DOI Artikel:
Kaus, Katarzyna: Artystyczny wystrój i wyposażenie trójmiejskich lokali gastronomicznych w okresie powojennym (1945–1989)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.52467#0186
Katarzyna Kaus
(Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie)
https://orcid.org/0000-0002-6448-5196
Artystyczny wystrój i wyposażenie trójmiejskich
lokali gastronomicznych w okresie powojennym
(1945-1989)1
DOI: https://doi.org/10.26881/porta.2019.18.09
Ostatnie ćwierćwiecze po transformacji ustrojowej w 1989 r. przyniosło rady-
kalne zmiany w infrastrukturze zakładów gastronomicznych Trójmiasta. Wiele
z nich przestało istnieć, a znaczną część zmodernizowano, zmieniając całkowicie
ich wystrój i wyposażenie. Zniknęły pierwotne elementy dekoracyjne, oryginalne
meble, artystyczne tkaniny, sprzęt oświetleniowy, projektowane często przez wybit-
nych trójmiejskich architektów - dekoratorów wnętrz i plastyków. Niniejszy tekst
stanowi - jak się wydaje - pierwszą próbę przekrojowego spojrzenia na wnętrza
lokali gastronomicznych funkcjonujących w Gdańsku, Sopocie i Gdyni w latach
1945-19892. Celem opracowania jest zebranie dostępnych informacji na ten temat,
w miarę możności identyfikacja projektantów poszczególnych wnętrz, scalenie roz-
proszonego i fragmentarycznie zachowanego materiału ikonograficznego3 oraz
próba ulokowania trójmiejskich realizacji na szerszym tle ówczesnego projektowania.
1 Artykuł został napisany na podstawie pracy magisterskiej Artystyczny wystrój i wypo-
sażenie trójmiejskich lokali gastronomicznych w okresie powojennym (1945-1989), opracowanej
pod kierunkiem dr Huberta Bilewicza w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego,
obronionej w 2016 r.
2 Na pozyskanie wykorzystanych w pracy materiałów ikonograficznych złożył się szereg
kwerend, spośród których zadowalającymi wynikami zakończyły się poszukiwania w zbiorach:
Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, Muzeum Miasta Gdyni, Narodowego Archiwum Cyfro-
wego w Warszawie oraz Agencji Fotograficznej Kosycarz Foto Press w Gdańsku. Pewnym rozcza-
rowaniem były (zakończone jednak zadowalającym rezultatem) kwerendy w Gdańskiej Galerii
Fotografii (oddział Muzeum Narodowego w Gdańsku) oraz w zbiorze Domu Prasy w Archi-
wum Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku. Pozytywnych wyników nie przyniosły kwe-
rendy w Muzeum Miasta Sopotu, Europejskim Centrum Solidarności, Instytucie Sztuki Polskiej
Akademii Nauk w Warszawie oraz Ośrodku Wzornictwa Nowoczesnego (Muzeum Narodowe
w Warszawie). Cennym źródłem uzupełniającym (jednak bez dokumentacji fotograficznej) były
materiały archiwalne w postaci teczek Warsztatów Naukowo-Badawczych PWSSP przechowywa-
nych w Archiwum Państwowym w Gdańsku (zespół nr 2137: Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk
Plastycznych w Gdańsku, teczki nr 73,74,84/2137) oraz teczek osobowych projektantów i artystów
z Archiwum Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.
3 Temat podj ęła Marta Kołacz, ograniczaj ąc się j ednak do realizacji warszawskich, zob. Marta
Kołacz, Nad filiżanka,. Życie kawiarniane 1955-1965jako przykład przemian w życiu obyczajowo-
-artystycznym Warszawy [w:] Wizje nowoczesności. Lata 50. i 60. - wzornictwo, estetyka, styl życia.
Materiały z sesji „Lata 50. i 60. w Polsce i na świecie: estetyka, wizje nowoczesności, styl życia”,
186
(Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie)
https://orcid.org/0000-0002-6448-5196
Artystyczny wystrój i wyposażenie trójmiejskich
lokali gastronomicznych w okresie powojennym
(1945-1989)1
DOI: https://doi.org/10.26881/porta.2019.18.09
Ostatnie ćwierćwiecze po transformacji ustrojowej w 1989 r. przyniosło rady-
kalne zmiany w infrastrukturze zakładów gastronomicznych Trójmiasta. Wiele
z nich przestało istnieć, a znaczną część zmodernizowano, zmieniając całkowicie
ich wystrój i wyposażenie. Zniknęły pierwotne elementy dekoracyjne, oryginalne
meble, artystyczne tkaniny, sprzęt oświetleniowy, projektowane często przez wybit-
nych trójmiejskich architektów - dekoratorów wnętrz i plastyków. Niniejszy tekst
stanowi - jak się wydaje - pierwszą próbę przekrojowego spojrzenia na wnętrza
lokali gastronomicznych funkcjonujących w Gdańsku, Sopocie i Gdyni w latach
1945-19892. Celem opracowania jest zebranie dostępnych informacji na ten temat,
w miarę możności identyfikacja projektantów poszczególnych wnętrz, scalenie roz-
proszonego i fragmentarycznie zachowanego materiału ikonograficznego3 oraz
próba ulokowania trójmiejskich realizacji na szerszym tle ówczesnego projektowania.
1 Artykuł został napisany na podstawie pracy magisterskiej Artystyczny wystrój i wypo-
sażenie trójmiejskich lokali gastronomicznych w okresie powojennym (1945-1989), opracowanej
pod kierunkiem dr Huberta Bilewicza w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego,
obronionej w 2016 r.
2 Na pozyskanie wykorzystanych w pracy materiałów ikonograficznych złożył się szereg
kwerend, spośród których zadowalającymi wynikami zakończyły się poszukiwania w zbiorach:
Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, Muzeum Miasta Gdyni, Narodowego Archiwum Cyfro-
wego w Warszawie oraz Agencji Fotograficznej Kosycarz Foto Press w Gdańsku. Pewnym rozcza-
rowaniem były (zakończone jednak zadowalającym rezultatem) kwerendy w Gdańskiej Galerii
Fotografii (oddział Muzeum Narodowego w Gdańsku) oraz w zbiorze Domu Prasy w Archi-
wum Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku. Pozytywnych wyników nie przyniosły kwe-
rendy w Muzeum Miasta Sopotu, Europejskim Centrum Solidarności, Instytucie Sztuki Polskiej
Akademii Nauk w Warszawie oraz Ośrodku Wzornictwa Nowoczesnego (Muzeum Narodowe
w Warszawie). Cennym źródłem uzupełniającym (jednak bez dokumentacji fotograficznej) były
materiały archiwalne w postaci teczek Warsztatów Naukowo-Badawczych PWSSP przechowywa-
nych w Archiwum Państwowym w Gdańsku (zespół nr 2137: Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk
Plastycznych w Gdańsku, teczki nr 73,74,84/2137) oraz teczek osobowych projektantów i artystów
z Archiwum Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.
3 Temat podj ęła Marta Kołacz, ograniczaj ąc się j ednak do realizacji warszawskich, zob. Marta
Kołacz, Nad filiżanka,. Życie kawiarniane 1955-1965jako przykład przemian w życiu obyczajowo-
-artystycznym Warszawy [w:] Wizje nowoczesności. Lata 50. i 60. - wzornictwo, estetyka, styl życia.
Materiały z sesji „Lata 50. i 60. w Polsce i na świecie: estetyka, wizje nowoczesności, styl życia”,
186