DOI article:
Kruk, Mirosław Piotr: "Oktoich lwowski" z 1630 r: historyczne i kulturowe związki między Rzecząpospolitą, Mołdawią i Księstwem Moskiewskim
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.28100#0052
Mirosław
Piotr Kruk
zwraca uwagę fakt, że kopiowane były grafiki najlepszych twórców Europy Za-
chodniej, zarówno niemieckich, jak i holenderskich.
Oktoich3 jako świadectwo historyczne
Wdzięczność wojewodzie Mironowi Barnowskiemu
Druki pochodzące z drukarni ziem ruskich dawnej Rzeczypospolitej świadczą
też o wielu innych, ciekawych aspektach ujawniających powiązania kulturowo-
-polityczne między krajami Europy Środkowo-Wschodniej4. Przykładem tego
jest treść karty tytułowej i przedmowy do Oktoichu z 1630 r. (ii. 1-5), księ-
gi liturgicznej pochodzącej z drukarni Bractwa Stauropigialnego we Lwowie,
przechowywanej w Oddziale Starych Druków Biblioteki Jagiellońskiej w Kra-
kowie5. Wydawcy księgi odnieśli się do dobroczyńcy prawosławnego Bractwa,
wojewody mołdawskiego Mirona Barnowskiego, którego finansowe wsparcie
umożliwiło ponowne uruchomienie spalonej w pożarze drukarni. Oktoich miał
Wzory graficzne malarstwa Iwana Rutkowicza i Jowy Kondzelewicza, [w:] Sztuka ziem wschod-
nich Rzeczypospolitej XVI~XVIII w., red. J. Lileyko, Lublin 2000; A. Gronek, Recepcja nider-
landzkich wzorów graficznych w XVII-wiecznych cyklach pasyjnych w cerkwiach Zaśnięcia Matki
Boskiej i Świętych Piątnic we Lwowie, [w:] Ars Graeca. Ars Latina. Studia dedykowane Profesor
Annie Różyckiej Bryzek, Kraków 2001, s. 231-244; idem, On the Dependence of Western Russian
Passion Presentations on the Western Graphics in the 16th to 18th Centuries, „Vostoćnoevropejskij
Archeologićeskij Żurnal: Byzantine Studies”, 3, 2001 - www.archaeology.kiev.ua/ byzantine.
3 Oktoich (gr. Oktoechos) należy do zestawu ksiąg liturgicznych Kościoła Wschodniego i zawie-
ra pieśni liturgiczne na każdy dzień tygodnia śpiewane w cyklu ośmiotygodniowym (według ośmiu
tonów) poza okresem Postu, Wielkanocy i Pięćdziesiątnicy - J.H. Lowden, Octateuch, [w:] The Ox-
ford Dictionary of Byzantium, 3, red. A.D. Kazhdan, New York-Oxford 1991, s. 1511.
4 M.B. Topolska, Czytelnik i książka w Wielkim Księstwie Litewskim w dobie Renesansu i Ba-
roku, Wrocław etc. 1984, passim; M. Smorąg-Różycka, Integracyjna rola sztuki w dobie Unii Brze-
skiej, „Krakowskie Zeszyty Ukrainoznawcze”, 5-6, 1996-1997, s. 150; W. Deluga, Grafika z kręgu
Ławry Pieczarskiej i Akademii Mohylańskiej, Kraków 2003, s. 106.
5 Oktoich” sir”cz” osmogłasnik. Tworene pr[e]p[o]d[o]bnago o[t]ca naszego Ioanna Damaski-
na, L”wow 1630, Biblioteka Jagiellońska, kat. 589055. Wydanie to odnotowują ważniejsze ka-
talogi druków cyrylickich: W. Sopikow, Opyt” rossijskoj bibliografii, iii połnyj słovar soczinenij
i perewodow”, napieczatanych” na Sławienskom” i Rosssijskom” jazykach” ot” naczała zawiede-
nija tipografij, do 1813 goda, SanktPeterburg” 1813, poz. 754; T. Tołstoj, Obstojatelnoje opisanie
staropeczatnych” knig” Sławjanskich” i Rossijskich”, w” bibliotekie’grafa Th. A. Tołstowa, P.M. Sto-
jewa, Moskwa 1829, nr 80; I. Sacharow, Obozrenie Słavjano-Russkoj bibliografii I.P. Sacharowa,
SanktPeterburg” 1849, nr 270; W. Karatajew”, Chronołogiczeskaja rospis sławjanskich” knig”,
napieczatanych” kiriłłowskimi bukwami. 1491-1730, SanktPeterburg” 1861, poz. 305 (infolio,
5 i 348 1); K. Estreicher, Bibliografia polska, t. 15, Kraków 1897, s. 22; idem, Bibliografia pol-
ska, t. 23, Kraków 1909, s. 314. Wśród krytycznych katalogów powojennych wymienia go m.in.:
T.N. Kameniewa, A.A. Gusiewa, Ukraińskie knigi kiriłłowskoj pieczati XVTXVIII ww. Katalog
izdanij, chranjaszczichsja w Gosudarstwiennoj bibliotekie SSSR imeni W.I. Lenina, i (1574-1. poł.
