DOI article:
Borowska, Marta: Wystawy Związku Plastyków Pomorskich i Grupy Plastyków Pomorskich w Muzeum Miejskim w Bydgoszczy w latach 1930–1936
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.52466#0159
„Do tych, którzy operują przede wszystkim kolorystyką - jej rytmicznym i har-
monijnym rozmieszczeniem, należą przede wszystkim p. Winnicka-Radziewicz
i Winnicki-Radziewicz. Winnickiej pejzaż i martwa natura to sztuka dla sztuki,
to rozlew barw dla idei oderwanej zupełnie od rzeczywistości i przetrawionej
na kompozycję własną, prawdziwie oryginalną. Jako kompozycja śmieszna, grote-
skowa zasługują na uwagę również i jej lalki. Natomiast Winnicki obrał sobie temat
do obrazów nie tylko groteskowy krańcowo, ale na wskroś realistyczny, surowy,
stój ący j uż na granicy grozy. Wywołuj e to wspaniałe efekty z j ednej strony linearną
ostrożnością rysunku, a z drugiej strony bajecznym tonowaniem kolorów, zwartoś-
cią plam podobno barwnych i ich doskonałą kompozycją. To też może odrażają,
ale i pociągają prawdziwego znawcę niezwykłym talentem i nowością zamysłu:
Szwaczka - Baba z kotem - Za kratami - Rebe”71.
Wystawy Związku Plastyków Pomorskich, Grupy Plastyków Pomorskich i Grupy
Plastyków Bydgoskich były ważnymi wydarzeniami w kulturalnym życiu przed-
wojennej Bydgoszczy. Dawały możliwość zapoznania się z dorobkiem lokalnych
plastyków, niejednokrotnie prawdziwie uzdolnionych, którym z różnych powo-
dów nie udało się wpisać w główny nurt polskiej historii sztuki. Powyższy arty-
kuł stanowi zaledwie wstęp do dalszych badań skupiających się na działalności
stowarzyszeń artystycznych istniejących w Bydgoszczy w okresie międzywojen-
nym. Posiłkując się typologią stworzoną przez Michała Głowińskiego dla grup
literackich72, należy stwierdzić, że omawianym powyżej grupom artystycznym
najbliżej do modelu grupy „sytuacyjnej”, gdzie realnym spoiwem są czynniki
pozaartystyczne. Potrzeba konkretnie sprecyzowanego programu ustępuje więc
miejsca „byciu” w środowisku, uczestnictwu w większości wystaw w regionie
czy możliwości zyskania pewnej estymy przez członków poszczególnych ugru-
powań, podobnie jak miało to miejsce chociażby w przypadku poznańskiej
Grupy Artystów Plastyków „Świt”73. Bez wątpienia w owym czasie były to grupy
skupiające wokół siebie najzdolniejszych artystów regionu, którzy mimo pew-
nej rozpoznawalności w kraju pozostawali silnie zakorzenieni w tradycjach
i tożsamości Pomorza. Na przykładzie wystaw ich sztuki oraz towarzyszącej
im recepcji uwidacznia się także tendencja, aby bez względu na rodzaj i tema-
tykę eksponowanych dzieł podkreślać polską tożsamość, która na Pomorzu,
jak zresztą w wielu innych regionach Rzeczpospolitej, przechodziła w swoich
dziejach rozmaite koleje.
Bibliografia
Brandowski Teodor, Jeszcze o wystawie plastyków, „Dziennik Bydgoski” 1936, nr 39, s. 6.
Brandowski Teodor, Z wystawy plastyków, „Dziennik Bydgoski” 1936, nr 33, s. 12.
71 Ibidem.
72 Michał Głowiński, Grupa literacka a model poezji. Przykład Skamandra [w:] Z problemów
literatury polskiej XX wieku, 'Warszawa 1965, s. 48-68.
73 Zob. Mariusz Bryl, Grupa Artystów Plastyków „Świt”, Poznań 1992.
Wystawy
Związku
Plastyków
Pomorskich...
159
monijnym rozmieszczeniem, należą przede wszystkim p. Winnicka-Radziewicz
i Winnicki-Radziewicz. Winnickiej pejzaż i martwa natura to sztuka dla sztuki,
to rozlew barw dla idei oderwanej zupełnie od rzeczywistości i przetrawionej
na kompozycję własną, prawdziwie oryginalną. Jako kompozycja śmieszna, grote-
skowa zasługują na uwagę również i jej lalki. Natomiast Winnicki obrał sobie temat
do obrazów nie tylko groteskowy krańcowo, ale na wskroś realistyczny, surowy,
stój ący j uż na granicy grozy. Wywołuj e to wspaniałe efekty z j ednej strony linearną
ostrożnością rysunku, a z drugiej strony bajecznym tonowaniem kolorów, zwartoś-
cią plam podobno barwnych i ich doskonałą kompozycją. To też może odrażają,
ale i pociągają prawdziwego znawcę niezwykłym talentem i nowością zamysłu:
Szwaczka - Baba z kotem - Za kratami - Rebe”71.
Wystawy Związku Plastyków Pomorskich, Grupy Plastyków Pomorskich i Grupy
Plastyków Bydgoskich były ważnymi wydarzeniami w kulturalnym życiu przed-
wojennej Bydgoszczy. Dawały możliwość zapoznania się z dorobkiem lokalnych
plastyków, niejednokrotnie prawdziwie uzdolnionych, którym z różnych powo-
dów nie udało się wpisać w główny nurt polskiej historii sztuki. Powyższy arty-
kuł stanowi zaledwie wstęp do dalszych badań skupiających się na działalności
stowarzyszeń artystycznych istniejących w Bydgoszczy w okresie międzywojen-
nym. Posiłkując się typologią stworzoną przez Michała Głowińskiego dla grup
literackich72, należy stwierdzić, że omawianym powyżej grupom artystycznym
najbliżej do modelu grupy „sytuacyjnej”, gdzie realnym spoiwem są czynniki
pozaartystyczne. Potrzeba konkretnie sprecyzowanego programu ustępuje więc
miejsca „byciu” w środowisku, uczestnictwu w większości wystaw w regionie
czy możliwości zyskania pewnej estymy przez członków poszczególnych ugru-
powań, podobnie jak miało to miejsce chociażby w przypadku poznańskiej
Grupy Artystów Plastyków „Świt”73. Bez wątpienia w owym czasie były to grupy
skupiające wokół siebie najzdolniejszych artystów regionu, którzy mimo pew-
nej rozpoznawalności w kraju pozostawali silnie zakorzenieni w tradycjach
i tożsamości Pomorza. Na przykładzie wystaw ich sztuki oraz towarzyszącej
im recepcji uwidacznia się także tendencja, aby bez względu na rodzaj i tema-
tykę eksponowanych dzieł podkreślać polską tożsamość, która na Pomorzu,
jak zresztą w wielu innych regionach Rzeczpospolitej, przechodziła w swoich
dziejach rozmaite koleje.
Bibliografia
Brandowski Teodor, Jeszcze o wystawie plastyków, „Dziennik Bydgoski” 1936, nr 39, s. 6.
Brandowski Teodor, Z wystawy plastyków, „Dziennik Bydgoski” 1936, nr 33, s. 12.
71 Ibidem.
72 Michał Głowiński, Grupa literacka a model poezji. Przykład Skamandra [w:] Z problemów
literatury polskiej XX wieku, 'Warszawa 1965, s. 48-68.
73 Zob. Mariusz Bryl, Grupa Artystów Plastyków „Świt”, Poznań 1992.
Wystawy
Związku
Plastyków
Pomorskich...
159