. Należy dodać, że dziewiętnastowieczna insty-
tucjonalizacja sztuki objęła nie tylko wykształcenie, lecz także różne
formy mecenatu i odbioru, co znacznie ograniczyło szanse twórczości
niemieszczącej się w panujących konwencjach i normach, jaką często
była sztuka kobiet17. Większość artystek pokolenia Boznańskiej wysta-
wiała w głównych krajowych galeriach - warszawskim Towarzystwie
Zachęty Sztuk Pięknych18, w krakowskim i lwowskim Towarzystwie
Przyjaciół Sztuk Pięknych oraz w renomowanych salonach Krywulta
i Ungera19 - niektóre dużo i regularnie. Do rzadkości należały jednak
wystawy indywidualne. W Warszawie wyjątkiem była wystawa piętna-
stu szkiców do obrazów Bilińskiej, zorganizowana w Zachęcie w roku
jej śmierci (1893). Następnym indywidualnym pokazem tamże była
dopiero wystawa Melanii Mutermilch (Meli Muter) w 1907 roku, ar-