XVII w.), Moskwa 1976, poz. 59 z opisem i bibliografią; J. Zapasko, J. Isajewycz, Pamjatky knyż-
kowoho mystectwa 1, Kyiw 1982, s. 51, nr 205.
46
Piotr Kruk
zwraca uwagę fakt, że kopiowane były grafiki najlepszych twórców Europy Za-
chodniej, zarówno niemieckich, jak i holenderskich.
Oktoich3 jako świadectwo historyczne
Wdzięczność wojewodzie Mironowi Barnowskiemu
Druki pochodzące z drukarni ziem ruskich dawnej Rzeczypospolitej świadczą
też o wielu innych, ciekawych aspektach ujawniających powiązania kulturowo-
-polityczne między krajami Europy Środkowo-Wschodniej4. Przykładem tego
jest treść karty tytułowej i przedmowy do Oktoichu z 1630 r. (ii. 1-5), księ-
gi liturgicznej pochodzącej z drukarni Bractwa Stauropigialnego we Lwowie,
przechowywanej w Oddziale Starych Druków Biblioteki Jagiellońskiej w Kra-
kowie5. Wydawcy księgi odnieśli się do dobroczyńcy prawosławnego Bractwa,
wojewody mołdawskiego Mirona Barnowskiego, którego finansowe wsparcie
umożliwiło ponowne uruchomienie spalonej w pożarze drukarni. Oktoich miał
Wzory graficzne malarstwa Iwana Rutkowicza i Jowy Kondzelewicza, [w:] Sztuka ziem wschod-
nich Rzeczypospolitej XVI~XVIII w., red. J. Lileyko, Lublin 2000; A. Gronek, Recepcja nider-
landzkich wzorów graficznych w XVII-wiecznych cyklach pasyjnych w cerkwiach Zaśnięcia Matki
Boskiej i Świętych Piątnic we Lwowie, [w:] Ars Graeca. Ars Latina. Studia dedykowane Profesor
Annie Różyckiej Bryzek, Kraków 2001, s. 231-244; idem, On the Dependence of Western Russian
Passion Presentations on the Western Graphics in the 16th to 18th Centuries, „Vostoćnoevropejskij
Archeologićeskij Żurnal: Byzantine Studies”, 3, 2001 - www.archaeology.kiev.ua/ byzantine.
3 Oktoich (gr. Oktoechos) należy do zestawu ksiąg liturgicznych Kościoła Wschodniego i zawie-
ra pieśni liturgiczne na każdy dzień tygodnia śpiewane w cyklu ośmiotygodniowym (według ośmiu
tonów) poza okresem Postu, Wielkanocy i Pięćdziesiątnicy - J.H. Lowden, Octateuch, [w:] The Ox-
ford Dictionary of Byzantium, 3, red. A.D. Kazhdan, New York-Oxford 1991, s. 1511.
4 M.B. Topolska, Czytelnik i książka w Wielkim Księstwie Litewskim w dobie Renesansu i Ba-
roku, Wrocław etc. 1984, passim; M. Smorąg-Różycka, Integracyjna rola sztuki w dobie Unii Brze-
skiej, „Krakowskie Zeszyty Ukrainoznawcze”, 5-6, 1996-1997, s. 150; W. Deluga, Grafika z kręgu
Ławry Pieczarskiej i Akademii Mohylańskiej, Kraków 2003, s. 106.
5 Oktoich” sir”cz” osmogłasnik. Tworene pr[e]p[o]d[o]bnago o[t]ca naszego Ioanna Damaski-
na, L”wow 1630, Biblioteka Jagiellońska, kat. 589055. Wydanie to odnotowują ważniejsze ka-
talogi druków cyrylickich: W. Sopikow, Opyt” rossijskoj bibliografii, iii połnyj słovar soczinenij
i perewodow”, napieczatanych” na Sławienskom” i Rosssijskom” jazykach” ot” naczała zawiede-
nija tipografij, do 1813 goda, SanktPeterburg” 1813, poz. 754; T. Tołstoj, Obstojatelnoje opisanie
staropeczatnych” knig” Sławjanskich” i Rossijskich”, w” bibliotekie’grafa Th. A. Tołstowa, P.M. Sto-
jewa, Moskwa 1829, nr 80; I. Sacharow, Obozrenie Słavjano-Russkoj bibliografii I.P. Sacharowa,
SanktPeterburg” 1849, nr 270; W. Karatajew”, Chronołogiczeskaja rospis sławjanskich” knig”,
napieczatanych” kiriłłowskimi bukwami. 1491-1730, SanktPeterburg” 1861, poz. 305 (infolio,
5 i 348 1); K. Estreicher, Bibliografia polska, t. 15, Kraków 1897, s. 22; idem, Bibliografia pol-
ska, t. 23, Kraków 1909, s. 314. Wśród krytycznych katalogów powojennych wymienia go m.in.:
T.N. Kameniewa, A.A. Gusiewa, Ukraińskie knigi kiriłłowskoj pieczati XVTXVIII ww. Katalog
izdanij, chranjaszczichsja w Gosudarstwiennoj bibliotekie SSSR imeni W.I. Lenina, i (1574-1. poł.
XVII w.), Moskwa 1976, poz. 59 z opisem i bibliografią; J. Zapasko, J. Isajewycz, Pamjatky knyż-
kowoho mystectwa 1, Kyiw 1982, s. 51, nr 205.
46